در حالی به روزهای پایانی ماه رجب نزدیک میشویم که عید مبعث در روز بیست و هفتم این ماه اتفاق افتاده است، رویداد خجستهای که جهان را تحت شعاع خود قرار داد و خداوند متعال با مبعوث کردن آخرین فرستاده خود، حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص) راه سعادت و کمال بشریت را به آن نشان داد.
در این شب سراسر نور و معرفت اعمال مستحبی ذکر شده است که نشان از جایگاه والای شب بیست و هفتم رجب دارد، به گونهای که شیخ طوسی در کتاب «مصباح» خود از حضرت جوادالائمه(ع) روایت میکند که فرمودند: «همانا در رجب شبی است که بهتر است از آنچه که بر آن آفتاب میتابد و آن شب بیست و هفتم رجب است که در صبح آن پیغمبر خدا(ص) به رسالت مبعوث شد و به درستی که از برای عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل شصت سال است».
اعمال شب عید مبعث
در ادامه روایت امام محمدتقی(ع) به اعمال مستحبی این شب اشاره میکنند و میفرمایند: چون نماز عشا را به جا آوردی و به رختخواب رفتی، پس هر ساعتی از شب تا نیمه شب که خواستی، بیدار میشوی و 12 رکعت نماز به جا میآوری و در هر رکعتی سوره «حمد» و سورهای از سورههای کوچک مفصّل (از سوره محمد تا پایان قرآن) را میخوانی، پس چون در هر دو رکعتی سلام دادی و از نمازها فارغ شدی، بعد از سلام مینشینی و سوره «حمد» را هفت مرتبه و مُعَوَّذَتَیْن(ناس و فلق) را هفت مرتبه و سوره «توحید» و سوره «کافرون» هر کدام را هفت مرتبه و سوره «قدر» و «آیةالکرسی» را هر کدام هفت مرتبه میخوانی و در عقب همه این دعا را بخوان:
«اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیُّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ بِمَعاقِدِ عِزِّکَ عَلَی اَرْکانِ عَرْشِکَ وَمُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتابِکَ وَبِاسْمِکَ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ وَذِکْرِکَ الاْعْلیَ الاْعْلیَ الاْعْلی وَبِکَلِماتِکَ التّامّاتِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَفْعَلَ بی ما اَنْتَ اَهْلُهُ»، سپس هر دعایی را که خواستی بخوان، همچنین غسل در این شب مستحب است.
زیارت امیرالمؤمنین(ع) در شب بیست و هفتم رجب در نجف اشرف زیاد توصیه شده است، به گونهای که افضل اعمال این شب دانسته شده است.
شیخ کفعمی در بلدالامین بیان کرده است که در شب مبعث این دعا را بخوانند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُکَ بِالتَّجَلِیِ الاْعْظَمِ فی هذِهِ اللَّیْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ وَالْمُرْسَلِ الْمُکَرَّمِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَغْفِرَ لَنا ما اَنْتَ بِهِ مِنّا اَعْلَمُ یا مَنْ یَعْلَمُ وَلا نَعْلَمُ اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی لَیْلَتِنا هذِهِ الَّتی بِشَرَفِ الرِّسالَةِ فَضَّلْتَها وَبِکَرامَتِکَ اَجْلَلْتَها وَبِالْمَحَلِّ الشَّریفِ اَحْلَلْتَها.... اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاجْعَلِ الْیَقینَ فی قَلْبی وَالنُّورَ فی بَصَری وَالنَّصیحَةَ فی صَدْری وَذِکْرَکَ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ عَلی لِسانی وَرِزْقاً واسِعاً غَیْرَ مَمْنُونٍ وَلا مَحْظُورٍ فَارْزُقْنی وَبارِکْ لی فیما رَزَقْتَنی وَاجْعَلْ غِنایَ فی نَفْسی وَرَغْبَتی فیما عِنْدَکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ»
پس به سجده برو و 100 مرتبه بگو: «اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذی هَدانا لِمَعْرِفَتِهِ وَخَصَّنا بِوِلایَتِهِ وَوَفَّقَنا لِطاعَتِهِ شُکْراً شُکْراً»
پس سر از سجود بردار و بگو:«اَللّهُمَّ اِنّی قَصَدْتُکَ بِحاجَتی وَاعْتَمَدْتُ عَلَیْکَ بِمَسْئَلَتی وَتَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِاَئِمَّتی وَسادَتی اَللّهُمَّ انْفَعْنا بِحُبِّهِمْ وَاَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْ وَاَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فی زُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ».
اعمال روز عید مبعث
برای روز بیست و هفتم رجب که روز مبعث است، در روایتی از امام صادق(ع) به عنوان شریفترین اعیاد یاد شده است، با این وجود برای این روز، اعمالی ذکر شده است:
غسل کردن در این روز مستحب است.
روزه، این روز در میان روزهای سال یکی از چهار روزی است که روزه گرفتن آن فضیلت بسیار دارد و پاداش فراوانی برای آن نقل شده است، در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: هر کس در روز بیست و هفتم رجب روزه بگیرد، خداوند برای او پاداش روزه هفتاد سال را مینویسد.
زیاد صلوات فرستادن، همچنین در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که: در این روز روزه میگیری و بر محمد و آلش زیاد صلوات میفرستی.
زیارت رسول خدا (ص) و امیرمؤمنان(ع) است.
12 رکعت نماز است، از «ریّان بن صلت» نقل شده است که هنگامی که امام محمّد تقی(ع) در بغداد بود، روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم رجب را روزه میگرفت و همه ملازمان و یاران آن حضرت نیز روزه گرفتند.
آنگاه به ما فرمودند: 12 رکعت نماز به جا آوریم،(هر دو رکعت به یک سلام) که در هر رکعت، «حمد» و «سوره» بخوانیم و هنگامی که نمازها به پایان رسید، هر یک از سورههای «حمد»، «توحید» و «معوّذتین» (فلق و ناس) را چهار مرتبه بخوانیم، آن گاه چهار مرتبه گفته شود: «لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ، وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ و چهار مرتبه: «اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً» و چهار مرتبـه: «لا اُشْرِکُ بِرَبّی اَحَـداً».
12 رکعت نماز دیگر، شیخ طوسی از «حسین بن روح» روایت کرده است که در این روز 12 رکعت نماز به جا میآوری و در هر رکعت «حمد» و هر سورهای که خواستی میخوانی و پس از هر دو رکعت و سلام نماز، میخوانی: «اَلْحَمْدُ للهِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فی الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً، یا عُدَّتی فی مُدَّتی یا وَلیّی فی نِعْمَتی، یا غِیاثی فی رَغْبَتی،یا نَجاحی فی حاجَتی یاحافِظی فی غَیْبَتی، یا کافِیَّ (کافِیَ) فی وَحْدَتی، یا اُنْسی فی وَحْشَتی اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتی فَلَکَ الْحَمْدُ، وَاَنْتَ الْمُقیلُ عَثْرَتی فَلَکَ الْحَمْدُ وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتی فَلَکَ الْحَمْدُ،صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْتُرْ عَوْرَتی، وَآمِنْ رَوْعَتی، وَاَقِلْنی عَثْرَتی، وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمی، وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتی فی اَصْحابِ الْجَنَّةِ، وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذی کانُوا یُوعَدُونَ».
وقتی که نماز و دعا پایان یافت، هر یک از سورههای «حمد»، «اخلاص»، «معوّذتین»، «کافرون»، «قدر» و «آیة الکرسی» را هفت مرتبه میخوانی، سپس هفت بار میگویی: «لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ» و آنگاه هفت مرتبه میگویی: «اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً»، پس از آن، هرچه از خدا میخواهی طلب کن.
دعایی است که وقتی امام موسی بن جعفر(ع) را در روز 27 رجب سال 179 هجری از مدینه به سوی بغداد حرکت دادند، آن را خواند: «یا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَ ضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یا مَنْ عَفی وَتَجاوَزَ، اُعْفُ عَنّی وَتَجاوَزْ یا کَریمُ، اَللّـهُمَّ وَقَدْ اَکْدَی الطَّلَبُ، وَاَعْیَتِ الْحیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الاْمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجآءُ اِلاَّ مِنْکَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ ...».(فارس)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد