بنیان حکومت حضرت ولی عصر (عج) آزادی است

محمود حکیمی را اغلب مردم و بویژه گروه سنی نوجوان با مجموعه 21 جلدی «تاریخ تمدن» یا «داستان زندگی انسان» می‌شناسند.

حکیمی که متولد 1323 است آرام آرام وارد دهه هشتم زندگی خود می‌شود و همچنان در خلق آثار مکتوب پرتوان و با انرژی است.

به بهانه رونمایی تازه‌ترین کتاب حکیمی و فرارسیدن نیمه شعبان فرصتی فراهم شد تا با ایشان گفت‌وگویی را انجام دهیم.

قبل از هر پرسشی می‌خواهیم بدانیم آیا تازه ترین کتاب شما مانند دیگر کتاب‌هایتان که در زمینه زندگانی اهل‌بیت علیهم‌السلام منتشر کرده اید برای نوجوانان و جوانان است؟

این کتاب را برای عموم تالیف نموده و سعی کرده‌ام که نثر ‌آن و ترجمه آیات و احادیث و روایات به زبان ساده و روان باشد. این کتاب همان‌طور که از نامش پیداست درباره حکومت عادلانه و مهرورزی‌ها و محبت‌های حضرت مهدی(عج) پس از ظهور با مردم است. کتاب «حضرت مهدی(عج)، ‌پیام‌آور مهرورزی و محبت» در واقع پاسخ به کسانی است که در چند دهه اخیر از گرایش فرهیختگان جهان به آرمان‌های شیعه‌ اثنی‌عشری، نگران شده و با استفاده از چند حدیث ساختگی و جعلی تلاش می‌کنند از مظهر عدالت و مهربانی یعنی امام زمان (عج) چهره‌ای خشن بسازند و برخی از ساده دلان ظهور امام زمان را «افسانه» می‌دانند.

شما در کتاب خود از چه تعداد از احادیث صحیح که از مهربانی آن حضرت و کارگزاران و سپاهیانش سخن می‌گوید، استفاده کرده‌اید؟

احادیث و روایاتی که نشان می‌دهد حضرت مهدی (عج) پاکیزه‌ترین خلق خدا، معدن لطف و صفا و پرچمدار عدالتخواهی و مهربانی است بسیار زیادند و من فقط از تعداد کمی از این احادث استفاده کردم. امیر مومنان(ع) درباره نتیجه قیام آن مظهر عدالت فرمود: «چون قائم ما قیام کند، کینه‌ها از سینه‌ها بیرون می‌رود» و حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) درباره شیوه رفتار او با انسان‌ها می‌فرماید: «و اشفق علیهم من ابائهم و امهاتهم» یعنی «حضرت مهدی برای آنان از پدران و مادرانشان مهربان‌تر است.»

بسیاری از علما و سخنرانان در این ایام با حضور در مراسم‌ و برنامه‌های مختلف حضرت مهدی(عج) را ادامه‌دهنده راه حضرت رسول(ص) معرفی می‌کنند که البته معمولا مجالی برای بیان دلایل نیست، شما برای اثبات این نکته بسیار مهم در کتاب‌تان چه روشی استفاده کردید؟

در این مورد چند حدیث صحیح از پیامبر اکرم(ص) به ما رسیده است. در یکی از این احادیث آمده است که پیامبر فرمود: «قائم، فرزندان من است. نام او نام من، کنیه‌اش، کنیه‌ من و اخلاق او، اخلاق من و سنت او، سنت من است.»

در این کتاب من صفحاتی را به سیره رسول اکرم(ص) اختصاص داده‌ام و با استفاده از آیات بسیار و احادیث صحیح ثابت‌ کرده‌ام که خاتم پیامبران مظهر تمام نمای کمالات اخلاقی بوده است، پس حضرت مهدی(عج) نیز مظهر محبت و کمال اخلاقی است و کوشش دشمنان اهل بیت(ع) برای آن‌که از امام دوازدهم چهره‌ای خشن بسازند، عملی بیهوده است.

همان​طور که گفتید امروزه بسیاری سعی دارند از حضرت ولی عصر(عج) و یارانش چهره‌ای خشن بسازند و به احادیثی جعلی متوسل می‌شوند شما برای پاسخ به آنها از چه آثاری استفاده کردید؟

تعداد آثاری که به آنها رجوع کردم بسیار زیاد است که حتی ذکر نام آنها در این گفت‌وگو امکان ندارد. فقط به‌طور خلاصه می‌گویم از آثار عالمان بزرگ شیعه در قرون گذشته بیشتر از آثار مرحوم شیخ صدوق، شیخ مفید و شیخ طوسی استفاده کردم و از پژوهشگران معاصر بیشتر از آثار و کتاب‌های استاد علی‌اکبر مهدی‌پور استفاده کردم. نویسندگان فرهیخته کتاب موعود ادیان (از انتشارات خرد‌ آوا) هم براستی کاری بسیار ارزشمند ارائه داده‌اند. از مقالات نویسندگان نشریه وزین «انتظار موعود» هم بهره زیاد بردم مخصوصا مقاله بسیار ارزشمند استاد مهدی‌پور که با عنوان «بررسی چند حدیث شبهه ناک درباره عدالت آفتاب عالمتاب» که در شماره چهاردهم نشریه انتظار موعود به چاپ رسید در پژوهش‌ من بسیار مفید بود. از آثار ارزشمند دیگری که استفاده فراوان از آن بردم کتاب «شمیم رحمت» تالیف آیت‌الله سیدصادق شیرازی بود که احادیثی صحیح در رحمت و بزرگواری و عفو و بخشش حضرت ولی‌عصر(عج) را جمع‌آوری کرده است.

از جمله کسانی که روایاتی را در خشونت و خود کامگی امام زمان (عج) جعل کرده و دشمنان تشیع از آن احادیث بهره فراوان برده‌اند چه کسی بوده است؟

در میان جاعلان روایت محمدبن علی کوفی گوی سبقت را از دیگران ربوده است و من در این کتاب فقط یک روایت جعلی او را آورده‌ام زیرا بقیه روایات او بسیار بی‌شرمانه است. پژوهش‌های دقیق حدیث‌شناسان نشان می‌دهد که او از جعل حدیث هیچ باکی نداشته است. یکی دیگر از جاعلان دروغ​پرداز احمد بن محمد ایادی است.

از دیدگاه شما سخن به میان آوردن از امام زمانی که پس از ظهور با خشونت با مردم رفتار می‌کند چه ضررهایی برای جامعه دارد؟

زیان‌های اعتقاد به یک امام یا رهبر مذهبی خشن بسیار زیاد است. اول این‌که آدمی که بدون پژوهش و تحقیق به وجود آن امام باور کرده است بتدریج خود به انسانی خشن تبدیل می‌شود و از شکنجه، رنج دادن و آزار افرادی که مانند او نمی‌اندیشند لذت می‌برد و چون پیوسته تظاهر به مذهب می‌کند موجب گریز جمعیت‌های بسیار از مذهب می‌شود.

به نظر شما بازار جعل احادیث در چه زمانی رونق بسیار گرفت؟

من در جلد دوم تاریخ تمدن ایران و جهان (شرکت‌ سهامی انتشار) و کتاب علی(ع) عدالت جاوید و کتاب در جستجوی حقیقت (کتاب نفیس) با ذکر مدارک عصر امویان را دوران رونق بازار جعل حدیث و روایت دانسته‌ام.

در دوران ما که هنوز حضرت مهدی(عج) ظهور نکرده است جوامع بشری به چه آموزه‌هایی در این حوزه بیشتر نیاز دارد؟

من براین عقیده‌‌ام که امروزه جوامع بشری بیش از هر زمان دیگر به آموزه‌های ثقلین (قرآن کریم و عترت پیامبر) نیاز دارند. هردوی این دو یادگار ارزشمند رسول خدا(ص)‌پیام‌آور محبت می‌باشند. قرآن کریم و اهل بیت علیهم‌السلام چونان زنجیری به یکدیگر متصل بوده و از هم‌جدایی ناپذیرند.

آموزه‌های قرآن کریم و عترت پیامبر، پیام‌آور محبت می‌باشند آیات بسیار از قرآن کریم (نظیر آیه 30 آل‌عمران، آیه 22 سوره حشر، آیه 107 سوره انبیاء،‌آیه 56 سوره اعراف، آیه 46 سوره فصلت، آیه 65 سوره کهف و آیات بسیار دیگر همه پیام‌آور محبت می‌باشند) از طرف دیگر حتی نگاهی گذرا به محتوای دعای کمیل یا خطبه‌های نهج‌البلاغه و نامه امام به مالک اشتر و دعاهای امام سجاد(ع) و دعاهای صحیفه مهدی(عج) نشان می‌دهد که اهل بیت(ع) چشمه‌جوشان مهرورزی و محبت می‌باشند. بررسی ده‌ها روایت و حدیث صحیح نشان می‌دهد که حضرت مهدی(عج) برای ایجاد عدالت در جهان و گسترش مهرورزی و محبت در جوامع بشری ظهور می‌کند.

شما فصلی از کتاب خود را به «ویژگی‌های منتظران ظهور حضرت مهدی(عج)» اختصاص داده‌اید. ممکن است علت اصلی گزینش چنین فصلی را به اختصار شرح دهید؟

چه بسیار انسان‌هایی هستند که خود را منتظر امام زمان (عج) می‌دانند اما خوشبختی و لذت بردن از زندگی را برای خود و خانواده خود می‌خواهند. برای رسیدن به مقام، ثروت یا شهرت از همکاری با ظالمان باکی ندارند. آنان منتظران واقعی حضرت مهدی(عج) نیستند. در این فصل با استفاده از احادیث صحیح ویژگی‌‌های منتظران واقعی را آورده‌ام که اخلاق نیکو، انس با مردم، گشاده‌رویی، فروتنی، راستگویی و نیکوکاری از جمله آنهاست.

به عقیده شما اعتقاد به امام زمانی عدالتخواه و انسان دوست در رفتار و روحیات منتظران او چگونه و با چه کیفیتی تاثیر خواهد داشت؟

شناخت امام زمانی که پرچمدار محبت و مهرورزی است بدون تردید در روانشناسی و رفتار انسان‌هایی که به وجود مقدس او اعتقاد دارند تاثیر خواهد گذاشت. انسانی که حضرت مهدی(عج) را مظهر عدالت می‌داند و منتظر ظهور اوست هرگز با متجاوزان به حقوق انسان‌ها سازش نمی‌کند. آن کس که منتظر مصلح است پیوسته در اصلاح خود می‌کوشد و به این‌سان جامعه‌ای که بیشتر مردمانش معتقد به موعودی عدالتخواه است جامعه‌ای است هدفدار. منتظر واقعی امام زمان علیه‌السلام پیوسته در اندیشه اصلاح رفتار خود است و بخوبی می‌داند که انسان آدم آزار هرگز نمی‌تواند در ردیف یاران امام زمان(عج) باشد، امامی که مظهر عدالتخواهی و محبت است.

از دیدگاه احادیث صحیح ره‌آورد مهم حکومت حضرت مهدی(عج) در چه چیز است؟

ره‌آورد مهم حکومت ولی‌عصر پس از ظهور، گسترش عدالت است زیرا که تنها از طریق عدالت است که صفا و صمیمت و مهربانی در جامعه گسترش می‌یابد.

بزرگ‌ترین مانع اجرای عدالت در جامعه را چه می‌دانید؟

بزرگ‌ترین مانع اجرای عدالت استبداد و خودکامگی است و یکی از مظاهر حکومت حضرت مهدی(عج) آزادی است. امام علی(ع) درباره زیان‌های استبداد در نامه خود به مالک اشتر فرمود: «مبادا بگویی من برآنان مسلطم..... استبداد دین را ناتوان و فرسوده می‌سازد و دگرگونی را نزدیک می‌گرداند» و در حکمت 161 در نهج‌البلاغه می‌خوانیم که فرمود: «هر کس که خودکامگی بورزد هلاک خواهد شد» دیگر امامان شیعه اثنی‌عشری نیز درباره نتایج استبداد و خودکامگی سخن بسیار گفته‌اند. پس بنیان‌های حکومت حضرت مهدی(عج) برآزادی استوار است.

در این کتاب با استفاده از احادیث صحیح از عدالت و آزادی حکومت آن حضرت سخن گفته‌ام. با ظهور آن حضرت مردم با هم مهربان می‌شوند. انسان‌هایی پاک‌اندیش در اندیشه تجاوز به حقوق دیگران نیستند اما این به آن مفهوم نیست که حضرت ولی‌عصر(عج) با همه انسان‌ها بامهربانی رفتار خواهد کرد. برخورد حکومت امام زمان(عج) با متجاوزان با حقوق انسان‌ها بسیار شدید خواهد بود. این گفت و گوارا با سخنی از پیامبر اکرم(ص) به پایان می‌رسانم که فرمود: لایضع الله الرحمه الا علی‌الرحیم، یعنی: رحمت خدا جز اشخاص مهربان را در برنمی‌گیرد.

سجاد روشنی - گروه فرهنگ و هنر