اول اینکه، این کاملا ادعای اشتباهی خواهد بود که بگوییم دموکراسی حضوری کمرنگ در ترکیه دارد. از زمانی که حزب عدالت و توسعه زمام قدرت را سال 2002 به دست گرفت، تمام تلاشمان این بود سیستمی باثبات و مناسب ایجاد کنیم که براساس آن حقوق اولیه و اساسی تمام بخشهای جامعه برآورده شود. برای تحقق این هدف، مسیر دشواری را پیمودهایم. ما باید بر دشواریهای فراوانی غلبه میکردیم که چند کودتای نافرجام و تلاشهای متعدد برای کنار زدن این حزب و رهبرانش از طریق روشهای دیکتاتور مآبانه از جمله این دشواریها بود. برای مقابله با این چالشها، ما به اصول دموکراتیک روی آوردیم و با تکیه بر نیروی تفکر و تعقل عموم مردم، در چارچوب قانون، کار خود را انجام دادیم. ما هیچگاه خود را حاکمان این کشور در نظر نگرفتیم بلکه خود را خادمان دموکراسی میدانستیم که از سوی مردم ترکیه انتخاب شده است.
حزب ما تکثر عقاید و آرا را تحسین میکند، زیرا همین تفکرات راهنمای ما طی این سالها بوده است. قدرت شهروندان به ما اجازه حکومتداری داد. در واقع به پشتوانه همین قدرت بود که حزب عدالت و توسعه توانست در چند انتخابات پیروز نهایی اعلام شود.
دوم اینکه، موفقیتهای ما فراتر از صندوقهای رای گیری است. در واقع، اعتراضات صلح آمیز نشاندهنده موفقیت ما در گسترش حضور دموکراتیک مردم در تمام صحنهها است. من قویا اعتقاد دارم که هر چه حضور مردم و بخصوص نسل جوان در سیاست پررنگتر باشد، فرهنگ واقعیتری از دموکراسی در جامعه نمود پیدا میکند که آن فرهنگ به تمام افکار و عقاید در ترکیه احترام خواهد گذاشت.
ما عقیده داریم حضور سیاسی مخالفان به هیچ وجه تهدید نیست بلکه آن را عاملی مهم و موثر در دموکراسی در نظر میگیریم. از سال 2002 تاکنون ترکیه نمونههای متعددی را در این زمینه مشاهده کرده است که برگزاری کارگاههای آموزشی و جلسات متعدد با روشنفکران، جوانان و عموم مردم در موضوعاتی همچون مساله کردها و اقلیتها از جمله این موارد به حساب میآید. در مورد پارک قزی نیز بولنت آرینچ، معاون نخستوزیر ترکیه بارها با نمایندگان معترضان دیدار و گفتوگو داشت. رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه نیز از همان روزهای نخست اعتراضات خواستار برگزاری همهپرسی در مورد برنامه پارک قزی شد.
سوم اینکه، اگرچه ما اعتراضات صلحآمیز را بخشی از یک سیستم دموکراتیک میدانیم، اما همواره خواستار برقراری توازن و تعادل میان این اصل و حفظ نظم عمومی هستیم. تظاهرکنندگان در ابتدا فعالیت خود را بهعنوان یک جنبش حامی محیط زیست آغاز کردند که به طرح توسعهای دولت اعتراض داشتند. متاسفانه گروههای افراطی خواستههای دموکراتیک این فعالان محیط زیست را ربودند. هیچ دولت دموکراتیکی به گروههای غیر قانونی اجازه نمیدهد نظم عمومی را مختل کرده، به نیروهای پلیس حمله کنند و سرمایههای بخش عمومی و خصوصی را از بین ببرند. با وجود این، نیروهای امنیتی در مواجهه با تظاهرکنندگان در برخی موارد مرتکب اشتباهاتی شده و دولت نیز در مورد این مسائل ابراز تاسف کرده است. تحقیق و بررسی این حوادث در حال انجامشدن است و افراد مسئول این اشتباهات بزودی معرفی خواهند شد.
نکته جالب اینجاست که برخی از این آشوبگران از مخالفان سرسخت حزب عدالت و توسعه هستند و در این میان بسیاری از رسانهها ضمن نادیده گرفتن خشونتهای اعمال شده از سوی آنها، این افراد را طرفداران دموکراسی معرفی میکنند. به همین دلیل ما اعتقاد داریم مخالفان از تظاهر کنندکان پارک قزی سوءاستفاده کرده و قصد دارند تلاش ترکیه برای رسیدن به اقتصادی دموکراتیک را با چالش روبهرو کنند. علاوه بر این، حمله تروریستی دو ماه گذشته در منطقه ریحانلی نیز به میزان بسیار کمی در رسانهها پوشش داده شد.
ما بدرستی میدانیم با حمایت بخش مهم و قابل توجهی از جامعه انتخاب شدهایم، اما در برابر خواسته تمام گروهها و احزاب در کشور پاسخگو هستیم. ما همچنین بر این نکته واقفیم که دموکراسی شامل حضور سیاسی، مشورت و اعتمادسازی است. ما همانطور که به تقاضای معترضان در پارک قزی گوش دادیم، به صدای صدها هزاران نفری نیز گوش دادیم که هفته گذشته در حمایت از حزب عدالت و توسعه در آنکارا و استانبول تجمع کردند.
انتخابات تنها راه برای تغییر یک دولت منتخب است. حزب ما یک دموکراسی منحصر بفرد را ایجاد کرده که برایمان بسیار ارزشمند است؛ این ارزش زمانی بیشتر نمود پیدا میکند که میبینیم از سال 1950 چهار دولت بر اثر کودتا از قدرت کنار رفتهاند. ما نماینده خواستههای مردم هستیم و قدرت سیاسی ما نیز قدرت تمام شهروندان ترکیه است.
منبع: روزنامه گاردین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛