چرا پسته‌کاران کرمانی نمی‌خندند؟

اکنون دو ماه به فصل بــرداشت پسته مانده است و آمارها حاکی از افزایش 10 درصدی تولید این محصول است ولی دست‌اندرکاران تولید پسته در استان کرمان نگران مشکلات و موانع موجود بر سر راه فروش و صادرات این محصول هستند.

مشکلات کم‌آبی و نبود سیستم آبیاری مکانیزه، نبود مدیریت صحیح استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی در باغات پسته و مشکلات خرده‌مالکی باغات پسته از جمله چالش‌ها و مشکلات موجود بر سر راه پسته است که رفع و مقابله با آنها می‌تواند علاوه بر افزایش درآمد ارزی، جایگاه ایران را در بازار‌های جهانی مستحکم کند.

رئیس انجمن پسته ایران با اشاره به این‌که پیش‌بینی می‌شود امسال200 هزار تن پسته در کل کشور برداشت شود، می‌گوید: از این میزان 110 هزار تن مربوط به استان کرمان و 90 هزار تن مربوط به دیگر استان‌های پسته‌خیز کشور است.

محسن جلال‌پور میزان تولید پسته‌ کشور در سال گذشته را 180 هزار تن عنوان می‌کند و می‌افزاید: با وجود این‌که امسال این میزان 10 درصد افزایش داشته است؛ اما متاسفانه به دومین تولیدکننده‌ پسته جهان تنزل یافته‌ایم. اگر در این رابطه تدبیری نیندیشیم، دیگر هیچگاه صادرکننده‌ اول پسته دست نخواهیم بود. گزارش‌ها حاکی است آمریکا با طرح‌های توسعه‌ای که در زمینه تولید پسته دارد؛ میزان تولید خود را تا سال 2016 به 500 هزار تن افزایش دهد.

استفاده بی‌رویه از سموم کشاورزی

محسن جلال‌پور که رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی استان کرمان نیز است با اشاره به این‌که ما امسال هیچ مشکلی برای عرضه پسته ایران در بازار‌های جهانی نداریم، تصریح می‌کند: دنیا، پسته ایران را می‌خواهد و در فروش پسته به دنیا هم هیچ مشکلی نداریم؛ زیرا بازار 1.5 تا دو میلیارد دلاری پسته ایران در دنیا به زحمات زیادی که برای این بازار کشیده شد؛ آماده خرید پسته‌ ایران است.

وی با بیـــان این‌که این بازار اکنون ظرفیت عرضه‌ تا دو برابر میزان پسته‌ فعلی را دارد، می‌گوید: در صورت کاهش تولید، این بازار بسیار مطلوب و ارزآور پسته را از دست خواهیم داد.

وی درباره سم افلاتوکسین نیز می‌افزاید: متاسفانه استفاده‌ بی‌رویه از سموم در کشاورزی یک مشکل جدی است که مسئولان مربوط باید در این باره چاره‌ای بیندیشند.

وی با تاکید بر این‌که به جای افزایش سطح زیرکشت باغات پسته باید بهره‌وری محصول پسته زیاد شود، می‌گوید: اکنون میزان برداشت پسته در هکتار 800 کیلوگرم است که این میزان را تا 1.5 تن در هکتار می‌توان افزایش داد.

حضور کمرنگ سیستم آبیاری مکانیزه

یکی از مشکلات اصلی صنعت پسته در استان کرمان معضل کم‌آبی است که باعث خشک شدن سالانه چند هزار هکتار از باغات پسته کرمان می‌شود؛ معضلی که نماینده مردم شهرستان‌های زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی معتقد است بهترین راهکار رفع آن در کوتاه‌مدت، آبیاری مکانیزه و افزایش بهره‌وری آب و خاک است.

حسین امیری در گفت‌وگو با جام‌جم با بیان این‌که دولت و باغداران پسته به کمک هم می‌توانند با اجرای سیستم‌های آبیاری مکانیزه در باغات پسته معضل کم‌آبی را در کوتاه‌مدت رفع کنند، می‌گوید: مجلس شورای اسلامی طی چند سال گذشته در بودجه سنواتی دولت اعتباری را برای این کار در نظر گرفته است تا بر اساس آن دولت 85 درصد و باغداران 15 درصد از هزینه اجرای سیستم‌های آبیاری مکانیزه قطره‌ای در باغات کشاورزی را پرداخت کنند که با اجرای این روش مصرف آب کاهش پیدا می‌کند و در کنار آن بهره‌وری هم با استفاده از روش‌های علمی، نهال‌های کشاورزی مرغوب، استفاده از کود‌ها و سموم کشــــــاورزی استاندارد و مشاوره گرفتن از مهندسان کشاورزی بالامی رود.

وی ادامه می‌دهد: در استان کرمان از تسهیلات بانکی برای اجرای سیستم‌های آبیاری مکانیزه کمتر استفاده شده است. به همین دلیل در سال گذشته در جلسه‌ای با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی و تعدادی از باغداران پسته زرند، مقرر شد در سال جاری اولین اعتباری که در این زمینه تخصیص داده شود به شهرستان زرند اختصاص یابد که تاکنون این وعده عملی نشده است.

نماینده مردم شهرستان‌های زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: بهتر است از باغداران پسته حمـــایت مادی و معنوی شود تا مقداری از مشکلاتی که بر سر راه این محصول وجود دارد، برداشته شود.

حسین امیری تصریح می‌کند: کشورهای رقیب پسته ایران همچون آمریکا و ترکیه تلاش کردند با فشار‌های سیاسی و بحث افلاتوکسین کیفیت پسته ایران را زیرسوال ببرند و همزمان با توسعه باغات پسته‌شان با استفاده از روش‌های علمی، تولید پسته در هر هکتار را بالا بردند به طوری‌که در باغات آمریکا از هر هکتار باغ پسته 4 تن پسته برداشت می‌شود که این میزان در کشور ما یک تن است.

وی با تاکید بر این نکته که امروز صنعت پسته کشور نیازمند مدیریت صحیح است که بخشی از آن باید توسط دولت و بخشی دیگر نیز با کمک باغداران صورت گیرد، می‌افزاید: ما اگر بخواهیم هزینه مکانیزه کردن آبیاری را کاهش دهیم تا تولید پسته برای باغداران اقتصادی باشد، یکی از راهکار‌ها متمرکز کردن تولید و برداشت پسته است، یعنی خرده‌مالکان پسته، شرکت تعاونی تشکیل دهند و بر اساس سهم باغ و آبی که دارند در تعاونی سهیم شده و هیات‌مدیره شرکت تعاونی در مجموعه باغ‌های تحت مدیریتش سیستم‌های آبیاری مکانیزه را اجرا کند و بعد از برداشت محصول پسته به نسبت سهم هر باغدار به او سود پرداخت شود.

مقابله با انحصارطلبی به نفع تولیدکنندگان پسته

در همین حال، محمدرضا پورابراهیمی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم شهرستان‌های کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی معتقد است برخی از تصمیمات دولت در سال‌های گذشته همچون تشکیل شرکت‌های متعدد در بحث خرید و صادرات پسته به نفع تولیدکنندگان بوده و جلوی انحصارطلبی را گرفته است.

وی می‌گوید: قبلا یک انحصار در صادرات پسته وجود داشت که عملا نمی‌توانست منافع مورد نیاز تولیدکنندگان پسته را تامین کند؛ به همین دلیل در سال‌های گذشته شرکت‌هایی در عرصه خرید و صادرات پسته تشکیل شده و بیشترین نفع در این رقابت نصیب تولیدکنندگان شده است و آنها به بالاترین قیمت پسته خود را در بازار رقابت بین این شرکت‌ها فروخته‌اند.

حکمت قاسم‌خانی ‌/‌ جام‌جم کرمان