کج سلیقه گی مترویی

در یکی از این بنرها آمده است: در جنگ صفین هر کس به میدان می‌رفت کشته می‌شد. بین معاویه و عمروعاص در این‌ که این شخص با چنین ضرب شستی مالک‌اشتر است یا علی(ع)، اختلاف افتاد.

معاویه گفت: فرمان حمله گسترده بده. اگر ماند و جنگید و نگریخت، علی است وگرنه مالک است. همان کردند و آن مرد چون کوهی آهنین برجای ایستاد و می‌جنگید.

بر انتخاب و به نمایش گذاشتن این جمله انتقاداتی زیاد وارد است. یکی از مهم‌ترین نقدها این است که آیا برای بالا بردن قدر و منزلت والای امام اول شیعیان، که جایگاهی رفیع است، نیاز به این دست اغراق‌ها هست؟ دیگر آن که براساس چه ضرورتی برای نشان دادن شأن و منزلت حضرت امیر(ع) باید جایگاه یکی از یاران باوفای او را چنین تنزل داد؟ نعوذبالله این جمله این معنی را به ذهن خوانندگان متبادر می‌کند که مالک‌اشتر فردی ترسو بوده است که وقتی معاویه دستور حمله گسترده می‌دهد از میدان مبارزه فرار می‌کند. آیا این جمله با آموزه‌های دینی ما در درک شخصیت مالک‌اشتر در تناقض نیست؟

جملات قصار، سخنان، روایات و احادیث بسیاری وجود دارد که مسئولان محترم مترو می‌توانند از آنها استفاده کنند. حال انتخاب و چاپ چنین روایتی در این روزهای عزیز، جای پرسش دارد. نهج‌البلاغه سرشار از سخنان دلنشین مولای متقیان است که اتفاقا بخشی از آن خطاب به همین مالک‌اشتر نوشته شده است. حال از بین آن همه سخنان دلنشین چرا باید سخنی را در معرض دید مردم قرار داد که شأن مالک‌اشتر را زیر سوال می‌برد؟

سوای از نقد بر ایرادات نگارشی همین روایت کوتاه که در جایی سرهم‌نویسی و در جایی جدانویسی را در نگارش به‌کار برده است، باید گفت که امروز دوران ذکر منبع است. اگر مسئولان مترو این جمله را از منبعی صرفا گرفته و انتشار داده‌اند، باید ذکر منبع کنند. البته با ذکر منبع هم، چیزی از بی‌ذوقی انتخابگر این روایت کم نمی‌کند؛ چرا که شهید مطهری در کتاب چند جلدی حماسه حسینی دقیقا نسبت به همین پرهیز از اغراق‌ها و تحریف واقعیات هشدار داده است.

در فرهنگ ما نیز بارها گفته‌اند برای آن که شأن کسی را بالا ببرید، نیازی نیست جایگاه شخص دیگری را پایین بیاورید. حال علی(ع) آنقدر جایگاهش رفیع هست که لزومی ندارد برای بالاتر بردن آن منزلت، بخواهیم مالک‌اشتر را چنین خفیف کنیم.

سجاد روشنی ‌-‌‌ گروه فرهنگ و هنر