اختلافات عربستان و آمریکا جدی نیست

شاهزاده ترکی الفیصل، رئیس پیشین اطلاعات سعودی نیز در اظهاراتی مشابه در شورای روابط اعراب و آمریکا ضمن مضحک توصیف‌کردن بازی اخیر بر سر کنترل زرادخانه شیمیایی اسد «عهد شکنی وقیحانه آمریکا را فرصتی برای جا زدن اوباما در برنامه‌‌ریزی برای حمله به سوریه و نیز کمک به اسد برای سرکوب بیشتر»‌ نامید.

شکوه و شکایت سعودی‌ها از آمریکا فقط شامل توقف طرح حمله به سوریه یا حمایت نکردن تسلیحاتی از شورشیان نیست، بلکه پشتیبانی آمریکا از دولت اخوان‌المسلمین در مصر وقطع همکاری و کمک به ارتش این کشور و مشورت نکردن با ریاض در مورد گفت‌وگوها با ایران را نیز باید به این مجموعه اضافه کرد؛ البته سعودی‌ها در این انتقادها تنها نیستند و کشورهای دیگر منطقه و نیز بسیاری در داخل آمریکا از سیاست‌های دولت اوباما خشمگین‌ هستند.

تردیدی وجود ندارد که برخی سیاست‌های دولت اوباما اشتباه بوده است، اما این اشتباهات ربطی به دلایلی که سعودی‌ها مطرح و به خاطر آن آمریکا را نکوهش می‌کنند، ندارد.

همراهی سیاست‌های ایالات متحده با عربستان و هم‌پیمانی با این رژیم احتمالا حتی بیشتر از ناشیگری دولت اوباما، منافع آمریکا در خاورمیانه را به خطر می‌اندازد.

عربستان سعودی خواهان خاورمیانه‌ای بسیار متفاوت‌تر از آن چیزی است که مد نظر ایالات متحده است.

سعودی‌ها مخالف دموکراسی، آزادی مطبوعات، آزادی زنان و هرگونه مذهب و آیینی به غیر از اسلام هستند. آنها حتی با دادن توصیه و مشورت مردم به حکومت مخالفند.

ریاض نه‌تنها حقوق شیعیان عربستانی را نادیده می‌گیرد، بلکه چنین رویه‌ای را به بحرین نیز تسری داده و از آن دفاع می‌کند. حاکمان عربستان حتی مخالفان داخلی خود را صرفا ماموران و جاسوسان ایران دانسته و دست به تحقیر آنها می‌زنند.

عربستان نه‌تنها مخالف ارزش‌های بنیادین جامعه آمریکاست، بلکه این کشور تاکنون تعدادی از خطرناک‌ترین گروه‌های جهادی را مسلح و تجهیز کرده است.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا سه‌شنبه گذشته در لندن در چرخشی دیپلماتیک ضمن ترسیم خطوط کلی حوزه‌هایی که آمریکا و عربستان در آن منافع مشترک دارند، به سعودی‌ها اطمینان خاطر داد که در حل و فصل و تعدیل مشکلات موجود دو کشور می‌توانند به همکاری با یکدیگر ادامه دهند.

اکنون پرسش مهم این است که مخالفت عربستان با سیاست‌های ایالات متحده در آینده چه شکل و شمایلی پیدا خواهد کرد؟

دیپلمات‌های عرب براین نکته تاکید دارند عربستان باید تجهیز شورشیان سوری را تشدید کند، اما سقوط اسد در سوریه ممکن است نتیجه‌ای مطلوب برای منافع آمریکا داشته باشد؛ البته مشروط بر آ‌ن‌که آنچه متعاقب آن رخ می‌دهد، بدتر از قبل نباشد.

چنانچه عربستان گروه‌های افراط‌گرا را در سوریه تجهیز و دست آنها را در انجام اقداماتشان باز بگذارد ‌ـ‌‌ آن‌گونه که در سال‌های دهه 80 در افغانستان عمل کرد ـ باز هم بسیار بیشتر از دیگران، خود در معرض تهدید و آسیب از جانب این گروه‌ها خواهد بود.

جدی‌ترین خطر برای امنیت آمریکا می‌تواند کاهش یا قطع همکاری مشترک در زمینه تروریسم باشد، اما در این حالت نیز این سعودی‌ها هستند که نیاز بیشتری به اطلاعات ایالات متحده در زمینه مبارزه با تروریسم دارند، نه آمریکا.

واشنگتن و ریاض سال‌هاست با مقاصدی متفاوت در قضیه فلسطین و طرح خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای با یکدیگر همکاری می‌کنند.

طرح سعودی‌ها برای فلسطین بیشتر از آن‌که به دلیل حمایت نکردن ایالات متحده شکست خورده باشد، به دلیل مخالفت خود فلسطینی‌هاست که شکست خورده و بعید است در آینده نیز پیشرفتی که مدنظر دو طرف باشد، حاصل شود.

از سوی دیگر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی تاکنون حمایت‌های مالی گسترده‌ای از ارتش مصر به عمل آورده‌اند و این امر می‌تواند تاثیر مخربی بر منافع آمریکا داشته باشد؛ به طور مثال اگر عربستان و مصر اولویتی را که اکنون برای عبور کشتی‌های ایالات متحده از کانال سوئز در نظر گرفته‌اند، بردارند توانایی آمریکا در برنامه‌ریزی نظامی می‌تواند تا حد زیادی نگران‌کننده شود.

واشنگتن نباید امتناع همکاری بعضی از کشورها را ‌ـ‌ حتی اگر آشکارا علیه ایالات متحده اقدامی نکنند ـ نادیده گرفته یا از آن ارزیابی غلط داشته باشد. ادامه قدرت آمریکا در نظم جهانی از آن‌رو بوده است که تاکنون کشورهای اندکی فعالانه با آن مخالفت کرده‌اند.

از این رو ایالات متحده می‌تواند برخی نگرانی‌های سعودی را درجاهایی برطرف کند؛ اما عربستان یا دیگر کشورهای همراه با این کشور نیز باید در نظر داشته باشند که بدون کمک اطلاعاتی آمریکا، آنان در معرض تهدید خواهند بود. اگر همه این مسائل در نظر گرفته شود، معلوم می‌شود که اختلاف عربستان و آمریکا نمی‌تواند چندان جدی باشد و این مساله‌ای است که طرفین به آن وقوف دارند.

منبع: فارین پالیسی
مترجم: ایرج جودت