آمار تکان‌دهنده فرزندآوری ایرانیان

جدیدترین آمار‌های منتشر شده از سوی سازمان ثبت احوال نیز بیانگر این واقعیت است که خانواده‌های ایرانی در حال کوچک‌تر شدن است.

چون براساس مطالعاتی که اخیرا و با توجه به سرشماری سال 90 انجام شده 14.4 درصد خانواده‌ های ایرانی فرزند ندارند و حدود 19 درصد آنها نیز به تک‌فرزندی رضایت داده‌اند.

مرکز آمار نتیجه برخی از اطلاعات سرشماری سال 90 را منتشر کرده است و کارشناسان سازمان ثبت احوال نیز با استفاده از این اطلاعات و آماری که در اختیار داشتند، مطالعاتی انجام داده‌اند که بر اساس آن می‌توان گفت 33 درصد خانواده‌ها حداکثر صاحب یک فرزند هستند.

در این تحقیق اطلاعات دو درصد جمعیت کشور مورد بررسی قرار گرفته است به این شکل که کارشناسان در این پژوهش اطلاعات یک میلیون و 481 هزار و 586 نفر را بررسی کرده‌اند. این تعداد از جمعیت در واقع 423 هزار و 627 خانواده هستند.

علی‌اکبر محزون، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال در این باره به جام‌جم می‌گوید: در این پژوهش اطلاعات خانم‌هایی که یک بار تجربه ازدواج داشته‌اند بررسی شده و نتایج این تحقیق بیانگر این است که 14.4 درصد این افراد فرزند ندارند.

محزون می‌افزاید: 20.9 درصد خانواده‌ها دو فرزند و حدود 19 درصد جامعه تحقیقی نیز یک فرزند دارند.

این در حالی است که می‌توان تعداد خانواده‌ها را نیز بر اساس تعداد فرزندانشان در مناطق شهری و روستایی بررسی کرد، زیرا با توجه به اطلاعات به دست آمده از این پژوهش، در مناطق شهری 14.7 درصد خانواده‌ها فرزند ندارند، 19.9 درصد صاحب یک فرزند و 22.5 درصد نیز دارای دو فرزند هستند. تعداد فرزندان بیشتر از پنج نفر در مناطق روستایی 7.3 درصد و در نقاط شهری 6.1 درصد است.

همچنین خانواده‌های شش فرزند 6.5 درصد در نقاط روستایی و 4.5 درصد در نقاط شهری، خانواده‌های هفت فرزند 5.6 در نقاط روستایی و 3.3 درصد در نقاط شهری اعلام شده است.

محزون عنوان می‌کند: براساس این آمار می‌توان گفت خانواده‌های تک‌فرزند در مناطق شهری از میانگین کشوری بالاتر است، زیرا در نقاط روستایی 13.9 درصد از خانواده‌ها فرزند ندارند. افزون بر این، در مناطق روستایی 16.4 درصد خانواده‌ها تک فرزند و 16.7 درصد خانواده‌ها صاحب دو فرزند هستند.

محزون با تاکید بر این‌که براساس این آمار 33.3 درصد جمعیت افراد مورد پژوهش حداکثر یک فرزند دارند، یادآور می‌شود: این تعداد حدود یک سوم جمعیت آماری پژوهش را تشکیل می‌دهند که می‌توان نتیجه به دست آمده را به کل جامعه تعمیم داد. در پژوهشی که از سوی سازمان ثبت احوال انجام شده استان‌هایی که رشد موالید بیشتری نسبت به مدت مشابه یعنی 9ماهه اول سال گذشته داشته‌اند نیز مشخص شده است.

محزون بیان می‌کند: خراسان‌شمالی با 8.4 درصد تغییر و خراسان رضوی با 6.9 درصد و سیستان و بلوچستان با 6.5 درصد در جایگاه اول تا سوم این رده‌بندی قرار گرفته‌اند.

جالب اینجاست که برخی استان‌ها رشد موالید منفی داشته‌اند، وی عنوان می‌کند: قزوین با 1.3ـ درصد سی و یکمین استان است و قبل از آن استان‌های چهار محال‌بختیاری با 1.2ـ و اصفهان با 0.4ـ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

پول بیت‌المال را نباید صرف توقف نسل کرد

مساله جمعیت در جهان امروز یکی از شاخص‌های مهم قدرت کشورهاست و وضع کشورهایی مثل چین و هندوستان گویای بارز این رویکرد است و بروشنی می‌بینیم که جمعیت بالای این کشورها باعث شده است در دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند و خیلی کارهای بزرگی هم انجام داده‌اند.

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اعلام این موضوع در گفت‌وگو با فارس عنوان می‌کند: رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی صریحا تاکید فرمودند دستگاه‌های دولتی مطلقا به خود اجازه ندهند پول بیت‌المال برای این‌که (رشد) نسل متوقف شود، هزینه شود.

به گفته او، در اسلام هیچ وقت توصیه نشده است که جمعیت کاهش پیدا کند، یکی از افتخارات جمهوری اسلامی نیز بعد از انقلاب این بود که جمعیت ایران که حدود 30 میلیون نفر بود طی سال‌های پس از انقلاب رشد چشمگیری پیدا کرد و کارهایی بسیار خوبی در این زمینه انجام شد.

شهریاری یادآور می‌شود: ما در این زمینه طی دو سال گذشته در مجلس یک طرح مفصل که 50 ماده دارد، تنظیم کردیم و مجددا یک کار مشترک با کمیسیون فرهنگی مجلس انجام دادیم و مسائلی که به نظر می‌رسید اصلاح شد. یکی از دغدغه‌های جدی همیشه این بود که به بهانه مسائل بهداشتی که متاسفانه گاهی وجود دارد، کاری نکنیم که همان اتفاقاتی که در چند سال گذشته رخ داد، دوباره تکرار شود.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تصریح می‌کند:‌ اکنون منتظریم که این طرح به صحن علنی مجلس بیاید، چون مجموعه کارهایی باید انجام شود. البته خیلی به صورت دستوری و با قانون و آیین‌نامه نمی‌توان به این اهداف رسید، نیاز به کار فرهنگی داریم و باید به صورت جدی علاوه بر دولت، افراد فرهیخته جامعه، علما، روحانیت، نخبگان و روشنفکران جامعه نیز وارد میدان شوند.

بودجه‌های افزایش جمعیت در انتظار تصویب قانون

چندی قبل، معاون رئیس مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی« نبض» عنوان کرد دولت برای اولین بار ۳۰۰ میلیارد تومان به منظور افزایش جمعیت در لایحه بودجه سال ۹۳ اختصاص داده است البته قرار است این بودجه از منابع وزارت بهداشت تامین شود، ولی با وجود کسری 8000 میلیارد تومانی بودجه وزارت بهداشت، بعید است در سال آینده، این مبلغ در راستای اجرای سیاست افزایش جمعیت قرار بگیرد.

همچنین به جای این‌که دولت در لایحه بودجه، اعتبار جداگانه ای برای اجرای سیاست افزایش جمعیت در نظر بگیرد، قرار شده که این اعتبار از بودجه وزارت بهداشت تامین شود و با وجود این‌که حدود 48 درصد بودجه‌ این وزارتخانه از مراکز درمانی و از جیب مردم تامین می‌شود، در صورت اجرای این قانون، بیماران باید بار مالی اجرای این قانون را به دوش بکشند.

علی محمد طاهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز در این باره در گفت‌وگو با جام‌جم خاطرنشان می‌کند: همچنان قانونی برای اجرای سیاست افزایش جمعیت در مجلس تصویب نشده است و فقط بودجه‌های کنترل جمعیت را که سال‌های گذشته در اختیار سازمان‌های دولتی قرار می‌گرفت، برای سال 93 قطع شده است.

این نماینده مجلس خبر می‌دهد: هم‌اکنون طرحی برای اجرای سیاست افزایش جمعیت در کمیسیون فرهنگی تدوین شده که این طرح در کمیسیون هم تصویب شده است، اما هنوز به صحن علنی نرفته است. فعلا که مجلس درگیر بحث و گفت‌وگو درباره بودجه‌های سال آینده است، ولی گمان می‌کنم تا اسفند 92 این طرح کمیسیون در صحن علنی هم تصویب شود.

طاهری تاکید می‌کند که در صورت تصویب نهایی این طرح و تبدیل آن به قانونی لازم‌الاجرا، می‌توان در آن شرایط بودجه‌های لازم را برای اجرای این قانون در اختیار دولت و دیگر نهادهای مرتبط قرار داد.

مهدی آیینی - گروه جامعه