چراغ‌های خاموش و روشن آقای «از کی بپرسم»

این مسابقه بر مبنای اطلاعات عمومی افراد طراحی شده بود و این قابلیت را داشت که به یک رقابت خشک و یکنواخت تبدیل شود، رقابتی که افراد در آن به یکسری سوالات علمی، تاریخی و اجتماعی پاسخ می‌دهند و حذف یا برنده می‌شوند، اما منوچهر نوذری می‌دانست چگونه با شوخی‌های بامزه‌اش فضای جدی این مسابقه را تلطیف کند. او با 15 شرکت‌کننده حاضر در استودیو رفیق می‌شد و به هر کدامشان هویت مستقلی می‌بخشید، این‌طوری بود که ما هم به‌عنوان بیننده خودمان را جای آن شرکت‌کننده‌ها می‌گذاشتیم و آرزو می‌کردیم که فلانی ببرد یا ببازد. حتما در فضای اینترنت فایل ویدئویی حضور عادل فردوسی پور نوزده ساله در برنامه را دیده اید. آن زمان عادل هنوز کار گزارشگری‌اش را آغاز نکرده بود و یک جوان معمولی عاشق فوتبال محسوب می‌شد. نوذری انتظار داشت عادل فردوسی پور در پاسخ به سوالش کلمه سه حرفی «پله» را بگوید. اما عادل سنگ تمام گذاشت و گفت: «ادسون آرانتس دوناسیمنتو یا پله». نوذری با کلمه «خودتی» حاضر جوابی‌اش را ثابت کرد و گفت: «من اولش فکر کردم داره مثلاً درس اسپانیولی می‌ده!»

منوچهر نوذری در این برنامه فردی نبود که صرفا بخواهد سوال بپرسد. او خودش اطلاعات بالایی داشت و بعضا با پاسخ دهنده‌ها وارد بحث و گفت‌وگو می‌شد. یکی از سوالات ثابت او این بود که از شرکت‌کننده‌ها می‌خواست درباره فلان ضرب‌المثل توضیح دهند. مثلا می‌پرسید ضرب‌المثل «دست کسی را در پوست گردو گذاشتن» کنایه از چیست و وقتی پاسخ فردی قانع‌کننده نبود پشت سر هم می‌گفت: «نه، نه، نه....»

یادگاری ما از برنامه‌ای که حدود 20 سال پیش اجرا می‌شد اصطلاحات و تکیه کلام‌هایی است چون «همونی که توی فیلم بود»، «از کی بپرسم»، «سیزده ساله‌ها راه نیفتن بیان» و خیلی چیزهای دیگر. هنوز هم در مهمانی‌ها وقتی می‌خواهند شیرینی و میوه تعارف کنند بعضی‌ها به شوخی می‌گویند «دور دوم از مرحله اول» که اشاره به ساختار برنامه مسابقه هفته دارد.

مسابقه هفته این‌قدر خیر و برکت داشت که از قِبَل آن افرادی چون رضا عطاران و مهران مدیری هم محبوبیت پیدا کردند. در سری برنامه‌های طنز «ساعت خوش» یکی از محبوب‌ترین قسمت‌ها بخشی بود که مهران مدیری در نقش منوچهر نوذری نمونه‌ای کاریکاتورگونه از مسابقه هفته را اجرا می‌کرد. در این بخش او شخصیت مجری‌ای را ایفا می‌کرد که داوری عادلانه‌ای نداشت و ضمن ضایع کردن حق بزرگسالان همه امتیازها را به نوجوان‌های سیزده ساله می‌داد. رضا عطاران هم در نقش نوجوان کم سن و سال این قدر خنگ بازی درمی‌آورد که این تضاد بیشتر به چشم بیاید.

چندوقت پیش در کتابخانه‌ام به کتابی برخوردم که عنوانش مسابقه هفته بود. در این کتاب اطلاعاتی درج شده که فرد با خواندنش می‌توانست برای شرکت در مسابقه منوچهر نوذری آمادگی کسب کند. امروز آقای از کی بپرسم و برنامه‌اش هر دو به خاطره‌ها پیوسته‌اند؛ ولی هنوز می‌توان کتاب مسابقه هفته را خواند و از کسب اطلاعات عمومی‌اش لذت برد.

احسان رحیم‌زاده / جام‌جم