مرد صبور انقلاب

یک بار دیگر در اثر جنگ جهانی دوم،‌ تقریبا هستی پدرش به صفر رسید و امکان تحصیل از حبیب‌الله گرفته شد، لذا به کار در بازار تهران مشغول شد و چند سال به خرده‌فروشی برنج پرداخت. وی در منزل برادر بزرگ‌ترش صادق که در کوچه غریبان واقع بود، سکونت داشت.2‌ سکونت در این محل و نزدیکی محل کار او با مسجد امین‌الدوله باعث آشنایی‌اش با برنامه‌های مذهبی مسجد شد. در مسجد با شیخ‌ عبدالحسین زاهد آشنا شد و در کلاس علوم دینی او در مسجد جامع تهران شرکت کرد و دروس حوزوی را تا سطح فراگرفت.3‌

عسگراولادی در سال‌های پایانی دهه بیست، به هنگام تحصیل علوم حوزوی در مسجد امین‌الدوله و بعدها در حوزه علمیه مروی و در حالی که 13 سال بیشتر نداشت، به فعالیت‌های سیاسی به رهبری آیت‌الله کاشانی،‌ جلب و در سال 1327 در یک راهپیمایی که به دعوت آیت‌الله کاشانی به هواداری از مردم فلسطین تشکیل شده بود، دستگیر و بازداشت شد.

پس از آزادی از زندان تا 28 مرداد 1332، هماهنگ با روحانیت، در متن فعالیت‌‌ها حاضر بود.4‌ در 1327 به فعالیت‌های سیاسی وارد و با حوادث ملی شدن نفت آشنا شد و در فعالیت‌های این دوران شرکت ‌کرد. وی که با فعالیت جمعیت فداییان اسلام نیز آشنا بود، در 1333، به همراه عده‌ای از دوستانش که در مسجد امین‌الدوله با هم آشنا شده بودند، تصمیم گرفتند هیاتی مذهبی پایه گذارند و به فعالیت فرهنگی بپردازند. لذا هیاتی به نام «موید» تاسیس کردند و در آن مسجد به فعالیت پرداختند. در جریان نهضت اسلامی با امام، آشنایی پیدا کرد و از سوی ایشان مامور وصول وجوهات شرعی در بازار تهران شد.

در ماجرای تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، ارتباط هیات وی با امام گسترده‌تر شد و این ارتباط باعث ائتلاف آنها با دو هیات مسجد شیخ علی و هیات اصفهانی‌های بازار و تشکیل هیات‌های موتلفه اسلامی گردید.5‌ در محرم 1383ق. (خرداد 1342)‌ موتلفه اسلامی که بتازگی تشکیل شده بود، در جلسه‌ای تصمیم گرفت اعلامیه امام خطاب به هیات‌های مذهبی راجع به باشکوه برگزار کردن مراسم عزاداری محرم را تکثیر و در اختیار مردم قرار دهد.

همچنین با صدور اعلامیه‌ اخطارگونه‌ای، از تمامی خطبا و وعاظ و مداحان خواست تا بر طبق خواسته امام عمل شود. موتلفه اسلامی سپس طرح یک راهپیمایی بزرگ در روز عاشورا را تهیه کرد و عسگراولادی از طراحان راهپیمایی این روز به همراه مهدی عراقی و ابوالفضل توکلی‌بینا به قم رفتند تا موافقت امام را جلب کنند. در جریان وقایع پانزده خرداد 1342، هیات‌های موتلفه اسلامی دو تصمیم مهم اتخاذ کردند یکی، تجمع علمای شهرهای بزرگ در تهران و اعتراض به بازداشت امام و دیگری فعالیت برای تثبیت مرجعیت امام خمینی6 سال 1343 که هیات‌های موتلفه به ترور حسنعلی منصور اقدام کرد، عسگراولادی نیز به همراه شاخه نظامی موتلفه، به جرم نگهداری چمدان اسلحه دستگیر و به حبس ابد محکوم شد و در سال 1356 همزمان با گسترش تحرکات انقلابی مردم ایران از زندان بیرون آمده و در تحولات دوران انقلاب نقش قابل توجهی ایفا کرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مجلس شورای اسلامی راه یافت و با تاسیس کمیته امداد امام خمینی، به عنوان نماینده امام در این نهاد، به فعالیت پرداخت.7

عسگراولادی سال 1360 در منزل خود مورد سوءقصد قرار گرفت که این ترور نافرجام ماند.8 او در کابینه مهندس موسوی به عنوان وزیر بازرگانی از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد گرفت و به فقیه‌الوزرا شهرت یافت. عسگراولادی سال 1369 به دبیرکلی جمعیت موتلفه انتخاب و به کار مشغول شد.9

پی‌نوشت‌ها:

1. یاران امام به روایت اسناد ساواک؛ ج 39، آیت‌الله حاج شیخ محمدباقر محی‌الدین انواری، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1386، ص 91. 2- حکیمه امیری، تاریخ شفاهی هیات‌های موتلفه اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386، ص 49.3. همان، ص 311.4. همان، صص 51 - 50.5. همان، ص 311. 6- همان، صص 116- 125 و 4. 7- همان، صص 312 -311. 8- یاران امام به روایت اسناد ساواک؛ ج 6، شهید سیداسدالله لاجوردی، به همراه یادداشت‌های زندان، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1377، ص 12. 9- حکیمه امیری، پیشین، ص 312.

سهیلا‌ عین‌الله‌زاده‌