غفلت‌های فاجعه‌بار در ادبیات فارسی

رویدادهایی همچون شب‌های شهریور، شعر و قصه بندرعباس، کتاب سال دفاع مقدس و نشریاتی چون مجله تخصصی شعر، کارنامه، کلک، شوکران، بایا و... دیگر تبدیل به یک خاطره شده‌اند.

محمدعلی بهمنی، شاعر و ترانه‌سرای کشورمان از جمله کسانی است که جشنواره شعر و داستان بندرعباس به همت این شاعر شکل گرفته بود، پس از هشت دوره برگزاری از سال 1389 تاکنون تعطیل شده است. بهمنی درباره تعطیلی این جشنواره و دیگر جشنواره‌های ادبی به جام‌جم می‌گوید: همیشه تغییرات مدیریت فرهنگی به ضرر فرهنگ و هنر است و هر مدیریتی برای خودش یک برنامه‌ریزی خاص دارد. به همین دلیل طبیعی است که مدیران جدید برنامه‌های مدیران قبلی را انجام ندهند.

او افزود: در این شرایط جشنواره برای چند سال میان برگزار شدن و نشدن بلاتکلیف می‌ماند و به شرایطی می‌رسد که مدیران می‌بینند با فرصت خوبی برای نادیده گرفتن آن روبه‌رو هستند. پس براحتی و بدون هیچ سر و صدایی آن را حذف می‌کنند.

شاعر مجموعه «تنفس آزاد» اظهار کرد: جشنواره‌های ادبی ما کلا سرنوشت خوشی ندارند. مثلا همین جشنواره شعر فجر که در مقایسه با دیگر جشنواره‌های فجر با لااقل 20 سال تاخیر شروع شده است، هنوز هم تکلیفش روشن نیست و این امکان وجود دارد تا سال بعد دیگر برگزار نشود یا برگزار شود، اما به شکلی نادیده گرفته شده باشد که انگار وجود نداشته و برگزار نشده است.

این غزلسرای پیشکسوت با بیان این‌که مسئولان حرف‌ها و نوشته‌های شما را چندان جدی نمی‌گیرند، گفت: همه مشکلات برمی‌گردد به این‌که بخت شعر و ادبیات سیاه شده است. حالا هر قدر شما پیگیری کنید و ما حرف بزنیم، فایده‌ای ندارد. چون همه اینها در حد حرف باقی می‌ماند.

او بیان کرد: امیدوارم شرایطی به وجود بیاید که مدیریت فرهنگی به اندازه یک لحظه مکث کند و به این فکر کند که چرا جشنواره‌های ادبی کشور ما به این شرایط دچار هستند. البته می‌دانم که در خوشبینانه‌ترین حالت می‌گویند بودجه ندارند و وقتی ماجرا کمبود یا نبود بودجه باشد چه کاری از دست ما برمی‌آید؟

بهمنی گفت: هر چند که گفتن ما و نوشتن شما فایده ندارد، اما این خوبی را دارد که لااقل همه ما یادمان نرود چه اتفاقی در حال رخ دادن است. اما در هر صورت فکر می‌کنم بهتر است مسئولان چند لحظه بایستند و با دلسوزی و وظیفه‌شناسی ببینند مدیریت فرهنگی کشور به چه چیزهایی نیاز دارد.

مصطفی محدثی خراسانی، شاعر هم تا چند سال پیش سردبیری مجله تخصصی شعر را بر عهده داشت تا این‌که این مجله هم به سرنوشت اغلب نشریات ادبی دچار شد و حالا فقط به خاطره‌ای در ذهن شاعران و مخاطبان خود بدل شده است.

او درباره تعطیلی نشریات ادبی به جام‌جم می‌گوید: ما در حوزه ادبیات و بخصوص شعر بشدت کم کار هستیم و غفلت‌های فاجعه‌باری را طی سه دهه گذشته در این عرصه داشته‌ایم.

محدثی‌خراسانی نشریات ادبی را بستری مناسب برای فرهنگ‌سازی و نهادینه کردن ارزش‌های فرهنگی در جامعه دانست و ادامه داد: این نشریات می‌توانند پالایش جریان‌های شعری جامعه را انجام دهند و با درگیر کردن ذهن نسل جوان با خرد و روشنی، امید و نشاط را برای جامعه فراهم کنند. در حالی که غفلت ما از این امکان فراهم شده و کم‌توجهی به آن فرصت‌های بسیار خوبی را از جریان‌های ادبی ما گرفت.

او افزود: البته اکنون مسئولان متوجه این کمبودها شده‌اند و سعی دارند با شتاب آنها را رفع کنند، اما باید دقت کنند که حرکت‌های شتابزده نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای واقعی جامعه باشد. در نظام فرهنگی ما جز رهبر انقلاب هیچ‌کس بخوبی متوجه ارزش شعر و ادبیات و نقش تاریخی و امروزی آنها در جامعه ما نیست.

این شاعر درباره کم‌توجهی‌هایی که به این عرصه می‌شود، بیان کرد: عرصه کار فرهنگی فضایی برای برداشت سودهای اقتصادی کلان ندارد و کار کردن در حوزه رسانه‌ای شعر و ادبیات به‌نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. این نگاه ده سال در حوزه هنری وجود داشت و بدون نگاه‌های اقتصادی انتشار مجله تخصصی شعر ادامه داشت.

او افزود: این مجله توانسته بود در دورترین نقاط ایران هم مخاطب پیدا کند و حلقه وفاق و محور جریان شعر انقلاب قرار بگیرد. اما چند سالی می‌شود که تعطیل شده و خلأ آن احساس می‌شود. خیلی‌ها منتظر انتشار دوباره آن هستند و مرتبا با من تماس می‌گیرند و در این باره سوال می‌کنند.

محدثی‌خراسانی تاکید کرد: در کشور ما هیچ چیز نمی‌تواند جای رسانه مکتوب و کتاب را بگیرد و همه افراد باسواد با کتاب مانوس بوده‌اند. به همین دلیل است که همه شاعرانی هم که فیسبوک و وبلاگ دارند و شعرهایشان را به اشتراک می‌گذارند، خواهان انتشار دوباره این مجله هستند و نیاز به انتشار آثار و نقد خود را در رسانه‌های مکتوب حس می‌کنند.