انتشار کتاب اندیشه عرب در عصر لیبرالیسم

از سده نوزدهم میلادی که اثرگذاری‌های فزاینده اروپا بر این منطقه به چشم آمد، اندیشمندانی به بررسی علل پیشرفت اروپا و سبب های عقب ماندگی جوامع اسلامی پرداختند و درباره هویت اسلامی و مردم سالاری و اندازه توفیقش در این جوامع کاوش هایی کردند.

آلبرت حورانی در Arabic thought in the liberal age, 1798-1939 پاسخ هایی را تحلیل کرده که نویسندگانی صاحب نام درباره آن دو پدیده گفته اند و آرای آنان را برمی رسد تا نشان دهد که چگونه دو جریان فکری که یکی می خواست اصول اجتماعی اسلام را بازتعریف کند و دومی توجیه گر جدایی دین از سیاست بود، درهم آمیختند و این آمیختگی به پیدایش ملّیّت های مصری، لبنانی، الجزایری و... انجامید.

موضوع اسلام و دنیای نوین با هر چه بحث و پژوهش که درباره اش نوشته اند، اینک سخن روز شده و به کار می‌آید؛ چرا که خاورمیانه با ناآرامی های تازه ای روبروست.

خواندن کتاب آلبرت حورانی امروز برای درک ناهمواری های این منطقه و سبب ناآرامی هایش، ضروری شده است.اگر چه از همان بار نخست هم که به زبان انگلیسی چاپ گردید، مرجع مهمی برای خوانندگان و پژوهشگران شد.

کتاب «اندیشه عرب در عصر لیبرالیسم» بررسی سرگذشت افکار چند اندیشمند برجسته عرب و یکی دو نفر ترک و سیدجمال الدین اسدآبادی در 13 فصل تدوین شده است:

فصل اول- دولت اسلامی

فصل دوم- امپراطوری عثمانی

فصل سوم- نخستین رنگ پذیری در اروپا

فصل چهارم- نسل اول: طهطاوی، خیرالدین، شدیاق، بستانی

فصل پنجم- سیّد جمال الدین اسدآبادی

فصل ششم- محمد عبده

فصل هفتم- شاگردان محمد عبده در مصر: اسلام و مدنیّت نوین

فصل هشتم- ملیّت مصری

فصل نهم- رشید رضا

فصل دهم- پیشگامان سکولاریسم: الشمیل و فرح آنتوان

فصل یازدهم- ملّی گرایی عربی

فصل دوازدهم- طه حسین

فصل سیزدهم- خاتمه: گذشته و آینده

آلبرت حورانی استاد «تاریخ معاصر خاورمیانه» در دانشگاه آکسفورد بود و تا سال 1979 که بازنشسته شد در دانشگاه‌های شیکاگو، پنسیلوانیا، هاروارد و دانشگاه آمریکایی بیروت نیز این درس را گفت و بر سر آن بحث ها کرد.