در این میان، گروههای فشار و لابیگر نقشی مهم ایفا میکنند و در میان گروههای مختلف لابیکننده، گروههای لابیگر حامی رژیم صهیونیستی از قدرت و اثرگذاری زیادی برخوردار هستند. از سوی دیگر، داشتن روابط نزدیک با این رژیم طی 40 سال گذشته، از بارزترین ویژگیهای سیاست خارجی آمریکا بوده است. لابی صهیونیستی در آمریکا نفوذی قوی دارد و بر تصمیمگیری سیاسی این کشور در راستای حمایت از رژیم صهیونیستی تلاش میکند. لابی صهیونیستی بر نظرات نخبگان سیاسی به طور گسترده و آشکار تاثیر میگذارد، به گونهای که همه احزاب اصلی موضع یکسانی در حمایت از این رژیم و امنیت آن دارند.
مقامهای اسرائیلی همواره به قدرت لابی صهیونیستها در سیاست خارجی آمریکا اشاره میکنند. به عنوان مثال، آریل شارون در مورد تاثیرپذیری جورج بوش از سیاستهای خود گفته بود: «ما ایالات متحده را تحت کنترل خود داریم.» در این میان، آیپک قویترین نهاد غیردولتی آمریکا به شمار میآید. این نهاد در اختیار یهودیان آمریکایی قرار دارد و پس از جنگ جهانی دوم در آمریکا تاسیس شد و ماموریت خود را دفاع از منافع یهودیان سراسر جهان و اسرائیل تعریف کرده است. باراک اوباما، رئیسجمهور و هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین آمریکا پیش از تصدی منصبهای خود در اجلاس آیپک شرکت کرده و قول دادند در صورت پیروزی در انتخابات آمریکا به فشارهای خود علیه فعالیتهای هستهای ایران ادامه خواهند داد.
لابی اسرائیلی برای تضمین و ارتقای سطح حمایتهای واشنگتن از تلآویو، دو راهبرد کلی دارد؛ نخست این که تلاش میکند از این موضوع اطمینان حاصل کند که مباحثات عمومی در خصوص اسرائیل، از این رژیم، تصویر مثبتی نشان میدهد. هدف آنها این است که از قضاوت عادلانه عمومی در خصوص هرگونه اظهارنظر انتقادآمیز نسبت به عملکرد اسرائیل در آمریکا جلوگیری به عمل آورند. دیگر آن که گروههای لابیگر حامی اسرائیل، نفوذ قابلملاحظهای را در واشنگتن به دست آوردهاند و در این زمینه، کنگره و قوه مجریه را برای حمایت هر چه بیشتر از اسرائیل تحت فشار قرار میدهند. میزان نفوذ و قدرت لابی اسرائیل در آمریکا به حدی است که نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا نیز برای کسب رای و شانس پیروزی در انتخابات درون حزبی خود ناچار به جلب رضایت این لابیها روی میآورند. به عنوان مثال، باراک اوباما در سخنانی در یکی از گردهماییهای یهودیان گفت: «مفتخرم بگویم که هیچ دولتی در آمریکا به اندازه دولت ما برای حمایت از امنیت اسرائیل تلاش نکرده است؛ هیچ کدام. اجازه ندهید غیر از این را به شما بگویند.»
ساختار لابی اسرائیل در آمریکا
میتوان به این موضوع اشاره کرد که بخش قابل توجهی از گروههای فشار حامی اسرائیل را آمریکاییهای یهودی تبار تشکیل میدهند که تلاش میکنند سیاستهای دولت آمریکا همسو و همگام با منافع رژیم اسرائیل باشد. گروههای لابیگر سازمان یافته، کمیتههای اقدام سیاسی، اندیشکدهها و برخی رسانهها بخش رسمی لابی اسرائیل محسوب میشوند. برخی هسته اصلی لابی اسرائیل را موسسه واشنگتن برای خاور نزدیک، انجمن ضدافترا و مسیحیان متحد برای اسرائیل میدانند. کنگره یهودیان آمریکا، سازمان صهیونیستی آمریکا، کمیته یهودیان آمریکا، مرکز اقدام مذهبی یهودیت و مرکز آمریکاییهای طرفدار اسرائیل امن، از گروههای اصلی طرفدار اسرائیل محسوب میشوند. همچنین لابی اسرائیل در سالهای گذشته در تعدادی از مهمترین مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی و اندیشکدههای آمریکا همچون امریکن اینترپرایز، مرکز سیاست امنیتی، موسسه تحقیقات سیاست خارجی، بنیاد هریتیج، موسسه هودسون و موسسه امور امنیت ملی یهودیان حضور دارند. این اندیشکدهها همواره از منافع اسرائیل حمایت میکنند. به عنوان نمونه، موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک از هر حزبی که در اسرائیل قدرت را در دست بگیرد، حمایت کامل به عمل میآورد.
اثرگذاری بر کنگره و کاخ سفید
لابی اسرائیل دارای اهرمهای نفوذ قدرتمندی در قوه مجریه است. این قدرت تا حدودی ناشی از نفوذ رأیدهندگان یهودی در انتخابات ریاست جمهوری است. این یهودیان با وجود جمعیت پایین خود (حدود 3 درصد از کل جمعیت آمریکا) کمکهای انتخاباتی قابل توجهی را به نامزدهای هر دو جناح رقیب میکنند. هدف لابیهای اسرائیلی در دولت آمریکا، جلوگیری از انتصاب افرادی در مقام وزیر امور خارجه است که نسبت به اسرائیل نظرهای انتقادی داشته باشند. همچنین، تقریبا تمام نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا باید برای افزایش بخت خود برای پیروزی در انتخابات، پیشاپیش تعهد و پایبندی خود را به گسترش همهجانبه روابط با دولت اسرائیل اعلام کنند.
نیروهای طرفدار اسرائیل، همواره بهدنبال اطمینان از این موضوع هستند که منتقدان حکومت اسرائیل به مقامات مهم در دولت دست پیدا نکنند. در دوران ریاستجمهوری کلینتون، سیاستهای مربوط به خاورمیانه بیشتر از سوی افرادی تدوین میشد که روابط نزدیکی با اسرائیل یا سازمانهای طرفدار اسرائیل داشتند. با روی کار آمدن دولت جورج بوش، شرایط از این هم بدتر شد و برخی از طرفداران بسیار جدی اسرائیل وارد دستگاه حکومت وی شدند که از آن جمله میتوان به الیوت آبرامز، جان بولتون، داگلاس فیث، لوئیس لیبی، ریچاردپرل و پل ولفوویتز اشاره کرد. این مقامات همواره از سیاستهای مورد قبول اسرائیل حمایت کرده و خود نیز مورد حمایت سازمانهای عضو لابی بودهاند.
نمایندگان کنگره نیز در جریان مبارزههای انتخاباتی، از حمایتهای مالی و تبلیغاتی لابی صهیونیستی برخوردار میشوند. در سالهای گذشته به مرور زمان تعداد کمیتههای اقدام سیاسی طرفدار اسرائیل و همچنین اثرگذاری آنها افزایش چشمگیری یافته است. ارنست هولینگز، سناتور سابق هنگام خاتمه دوره خود در کنگره به این موضوع اشاره کرد و گفت «هیچ سیاستی در مورد اسرائیل نمیتوانید داشته باشید، مگر آنچه آیپک در کنگره به شما دیکته کرده باشد.» جای تعجب نیست که آریل شارون در یکی از دیدارهای خود با یهودیان گفته بود: «وقتی افراد از من میپرسند چگونه به اسرائیل کمک کنیم، به آنها میگویم به آیپک کمک کنید.»
علیرضا ثمودی / جامجم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
دکتر همایون میگویدحقیقت امام فراتر از چیزی است که در انتظارش هستیم
رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد