حتی دوساله شدن انعقاد قراردادها نیز دردی را درمان نکرد تا باز هم پای مشروط شدن قرارداد این مدل فوتبالیستها در پایان فصل اول قراردادشان در میان باشد.
هرساله یک رقم به عشوه و ناز ستارههای فوتبالی هنگام انعقاد قراردادشان با باشگاهها در ایران اضافه میشود. یکسال مشروط کردن قرارداهای یکساله به این صورت که اگر پیشنهادی از باشگاههای خارجی مطرح شد بازیکن میتواند قراردادش را با باشگاه فسخ کند، حتی اگر آن پیشنهاد از لیگهای غیر معتبر و بی کیفیت عربی باشد. یکسال دیگر هم مشروط کردن قراردادهای دوساله با پایان فصل اول، امکان جدایی بازیکنان در صورت وجود پیشنهاد خارجی و امسال هم که وقوع اتفاقی جدید در فوتبال کشور، جدایی بازیکن در صورت وجود پیشنهاد خارجی در هر برههای حتی اگر این پیشنهاد در هفتههای اول، دوم یا سوم باشد!
این درحالی است که طبق آیین نامه نقل و انتقالات فوتبال یک بازیکن حرفهای تنها در صورتی مجاز به عقد قرارداد با باشگاه دیگری است که قرارداد او با باشگاه کنونیاش پایان یافته یا در طی شش ماه آینده پایان یابد. هر نوع تخلف از این قاعده منجر به جریمههای متناسب خواهد شد. با این حال گویا باید در انتظار اتفاق جدیدی در فوتبال کشور باشیم، پیش شرط جدایی بازیکن در هر هفته از لیگ در صورت ارائه پیشنهاد خارجی، اتفاقی که بیش از گذشته منجر به حکمرانی ستارهها و بازیکن سالاری در ایران خواهد شد.
باید دید طی چند ساله گذشته که با افت شدید انتقال بازیکنان به لیگهای اروپایی مواجهیم علت مشروط شدن قراردادها چیست؟ جز اینکه با تدوین یک بند جدید در قرارداد بازیکنان قیمت آنها بالا رفته، باشگاه در مضیقه قرار گرفته و منافع باشگاه در پس منافع بازیکنان قرار میگیرد.
طبق آیین نامه نقل و انتقالات، در طول نیم فصل اول اگر چنانچه بازیکن و باشگاه قطع همکاری کند (فسخ قرارداد یا دریافت رضایتنامه) بازیکن آزاد شناخته شده و در زمان مجاز نقل و انتقالات نیم فصل با رعایت سایر مقررات می تواند جذب باشگاه مورد علاقه شود و متقابلاً باشگاه نیز میتواند بازیکن مورد نظر خود را با رعایت سایر مقررات جایگزین کند؛ مسئلهای که در این چندساله مطرح بوده نحوه استفاده از این بند است. باشگاهها باید با توجه به منافعشان در نیم فصل تصمیم بگیرند که آیا انتقال بازیکن به صلاح باشگاه است یا خیر؟ نه اینکه پیش از انعقاد قرارداد، بازیکن باشگاه را موظف کند که در نیم فصل مسابقات لیگ و در صورت ارائه هرپیشنهاد خارجی رضایتنامهاش را بدون هیچ قید و شرطی قبول کرده و با انتقالش موافقت کند!
در ادامه بندهای این آیین نامه آمده است که هر باشگاهی قصد انعقاد قرارداد با یک بازیکن حرفهای را دارد قبل از شروع مذاکرات با وی باید باشگاه فعلی بازیکن را کتباً مطلع سازد؛ موضوعی که به هیچ وجه در فوتبال ایران رعایت نمیشود. بازیکنان مذاکراتشان را با باشگاهها انجام داده و پس از تفاهم کلی و به یکباره باشگاه را از موضوع مطلع میسازند چرا که آنها مجاز به جدایی در نیم فصل هستند و باشگاه هم هیچگونه اختیاری در مورد جدایی آنها ندارد.
هرچند که باید قرارداد بازیکن با باشگاه طرف قرارداد، بدون هیچگونه قید و شرطی و با توافق طرفین فسخ شود یا اینکه قرارداد توسط باشگاه یا بازیکن رد شده و توسط کمیته حل اختلاف باطل شود، این موضوعی است که در فوتبال کشور به گونهای وارونه اجرا میشود، در حالی که باید باشگاه در نیم فصل و بر اساس منافع تیمی نسبت به نقل و انتقال بازیکن به باشگاههای دیگر اقدام کند اما عملا در فوتبال ایران باشگاهها با قبول پیش شرط جدایی بازیکن در صورت ارائه پیشنهاد خارجی تمامی اختیارات خود را زیر سوال برده و برای جذب برخی بازیکنان منافع ستارهها را نسبت به منافع باشگاه در اولویت قرار میدهند.
در باشگاههای فوتبال کشور افراد متخصص برای انعقاد قرارداد وجود ندارند
هوشنگ نصیرزاده – رییس کمیته حقوقی و تدوین مقررات فدراسیون فوتبال – در گفتوگو با خبرنگار ورزشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به اینکه هرچه بین بازیکن و باشگاه توافق شود محترم است، گفت: مشکل اصلی این است که در فوتبال کشور اطراف متخصصی برای انعقاد قرارداد در باشگاهها وجود ندارد و به همین دلیل بسیاری از باشگاهها از این موضوع متضرر میشوند. این در حالی است که ممکن است عکس این اتفاق برای بازیکنان نیز رخ دهد.
وی با بیان اینکه برخی بازیکنان شاخص یا ستارههای فوتبال کشور قراردادهایی امضا میکنند که در صورت ارائه پیشنهاد تیمهای خارجی به سرعت میتوانند از باشگاه جدا شوند، اظهار کرد: بر اساس آداب بینالمللی هرآنچه بین بازیکن و باشگاه منعقد شود محترم است و طبق ماده 10 قانون مدنی ایران نیز باید طرفین قرارداد محترم شمرده شوند اما باید بدانیم که ممکن است تفسیر از این قوانین به گونهای باشد که موجب تضرر باشگاه شود و به منفعت برخی بازیکنان باشد.
نصیرزاده همچنین با بیان اینکه از سال 92 قراردادهای فیمابین باشگاه و بازیکنان از حالت یکنواخت خارج شده و به طرفین اجازه میدهد که مسائل مورد توافق خود را بر اساس مسائل مختلفشان درج کنند، خاطرنشان کرد: نکته بسیار جالب این است که در فرم قراردادی که بر روی سایت سازمان لیگ هم وجود دارد اجازه میدهد بنا بر توافق طرفین بندهایی را اضافه کرد.
محمدرضا ساکت – مشاور عالی سازمان لیگ و مدیرعامل اسبق باشگاه فولاد مبارکه سپاهان – نیز در گفتوگو با خبرنگار ورزشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با تاکید بر اینکه در تمامی کشورهای دنیا رسم بر این است که اگر قراردادی مابین بازیکن و باشگاه بسته میشود بحث منافع اقتصادی طرفین بویژه باشگاه مد نظر قرار گیرد، گفت: باشگاه مجموعه سرمایهگذاری است که از طریق فعالیتهای ورزشی سعی در تامین هزینههای خود دارد بنابراین بیش از هرچیزی باید منافع اقتصادیاش را لحاظ کند.
برد یک طرفه ستارهها به دلیل ضعف چانهزنی مدیران و نبود پارامترهای قانونی
وی در مورد پیششرطهایی که طی چند سال گذشته از طرف بازیکنان فوتبال برای باشگاهها در قراردادها تعیین میشود، اظهار کرد: باید شروطی در قراردادها مد نظر قرار گیرد که منجر به ارتقای سطح توان باشگاه شود، اما متاسفانه طی سالیان اخیر ضعف چانهزنی مدیران باشگاهها و نیز عدم استفاده از پارامترهای قانونی موازنه قرارداد میان بازیکنان و باشگاه را به صورت بردی یک طرفه به نفع بازیکنان سوق داده است و همین موضوع منجر شده که باشگاهها ضررهای زیادی را متحمل شوند.
ساکت موضوع تعیین پیش شرطهایی که منافع بازیکنان را به منافع باشگاه ترجیح میدهد آفتی دانست که طی چند ساله اخیر گریبانگیر فوتبال کشور شده و عنوان کرد: بالابردن قدرت چانهزنی مدیران باشگاهها و نگاه بلندمدت به جذب ستارهها برای تبدیل شدن به یک پروژه اقتصادی دو عاملی است که کمک میکند قراردادها منطقیتر، غیر مشروط و از نظر اقتصادی برای باشگاه به صرفه باشد.
وی با اشاره به اینکه اگر شروط گذاشته شده در قرارداد فیمابین بازیکن و باشگاه از تبدیل شدن جذب بازیکنان به یک پروژه اقتصادی جلوگیری کند گفت: باشگاهها متحمل ضررهای اقتصادی بلندمدت شده و بحث سازندگی و گردش اقتصادیاش به خطر میافتد و اگر قراردادهای منعقد شده تنها منافع بازیکنان را تامین کند این موضوع بردی یک طرفه برای بازیکنان است.
در نهایت آنچه بیش از هرچیزی به سلاح مخفی ستارههای فوتبال تبدیل شده به میان آوردن پیشنهادهای خارجی است؛ پیشنهادهایی که طی سالیان اخیر تنها به کشورهای عربی خلاصه میشود، چرا که بعد از جام جهانی 2006 و انتقال برخی بازیکنان به لیگهای اروپایی شاهد افت شدید صادرات بازیکن به کشورهای غیر عربی هستیم. اما در این بین همچنان شاهد تعیین پیش شرطی از سوی برخی بازیکنان برای باشگاهها هستیم تا در صورت ارائه پیشنهادهای خارجی مجوز فسخ قرارداد با باشگاهشان را صادر میکند تا بیش از پیش منافع برخی فوتبالیستها با توجه به ضعف مدیریتی فوتبال کشور تامین شود.
(ایسنا)
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد