سهم وزارت جهاد کشاورزی و نیرو در بحران آب

دراین که صرفه‌جویی شهروندان سبب بهبود وضع منابع آبی کشور می‌شود شکی نیست، اما آنچه این روزها جدی گرفته نمی‌شود سهم بزرگ مسئولان در بحرانی شدن منابع آبی کشور است که با سهم کوچک شهروندان قابل مقایسه نیست؛ زیرا اگر در کشورمان سالانه حدود 400 میلیارد متر مکعب ریزش جوی داشته باشیم، با توجه به جدی نگرفتن آبخیزداری در کشور، حدود 130 میلیارد مترمکعب از آن برداشت می‌شود.

از این مقدار آب نیز حدود 30 میلیارد مکعب در شبکه آبرسانی کشور هدر می‌رود که رسیدگی به آن وظیفه وزارت نیروست.

به این ترتیب حدود یکصد میلیارد مترمکعب آب برای مصرف باقی می‌ماند. نکته اینجاست که از این مقدار فقط حدود 10 میلیارد مترمکعب صرف مصارف خانگی و صنعتی می‌شود و قسمت عمده آن یعنی حدود 90 هزار میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود آن هم با بازده حدود 30 درصد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در بخش کشاورزی حدود 60 میلیارد متر مکعب آب هدر می‌رود.

نکته اینجاست که اگر دقیق‌تر به فعالیت کشاورزی در کشور توجه کنیم متوجه می‌شویم صادرات محصولاتی مانند هندوانه و خربزه در این حوزه تهدیدی برای منابع کشور است.

شاید در نگاه اول بتوان این صادرات را کمکی به اقتصاد کشور در نظر گرفت، ولی امروزه باتوجه به محدود شدن منابع آب در جهان، کشورهای موفق به این گونه صادرات به عنوان تهدید نگاه می‌کنند.

هرچند در تمامی محصولات کشاورزی آب وجود دارد و نمی‌توان مانع صادرات آنها شد، اما واقعیت اینجاست که برای فاصله گرفتن از جنگ آب باید حساب شده‌تر عمل کرد.

نکته اینجاست که صادرات این محصولات بیشتر از صادرات آب به کشور زیان می‌رساند، چون هنگام پرورش این محصولات سموم زیادی نیز به خورد آب‌های زیر زمینی و خاک کشور می‌رود، با توجه به این مشکلات صادرات آب به جای این گونه محصولات منطقی‌تر است.

بنابراین برای برون‌رفت از بحران آب در کشور، مسئولان باید در کنار فرهنگ‌سازی برای صرفه‌جویی شهروندان در مصرف آب، توجه ویژه‌ای نیز به عملکرد وزارتخانه‌هایی داشته باشند که با تدبیر و برنامه‌ریزی می توانند بحران آب را مهار یا حداقل کاهش دهند.

مهدی آیینی -‌ گروه جامعه