اینجا چراغی روشن است

از هزار توی شب می‌گذرم به انتظار نور، شگفت‌زده از تپش هر لحظه هستی، چشم به راه خورشید؛ شب بر نگاه من تمام می‌شود. سلام شبتان بخیر! من حافظ آهی به همراه تیم چراغ خاموش از الان تا ساعت حدود 22 و 30 دقیقه با یک گفت‌وگوی نجومی همراه شما هستیم.

اینها صحبت‌های ابتدایی مجری برنامه است. او ادامه می‌دهد: گفت‌‌وگوهای نجومی ما گفت‌وگوهای پیچیده‌ای نیستند. ما تلاش می‌کنیم تا حد امکان صحبت‌هایمان درباره موضوع‌های مختلف دنیای نجوم و علوم فضایی ساده باشد و دنبال کردن صحبت‌ها به اطلاعات و دانش خاصی نیاز نداشته باشد. شما هر کجا که هستید و هر اندازه که با آسمان بالای سرتان آشنایی دارید، اگر دوست دارید در لذت بردن از این آسمان و زیبایی‌ها شریک باشید می‌توانید ما را همراهی کنید.

با آسمان آشتی کنیم

پوریا معلم، مدیرگروه این برنامه است. او می‌گوید: برنامه چراغ کاری از گروه فرهنگ و هنر رادیو تهران است، برنامه‌سازان هر شب با یک موضوع، محتوا، ساختار و عوامل مجزا به تهیه و تولید برنامه اهتمام می‌ورزند. مثلا چراغ شنبه‌ها درباره موسیقی است. باتوجه به این مهم که یکی از اولویت‌های پایتخت، هوای سالم و تمیز است، برنامه یکشنبه‌ها، به دوستداران محیط‌زیست و گردشگری اختصاص دارد. برنامه‌های چراغ دوشنبه‌ها با موضوع فرهنگ روی آنتن می‌رود. باتوجه به ادبیات غنی کشورمان و سابقه درخشانی که فرهنگ این مرز و بوم دارد، چهارشنبه‌ها نیز این برنامه به حوزه ادبیات و فرهنگ اختصاص یافته است.

وی ادامه می‌دهد: برنامه چراغ سه‌شنبه‌ها با موضوع نجوم پخش می‌شود تا یادآوری شود ‌گاهی به دشت و کویر برویم و با آسمان آشتی کنیم و نظاره‌گر آن باشیم.

به گفته معلم برنامه سه‌شنبه شب‌ها با موضوع نجوم روی آنتن می‌رود و مهم‌ترین بخش برنامه گفت‌وگو با مهمانان و کارشناسان است.

یکی از جذابیت‌های دنیای نجوم پیگیری خبرها و اتفاقات جدید این حوزه است. در این بخش ساناز مصطفی‌زاده، روزنامه‌نگار علمی این برنامه، هر هفته خبرهای نجومی و آسمانی را رصد می‌کند تا نکته‌ها و اتفاقات جذاب و شنیدنی را تقدیم شنوندگان کند. اولین خبر مربوط به برخورد یک شهاب سنگ به زمین است.

با رادیو، راهم را انتخاب کردم

زنده و مستقیم از پخش شبکه رادیویی تهران، صدای پایتخت در خدمت شما هستیم. از میدان 15 خرداد از ارگ تهران صدای ما را می‌شنوید. اگر سوال یا نظری دارید با ما در تماس باشید. موضوع برنامه درباره منجم‌ها، کار و زندگی آنهاست. این برنامه موضوع جالبی است برای کسانی که به نجوم و این حرفه علاقه‌مند هستند. کار یک منجم حرفه‌ای چیست، یک منجم حرفه‌ای چطور کار و زندگی می‌کند.

دکتر محدثه عظیم‌لو، اخترشناس، فیزیکدان و پژوهشگر دانشگاه تورنتو کانادا مهمان چراغ است. یکی از نکات جالبی که می‌گوید این است که از طریق یکی از برنامه‌های رادیویی تصمیم به انتخاب این رشته گرفته است. او می‌گوید برای من باعث افتخار است که خدمت شما و شنوندگان باشم تا تجربیاتم را در اختیارتان بگذارم، چون خودم از طریق رادیو راهم را انتخاب کردم.

وی می‌افزاید: زمانی که نتایج کنکور اعلام شد، در یک برنامه رادیویی که از اندیشمندان و دانشمندان دعوت می‌شد، با صحبت‌های یکی از مهمانان این برنامه تصمیم خودم را گرفتم که یک منجم حرفه‌ای باشم، به همین دلیل رشته فیزیک را انتخاب کردم.

در ادامه نیز حافظ آهی کارشناس- مجری برنامه درباره موقعیت شغلی این رشته، جایگاهی که در جامعه دارد و... با مهمان برنامه گفت‌وگو می‌کند.

گوینده برنامه در ادامه می‌گوید: بعضی از کارها، کارهای سختی هستند، نه این‌که غیرممکن باشند و نتوانیم آنها را انجام دهیم. اما برای رسیدن به آنها باید خیلی تلاش کرد، تلاش سخت و بی‌وقفه، چیزی که کمتر به آن فکر می‌کنیم و دوست داریم به یکباره به قله هر چیزی برسیم. کسی که راهش را به‌عنوان یک منجم حرفه‌ای انتخاب می‌کند می‌داند که با همت بسیار برای رسیدن به هدفش قدم برمی‌دارد.

فرهنگسازی در حوزه نجوم

در فرصتی که دست می‌دهد با تهیه‌کننده برنامه به گفت‌وگو می‌نشینم. جعفری‌نیا معتقد است: رسانه وظیفه دارد در همه حوزه‌ها برنامه بسازد و همه مخاطبان و سلایق مختلف را در نظر داشته باشد. یکی از اهداف این برنامه فرهنگسازی در حوزه نجوم است، آشتی دادن و آشنا کردن مردم با جذابیت‌های نجوم از محورهای اصلی این برنامه است. ما در برنامه آموزش می‌دهیم که شهروندان از آسمان‌شهر لذت ببرند و بتوانند آسمان را تماشا و رصد کنند.جعفری‌نیا با تاکید بر این‌که در این برنامه به موضوع‌های روز نجوم می‌پردازیم، خاطرنشان می‌کند: طیف مخاطبان این برنامه رادیویی خیلی گسترده است، از دانش‌آموزان و محصلان گرفته تا چهره‌های برجسته فرهنگی و اجتماعی ایران.وی معتقد است: مهم‌ترین افراد که در حوزه نجوم، دانش فضایی و ترویج علم ایران فعالیت می‌کنند و شناخته شده‌اند، در هر برنامه مهمان ما می‌شوند.تهیه‌کننده چراغ درباره موسیقی متفاوتی که در برنامه پخش می‌شود، می‌گوید: ما به دلیل تطابق موسیقی با موضوع برنامه، از موسیقی‌های غربی و علمی استفاده می‌کنیم یا موسیقی‌های برخی فیلم‌هایی که به نجوم و آسمان اختصاص یافته است را پخش می‌کنیم.

در طول دوران ساخت و تولید برنامه رادیویی چراغ کوشیده شده است با وفاداری به مفاهیم علمی، این دانش به زبان ساده به جامعه عرضه شود تا در میان انبوه علاقه‌مندان علوم ستاره‌شناسی و فضا، برنامه‌ای جذاب و در دسترس از سوی رسانه ملی به پیشگاه مردم تقدیم شود. گوینده برنامه در پایان از شنونده‌هایی که با برنامه تماس گرفتند، تشکر می‌کند.

چگونه می‌توان آسمان را رصد کرد

حافظ آهی که از سال 89 نیز سردبیری برنامه‌های علمی را به عهده داشته است در این برنامه نیز در جایگاه مشاور محتوایی و کارشناس-‌ مجری با مهمانان گفت‌وگو می‌کند و اجرای برنامه را به عهده دارد.

آهی درباره جزئیات برنامه چراغ توضیح می‌دهد و می‌افزاید: از بخش‌های ثابت این برنامه اطلاع‌رسانی اخبار نجومی است. گزارش‌های مختلف نیز از رویدادها، اتفاقات و همایش‌های علمی و نجومی آماده و تقدیم شنوندگان می‌شود. در این برنامه به شنوندگان آموزش داده می‌شود تا بدانند چگونه می‌توان آسمان را رصد کرد، مثلا اگر بخواهند سیاره زهره را ببینند کجا و چه زمانی را انتخاب کنند. آیتم‌های آموزشی برنامه نیز به فراخور موضوع‌ها در برنامه گنجانده می‌شود.

گوینده برنامه ادامه می‌دهد: نجوم حوزه‌های مختلفی دارد. ما تلاش داریم همه حوزه‌ها را تحت پوشش قرار دهیم. مانند مباحث تئوری ازجمله سیاهچاله‌ها، ماده و انرژی تاریک، مباحث تاریخ نجوم، زباله‌های فضایی و... نجوم آماتوری، شیوه‌های رصد آسمان، اصول پیمایش، منظومه شمسی، بارش‌های شهابی، اکتشافات رباتیک، دنباله‌دارها و... نیز از دیگر موضوع‌هاست.

در هفته‌های آتی نیز پیش‌بینی شده است درباره زمین در فضا، فاصله‌سنجی در نجوم، طیف‌سنجی و هفته فضا صحبت شود. با توجه به رویدادها و اتفاقات مختلفی که در آسمان رخ می‌دهد موضوع‌های برنامه نیز دستخوش تغییرات می‌شود. (مریم کریمی/ ضمیمه قاب کوچک)