تنها دستاورد اعتماد به دشمن

در میان همه این فجایع و ستم‌ها اما درس‌ها و عبرت‌های عاشورا تمام شدنی نیست و لحظه‌لحظه آن حتی پس از عاشورا، سرشار از نکته‌هاست.

از جمله این عبرت‌ها، ماجرای درخواست حضرت ام‌کلثوم (س)، دختر امیرالمومنین(ع) و خواهر حضرت زینب(س) از شمر، امیر قافله اسرا، هنگام ورود به شام است.

ام‌کلثوم (س) که تجربه تلخ و مصیبت‌بار ورود به کوفه را داشت، تلاش می‌کرد راهی برای جلوگیری از تکرار آن لحظه‌های سخت و طاقت‌فرسا پیدا کند و تنها راه را در خواهش از شمر یافت؛ بنابراین پیش از ورود به شام خطاب به شمر گفت: تو خوب می‌دانی در تمام مسیری که طی کرده‌ایم درخواست و تمنایی نداشته‌ام، اما الان از تو دو چیز می‌خواهم. شمر ضمن تائید سخن ام‌کلثوم (س) پاسخ داد: بگو که شمر را بزرگوار و مهربان خواهی یافت!

ام‌کلثوم (س) ادامه داد: نخستین درخواستم این است که دستور بدهی ما را از دروازه‌ای وارد شام کنند که خلوت‌تر و کم‌ازدحام باشد تا ما کمتر مورد آزار و زخم زبان شامیان قرار گیریم و دیگر این‌که دستور دهی سربازانی که سرهای شهدا را حمل می‌کنند از کجاوه اسرا فاصله بگیرند تا هم خانواده‌ها کمتر اذیت شوند و هم از دید هرزچشمانی که برای دیدن سرها می‌آیند، به‌دور باشند. فکر می‌کنید شمر چه کرد؟ آیا همان‌طور که وعده داده بود، بزرگوارانه و مهربان رفتار کرد؟ آیا درخواست نوه پیامبر را اجابت کرد؟ دریغ از ذره‌ای بزرگواری و مهربانی، پسر ذی‌الجوشن آنچنان رفتاری کرد که ام‌کلثوم به ندامت و افسوسی بی‌پایان دچار شد!

شمر پس از شنیدن سخنان دختر فاطمه (س) و علی (ع)، ابتدا کسب اطلاع کرد تا بداند شلوغ‌ترین دروازه شام کدام است و وقتی شنید، دروازه ساعات، فرمان داد کاروان اسرا را از همین دروازه ساعات وارد شام کنند. به نیزه‌داران حامل سر شهدا هم دستور داد از کنار کاروان دور نشوند و چسبیده به کجاوه‌ها حرکت کنند!

لعنت خداوند بر شمر و شمرصفتان که نه سزاوار است از آنها درخواست و مطالبه‌ای بشود و نه می‌توان به وعده آنها اعتماد کرد.

همه خصوصا آنانی که وظیفه‌شان مذاکره با دشمن است بدانند، افسوس و ندامت تنها دستاورد درخواست از دشمن و اعتماد به او خواهد بود.

مهدی فضائلی