1. فیشینگ
فیشینگ جرمی که رتبه نخست جرایم اینترنتی کشور را به خود اختصاص داده و هر مجرم اینترنتی حتی هکرهای شانزده ساله نیز مرتکب آن میشوند. در این روش کلاهبرداران با ساختن صفحات جعلی مشابه درگاه اصلی بانکها یا در قالب خرید اینترنتی دست به سرقت میزنند. مجرمانی که از این روش استفاده میکنند ابتدا با ساختن صفحهای جعلی مشابه صفحه اصلی بانکها شماره کارت،رمز دوم و کد cvv2 را به دست آورده و در فرصتی مناسب اقدام به برداشت از حساب کاربر میکنند. این دسته از مجرمان برای اینکه کاربر به موضوع مشکوک نشود با قراردادن پیغام اینکه سیستم بانک قطع است اعتماد فرد را جلب میکنند. گاهی نیز بعد از ثبت مشخصات فرد را وارد سایت اصلی بانک میکنند. براساس آمارهای پلیس، 50 درصد جرایم سایبری کشور برداشتهای غیرمجاز است که بیشتر آنها از طریق فیشینگ انجام میشود.
رضا یکی از متهمان اینترنتی است که توانسته با استفاده از روش فیشینگ 90 میلیون تومان از مردم در استان آذربایجان شرقی کلاهبرداری کند. او در مورد شیوه سرقتهایش به تپش گفت: سال 90 با راهاندازی سایت خرید آنلاین کارم را شروع کردم. در این سایت اجناس بازار را با 20 درصد تخفیف قرار دادم و با ساختن صفحهای جعلی هنگامی که مشتریانم میخواستند هزینه کالا را بپردازند، اطلاعات بانکی آنها را سرقت کرده و در فرصتی مناسب از حسابشان پول برداشت میکردم.
در طول دو سال موفق شدم از 82 نفر کلاهبرداری کنم. شاید باورتان نشود اما همه این اقدامات را با دو خط تلفن همراه اعتباری انجام میدادم تا شناسایی و دستگیر نشوم. سایت را با این سیمکارتها که نیاز به ارائه مدارک نبود اداره میکردم و هر بار که به پول نیاز داشتم از حساب افراد برداشت میکردم.
2. اسکمیر؛ روشی در حال فراگیرشدن
با آگاهی مردم از روش فیشینگ و دقت در نحوه پرداختهای الکترونیکی، مجرمان خاموش با روشی جدید دست به سرقت اینترنتی از کارتهای بانکی میزنند. در این روش که اسکمیر نام دارد، مجرمان با قرار دادن مدارهای مغناطیسی در دستگاههای کارتخوان فروشگاهها اطلاعات کارتهای بانکی مشتریان را ذخیره میکنند و با تخلیه اطلاعات از جمله رمز دوم، کارت بانکی جعلی ساخته و از حساب مشتری سرقتهای میلیونی میکنند؛ البته براساس آمار پلیس فتا در این روش که در حال فراگیر شدن است، مجرمان ممکن است دستگاه اسکمیر را داخل کارتخوانهای فروشگاهها قرار داده و بدون اطلاع صاحب مغازه اطلاعات مشتریان آنها را سرقت کنند.
3. کلاهبرداری نیجریهای
کلاهبرداری نیجریهای یکی دیگر از روشهای سرقت اینترنتی است که در سال اول شناسایی، 10 درصد جرایم اینترنتی کشور را به خود اختصاص داد. شاید معمولا طعمههای این روش تجار و بازرگانان هستند که براحتی و برای لحظهای غفلت میلیونها و میلیاردها تومان سرمایهشان را به کلاهبرداران ناپیدا میدهند.
در این روش که از سال 90 در کشور ما با شکایت چند تاجر شناسایی شد مجرمان اینترنتی بانفوذ به نشانی پست الکترونیکی این افراد از دادوستد آنها با شرکتهای بینالمللی باخبر میشوند. مجرمان ابتدا پست الکترونیکی مشابه شرکت با تغییراتی کوچک در یک یا دو حرف ساخته و با مشتری وارد گفتوگو میشوند.
آنها هنگامی که قرار است فرد خریدار پول را واریز کند با پست الکترونیکی جعلی شماره حساب خود را داده و فرد تاجر نیز که متوجه تغییر کوچک در نشانی پست الکترونیکی نمیشود هزاران دلار را به حساب کلاهبرداران میریزد.
چند روزی که از واریز پول به حساب شرکت گذشت و تماسی با تاجر برقرار نمیشود او به موضوع مشکوک شده و در تماس با شرکت متوجه کلاهبرداری و واریز پول به حساب کلاهبرداران به جای شرکت میشود. به دلیل فعالیت این کلاهبرداران در کشورهای دیگر شناسایی و دستگیری آنها امری محال است.
سرهنگ حسین رمضانی معاون امور بینالملل پلیس فتا نیز در مورد این نوع کلاهبرداری به تپش میگوید: چون این جرم ابتدا از سوی اتباع کشور نیجریه رخ داد به این روش کلاهبرداری نیجریهای میگویند. این جرم بیشتر از سوی اتباع آفریقایی در کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا رخ میدهد و با وجود تلاش شبانهروزی پلیس فتا هنوز هم تعدادی از پروندههای کلاهبرداری نیجریهای به دلیل فرار مجرمان به کشورهای مختلف بینتیجه مانده است.
4. خالی کردن حساب با رسیدهای خودپرداز
جدیدترین روش کلاهبرداری سایبری در ایران با دستگیری متهمی سی ساله فاش شد. در این روش سارقان با برداشتن رسیدهای خودپرداز و شناسایی صاحب حساب با مراجعه به بانک با ارائه مدارک جعلی حسابی به نام فرد باز کرده و با دریافت کارت بانکی اقدام به برداشت غیرمجاز از طعمه خود میکنند. حامد مرد سی سالهای که چندی پیش توسط پلیس فتا در تهران دستگیر شده است، در گفتوگو با خبرنگار تپش درباره استفاده از این شگرد گفت: با پرسهزنی در کنار دستگاههای خودپرداز رسیدهای بانکی جا مانده را نگاه میکردم و هر حسابی را که پول زیادی در آن بود، شناسایی و با مراجعه به بانک اطلاعات صاحب حساب را به دست میآوردم. سپس با مدارک جعلی درخواست عابربانک کرده و از این طریق طی چند مرحله حساب را خالی میکردم.
5. کلاهبرداری به بهانه برنده شدن در قرعهکشی
این روش که جزو قدیمیترین روشهای کلاهبرداری است، هنوز هم قربانیان زیادی را میگیرد. در این روش کلاهبرداران سایتهای قرعهکشی راهاندازی کرده و هر فردی را که به این سایت مراجعه کند، به عنوان برنده اعلام میکنند. سپس کلاهبرداران در تماس با قربانی خود مدعی میشوند او برنده صدها هزار تومان پول نقد در قرعهکشی شده و با گرفتن شماره کارت مدعی میشوند پول به حساب فرد واریز میشود. شیادان اینترنتی پس از چند روز با قربانی تماس گرفته و مدعی میشوند پول به حساب آنها واریز شده و در صورتی که پول در حساب نیست طعمه با آنها تماس گرفته تا مشکل رفع شود.
هنگامی که قربانی برای بررسی حساب مراجعه میکند، متوجه میشود پولی در حسابش نیست و با کلاهبرداران تماس میگیرد. در این لحظه متهمان با چربزبانی طعمه خود را پای دستگاه خودپرداز کشانده و به جای واریز پول به حسابشان از حساب آنها برداشت میکنند. تنها در یک پرونده در تهران شیادان موفق شده بودند از هزاران نفر به این شیوه کلاهبرداری کنند که با مراجعه چند مالباخته سرانجام اعضای چهار نفره این باند شناسایی و دستگیر شدند.
میلاد، سردسته این باند که دارای مدرک تحصیلی دیپلم است و یک سابقه کیفری نیز در پروندهاش دارد، در مورد راهاندازی باند کلاهبرداری اینترنتی به روش قرعهکشی و شناسایی طعمههایش به تپش گفت: همراه همدستانم با مدارک جعلی به آسانی در چند بانک حساب باز کردیم و با راهاندازی سایتی، از مراجعهکنندگان میخواستیم برای قرعهکشی شماره تلفن خود را در اختیار ما قرار دهند. پس از تماس با طعمهها مدعی میشدیم آنها برنده شدهاند، اما به دلیل مشکل فنی نمیتوان پول را به حسابشان واریز کرد. با کمک سه همدستم، مالباخته را پای دستگاههای خودپرداز میکشاندیم و سپس به جای واریز پول از حسابشان پول برداشت کرده و بلافاصله پول را از حساب خودمان خارج میکردیم.
6. رشد قارچی سایتهای شرطبندی
شرطبندی که در سالهای دور در قهوهخانهها انجام میشد، امروزه به سایتهای اینترنتی راه یافته و کلاهبرداران سالانه میلیاردها تومان از این طریق به جیب میزنند. در این روش به دلیل اینکه از هر فرد بین ده تا صد هزار تومان کلاهبرداری میشود، افراد به خاطر مبلغ پایین و ترس از جرم شرطبندی از شکایت صرفنظر میکنند.
آرزو، جوانی که چندی قبل برای شکایت از یک سایت شرطبندی به پلیس فتا مراجعه کرده بود، در گفتوگو با تپش جزئیات جدیدی از نحوه فعالیت و کلاهبرداری سایتهای شرطبندی را افشا کرد.
او در مورد اینکه چگونه در دام سایتهای شرطبندی افتاده، گفت: در حال وبگردی بودم که با یک سایت شرطبندی فوتبال روبهرو شدم. از روی کنجکاوی وارد سایت شدم و با مبلغ ده هزار تومان به عضویت سایت درآمدم. براساس قانون سایت، اگر هر نتیجهای را درست پیشبینی میکردم، ده هزار تومان به دست آورده و با هر نتیجه نادرست 2000 تومان از دست میدادم. ابتدا توانستم 600 هزار تومان در حساب کاربریام به دست آورم، که امکان برداشت آن وجود نداشت اما پس از آن ورق برگشت و هر روز میباختم. وقتی به خودم آمدم، 400 هزار تومان به حساب سایت ریخته بودم. چند ماهی از فعالیت سایت میگذشت که به یکباره تعطیل شد و هیچ دسترسی به مدیران آن نداشتم. آنجا بود که فهمیدم در دام کلاهبرداران گرفتار شدهام و پولهایم را به عدهای کلاهبردار دادهام.
مریم ریحانی / تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام جم)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد