9 بهمن، درگذشت آیت الله حائری یزدی

هجری شمسی

9 بهمن 1320

پس از نقض بی طرفی ایران در جنگ جهانی دوم، پیمانی سه جانبه میان ایران، انگلستان و شوروی در تهران امضا شد. علی سهیلی وزیر امور خارجه ایران، اسمیرنوف سفیر کبیر شوروی و سر ریدر بولارد وزیر مختار انگلستان امضاکنندگان این پیمان سه جانبه بودند. بر اساس این پیمان، راه ها و وسایل ارتباطی زمینی، هوایی و دریایی ایران در اختیار متفقین قرار گرفت و در مقابل دولت های شوروی و انگلستان تمامیت ارضی ایران را به رسمیت شناختند و متعهد شدند طی شش ماه خاک ایران را ترک کنند.

9 بهمن 1262

احمد بهمنیار ادیب و محقق در کرمان متولد شد. وی فرزند محمدعلی مدرس، مشهور به «معلم»، از دانشمندان نامی سلسله شیخیه و استاد علوم ادبی، معقول و منقول، ریاضی، هیئت و نجوم، اسطرلاب، فقه و اصول بود. احمد در پرتو تعلیم و تربیت پدر و برادر خود – آقا جواد – که خود دانشمندی شهیر و ادیبی بی نظیر بود و به زبان فارسی، عربی و ترکی شعر می گفت، به تحصیل علم پرداخت و خلاصة الحساب شیخ بهایی را خواند. او به واسطه هوش و استعداد فطری در اندک زمانی در علم و دانش ترقی کرد تا آنجا که در شانزده سالگی به تدریس صرف و نحو و دیگر فنون ادب پرداخت و بر کتاب «عوامل» تألیف پدر خود، به عربی شرح نوشت. اما با این وجود از آموختن لحظه ای تعلل نکرد و در ضمن فراگیری ادب فارسی و عربی، معقول و منقول، اصول و تفسیر، حدیث، فلسفه، ریاضیات و حتی اصول علمی طب قدیم به آموختن زبان انگلیسی و ترکی عثمانی پرداخت و در صرف و نحو ترکی، به زبان فارسی کتاب نوشت. او تا سی سالگی همچون پدر و برادر معمم بود و در مدرسه ابراهیم خان ظهیرالدوله معروف به مدرسه «ابراهیمیه» - که از عالی ترین مدارس قدیمه کرمان بود- مشغول تحصیل و مطالعه بود.

9 بهمن 1315

آیت الله شیخ عبدالکریم حائری موسس حوزه علمیه قم درگذشت. وی در 1276هـ . ق / 1239هـ . ش در روستای مهرجرد میبد، از توابع اردکان یزد متولد شد. تحصیلات مقدماتی خود را در مکتب­خانه اردکان گذراند و نزد میرزا علی اصغر خان مجددالعلمای اردکانی صاحب« هدایة المهدویه» نصاب­الصبیان، صرف، مقدمات علوم دینی و ادبیات را فراگرفت. بعد جهت ادامه تحصیل به یزد رفت و در حوزه علمیه محمدتقی خان به تحصیل پرداخت و محضر استادانی چون میرزا سیدحسن وامق، سید یحیی مجتهد یزدی، میرزا سید علی مدرس یزدی و سلطان العلما را درک کرد. در 1294 هـ . ق همراه مادرش جهت زیارت به عتبات عالیات رفت، بعد برای ادامه تحصیل در کربلا اقامت گزید، به مدرسه­ علمیه­ حسن­خان رفت و در آنجا از محضر آیت الله ملا محمدحسین فاضل اردکانی معروف به آخوند اردکانی بهره برد و «شرح لمعه» و «قوانین» را آموخت. با مرگ میرزای بزرگ ، مؤسس حوزه­ علمیه­ سامرا، به پیشنهاد آیت­الله اردکانی برای ادامه­ تحصیل به سامرا رفت. در آنجا سطوح عالیه­ را در محضر میرزا ابراهیم محلاتی، آیت الله محمدتقی شیرازی، آیت­الله شیخ فضل الله نوری به اتمام رساند، درس خارج اصول را نزد آیت الله سید محمد طباطبایی فشارکی اصفهانی و خارج فقه را نزد آیت الله شیرازی فرا گرفت و سرانجام به درجه اجتهاد نائل آمد. بعد از ارتحال آیت الله مجدد، وی همراه استادش - آیت الله فشارکی- به نجف اشرف مهاجرت کرد و فقه را در محضر آیت الله سید محمدکاظم طباطبایی یزدی صاحب عروة الوثقی، اصول را نزد آیت الله محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی و علم الحدیث را نزد میرزا حسن نوری صاحب «مستدرک الوسایل» فراگرفت و از ایشان اجازه روایی دریافت کرد. در 1324هـ .ق به حوزه علمیه کربلا رفت و در مدرسه حسن­خان در کربلا اقامت گزید، به همین جهت ملقب به حائری گردید. آیت الله حائری در آنجا به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت و جلد دوم کتاب «درر الاصول» را نیز تدوین کرد. در 1331 هـ .ق از طرف حاج سید اسماعیل عراقی و دیگر علمای شهر اراک به حوزه علمیه اراک دعوت شد، در 1333هـ .ق به آنجا مهاجرت کرد و بیش از هشت سال اداره­ حوزه­ علمیه­ ­ اراک را به عهده گرفت. با ورود آیت الله حائری به این شهر، طلاب و علمای زیادی از شهرهای مختلف به اراک روی آوردند و سه مدرسه «آقا ضیاء»، «سپهدار» و «حاج ابراهیم» اراک رونق یافت. آیت الله حائری در 1340 هـ . ­ق به قم رفت و حوزه علمیه­ این شهر را تأسیس کرد. مقارن با تأسیس حوزه­ علمیه­ قم، رویدادهای مهمی در ایران و جهان به وقوع پیوست که با او با دوراندیشی و کیاست ویژه خود از این رویدادها به نفع حوزه علمیه بهره­برداری کرد. شیخ عبدالکریم در طول حیات خود شاگردان متعددی را تربیت کرد که از آن جمله می توان به آیت­الله سید محمدتقی خوانساری، آیت­الله سید محمد حجت کوه­کمری، آیت­الله شیخ محمدعلی اراکی، حضرت امام خمینی(ره )، آیت­الله گلپایگانی، آیت­الله مرعشی نجفی، آیت­الله شیخ مرتضی حائری، آیت­الله میرزاهاشم آملی و آیت­الله محمد­تقی بافقی اشاره کرد. آیت­الله شیخ عبدالکریم حایری در قم درگذشت و در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد. آثار ارزنده ای از این استاد برجسته باقی مانده که از آن جمله می توان به «کتاب الصلاة » در باب مسائل مختلف نماز، «دررالفوائد» در زمینه­ اصول فقه، «کتاب النکاح» در فقه استدلالی و اجتهادی، «کتاب المواریث» در فقه استدلالی و اجتهادی، «مجمع الاحکام» رساله علمیه به زبان فارسی، «کتاب الرضاع» در احکام شیردادن به کودک و حاشیه­ای بر «عروةالوثقی» اشاره کرد. وی همچنین در طول حیات خود خدمات ماندگاری از خود باقی گذاشت که از آن جمله می توان از تأسیس اولین بیمارستان در قم، تأسیس بیمارستان سهامی قم، تأسیس بیمارستان فاطمی قم، تعمیر و بازسازی مدرسه دارالشفاء، تعمیر مدرسه فیضیه، تأسیس کتابخانه فیضیه، ایجاد قبرستان و غسالخانه در قم، ایجاد دارالاطعام در قم، بنای سیل­بند و سد در رودخانه قم و احداث واحدهای مسکونی برای سیل زدگان شهر قم نام برد.

9 بهمن 1318

حمید مصدق فرزند حاج عبدالحسین مصدق شاعر معاصر در شهرضا، از توابع اصفهان، متولد شد. وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در اصفهان گذراند. در دوران تحصیل در دبیرستان با منوچهر بدیعی، هوشنگ گلشیری، محمد حقوقی و بهرام صادقی آشنا شد. در ۱۳۳۹ به دانشکده حقوق رفت و در 1342 درجه لیسانس گرفت. بعد تحصیلات خود را در مقطع فوق لیسانس ادامه داد و در 1350 از دانشگاه شهید بهشتی کنونی فارغ التحصیل شد. از آن پس در مدرسه عالی مدیریت کرمان به تدریس پرداخت. او طی سالهای 1339-1340 به همراه هوشنگ گلشیری و عده ای دیگر «انجمن صائب» را در اصفهان دایر کرد. بعد برای ادامه تحصیل در دوره دکتری به انگلیس رفت ولی آن را نیمه تمام رها کرد. پس از بازگشت به وطن، از 1358 کار تدریس را آغاز کرد و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی شد . مدتی نیز سردبیری مجله کانون وکلا را بر عهده داشت. آثار متعددی از این شاعر معاصر باقی مانده که از آن جمله می توان به منظومه ها و اشعار او چون «درفش کاویان»، «آبی»، «خاکستری»، «سیاه»، «در رهگذار باد»، «دو منظومه»، «سال های صبوری»، «تا رهایی» و همچنین ویرایش و تصحیح آثاری چون «رباعیات مولانا»، «غزل های سعدی» با همکاری اسماعیل صارمی، «شکوه شعر شهریار»، «غزل های حافظ» با همکاری اسماعیل صارمی(چاپ نشده) و تألیف «مقدمه ای بر روش تحقیق» اشاره کرد. وی در 7 آذر 1377 درگذشت.

هجری قمری

8 ربیع الثانی 232

حضرت امام حسن عسکری (ع) یازدهمین امام شیعیان در مدینه متولد شدند. ایشان در کودکی به همراه پدر بزرگوارشان به سامرا عزیمت کردند و در عنفوان جوانی پس از سال ها که تحت نظر خلفای عباسی بودند، زندانی شدند.

8 ربیع الثانی 1011

شاه عباس صفوی برای بازپس گیری آذربایجان به عثمانی حمله کرد. الحاق تبریز، ایروان و دیگر شهرهای غربی ایران و اخراج نیروهای عثمانی از نتایج این جنگ بود.

8 ربیع الثانی 1337

محاصره شهر تبریز در جریان نهضت مشروطیت با دخالت قوای روس خاتمه یافت. پس از به قدرت رسیدن محمدعلی شاه قاجار و بی اعتنایی وی به مشروطه، مردم تبریز با رهبری باقرخان و ستارخان به مخالفت با او برخاستند. پس از آن شهر تبریز توسط قوای دولتی ماه ها محاصره شد و سرانجام سربازان روس به بهانه حمایت از خارجیان وارد شهر شدند و محاصره تبریز پس از دو ماه خاتمه یافت.

میلادی

29 ژانویه 2003

آنا ماری شیمل شرق شناس آلمانی و متخصص در تاریخ مذاهب و مطالعات اسلامی و ایران شناس درگذشت. او تقربیاً از پانزده سالگی پس از آشنایی با فرهنگ شرق به تحقیق درباره اسلام و فراگیری زبان های عربی و ترکی و فارسی و دیگر زبان های شرقی پرداخت و بعد از جنگ جهانی دوم دانشیار بخش مطالعات اسلامی دانشگاه ماربورگ آلمان شد و بعدها علاوه بر ترکیه سالیان متمادی در دانشگاه هاروارد مشغول تدریس بود. پروفسور شیمل بیش از یکصد کتاب درباره اسلام و عرفان اسلامی، حافظ و گوته نوشته است. غزلیات شرقی از آن جمله است. وی بارها به ایران سفر کرد.