کارشناسان معتقدند که مدیریت نادرست منابع آب خراسان جنوبی در سالیان گذشته و از طرفی خشکسالی ها چندین ساله موجب شده تا در سالهای اخیر شاهد کاهش منابع آبهای زیرزمینی و نیز کاهش سطح زیرکشت کشاورزی در برخی مناطق خراسان جنوبی باشیم.
هم اکنون کاهش نزولات جوی، مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی و پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی این هشدار را به کشاورزان خراسان جنوبی می دهد که باید هر چه سریع تر کشاورزان را برای تغییر شیوه آبیاری ترغیب و با دریافت تسهیلات مورد نیاز روشهای آبیاری نوین را در استان اجرا کنند.
دولت متعهد شده که ۸۵ درصد از هزینه تجهیز مزارع به سیستم های آبیاری نوین را به شکل بلاعوض پرداخت کند به طوریکه برای اجرای این طرح درهکتار دولت شش میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت می کند که به اذعان کارشناسان در خراسان جنوبی با توجه به خرده مالکی برای هر هکتار ۱۰ میلیون تومان اعتباربرآورد شده که با توجه به هزینه های بالا در زمین ها کوچک دولت هم اکنون تنها ۶۰ درصد هزینه های شیوههای آبیاری نوین را در خراسان جنوبی پرداخت کند و نیاز است که مسئولان متولی این مشکل را از مرکز پیگیری کنند تا روند اجرای این طرح در خراسان جنوبی سرعت گیرد.
هم اکنون برخی کشاورزان خراسان جنوبی از پروسه پرداخت تسهیلات طرح های آبیاری نوین در استان گلایه مند هستند و معتقد هستند که جهاد کشاورزی در زمینه دریافت تسهیلات، سنگ جلوی پای کشاورزان می اندازد.
اگر روند اجرای طرح های آبیاری نوین در خراسان جنوبی به کندی پیش برود وبا توجه به اینکه خشکسالی های چندین ساله در کنار کمبود آب اراضی کشاورزی را تهدید می کند قطعا در صورت اجرا نشدن به موقع طرح های آبیاری نوین، خطر هدر رفت آب و از دست دادن سرمایه های بخش کشاورزی را در پی خواهد داشت.
اختصاص ۲۷۰ میلیارد ریال برای توسعه آبیاری نوین به خراسان جنوبی
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه خشکسالی و بحران کم آبی ۱۶ سال است که بر چهره استان کویری خراسان جنوبی سایه افکنده است، افزود: این در حالی است که ۹۲ درصد منابع آبی همچنان در بخش کشاورزی مصرف می شود.
هاشم ولی پور مطلق با بیان اینکه بخش زیادی از این آب به دلیل روش های سنتی هدر می رود، گفت: آبیاری به روش های سنتی و غرقابی باعث تبخیر و هدر رفتن مقدار زیادی از آب های زیرزمینی می شود.
وی افزود: با وجود اینکه دولت ۸۵ درصد هزینه های اجرای طرح های آبیاری نوین را پرداخت می کند اما از حدود ۱۹۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان تنها چهار درصد مجهز به سیستم های آبیاری نوین هستند.
به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، معمولا هیچ محدودیتی برای در نظر گرفتن اجرای این پروژه ها در نظر گرفته نشده است.
اجرای ۴۰۰۰ هکتار آبیاری نوین در خراسان جنوبی
ولی پور مطلق با اشاره به اینکه برای توسعه طرح های آبیاری نوین در استان بالغ بر ۲۷۰ میلیارد ریال اعتبار از سوی دولت در نظرگرفته شده است، افزود: با اجرای این اعتبار حدود چهار هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان زیر پوشش سیستم های جدید آبیاری نوین قرار می گیرد.
وی گفت: دولت برای اجرای این طرح ها به ازای هر هکتار مبلغ شش میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تسهیلات بلاعوض در اختیار متقاضیان قرار می دهد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با تأکید بر اینکه با اجرای این طرح ها بهره وری آب به سه برابر می رسد، افزود: با اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار و افزایش راندمان آب به طور متوسط در باغات بین شش هزار و ۵۰۰ تا هفت هزار و ۵۰۰ متر مکعب و در بخش زراعت نیز بین ۱۰ تا ۱۱ هزار متر مکعب صرفه جویی آب اتفاق می افتد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: مدعی هستیم که با اجرای این چهار هزار هکتار در حدود ۳۳ میلیون و ۲۵۰ هزار متر مکعب در مصرف آب در بخش کشاورزی صرفه جویی می شود.
ولی پور مطلق اظهار داشت: با اجرای طرح آبیاری قطره ای می شود از قطره قطره آب استفاده بهینه کرد.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان حنوبی نیز گفت: جهاد کشاورزی در چارچوب مقررات و قوانین تسهیلات آبیاری نوین را به کشاورزان پرداخت می کند.
علی شفیعی با اشاره به برخی مشکلات کشاورزان در زمینه تسهیلات آبیاری نوین، افزود: یکی از مشکلات در خراسان جنوبی خرده مالکی است که این موضوع سبب شده هزینه های اجرای طرح های آبیاری نوین در این استان بالاتر از میانگین کشور باشد.
وی اظهارداشت: به طور میانگین دولت برای اجرای این طرح در هر هکتار مبلغ ۶.۵ میلیون تومان به متقاضیان پرداخت می کند در صورتی که باید در خراسان جنوبی برای هر هکتار بین هشت تا ۱۰ میلیون تومان هزینه شود.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان حنوبی با بیان اینکه پیگیر افزایش این تسهیلات از مرکز هستیم، گفت: در صورت پیگیری در سال آینده برای این طرح اعتبار بیشتر از مرکز اختصاص خواهند داد.
وی یادآورشد: تاکنون در چهار درصد مزارع و باغات خراسان جنوبی روشهای آبیاری نوین اجرا شده است.
کشاورزان از تجهیزات با کیفیت برای اجرای روش های نوین آبیاری استفاده کنند
شفیعی افزود: جهاد کشاورزی در خصوص اجرای این طرح ها به کشاورزان مشاوره می دهد که گاهی برخی کشاورزان خارج از چارچوب پیشنهادی برای خرید تجهیزات مورد نیاز اقدام می کنند و این باعث اجرای بی کیفیت این طرح ها می شود.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان حنوبی گفت: انتظار ما از کشاورزان این است که در زمینه اجرای این طرح از مشاورههای جهادکشاورزی استفاده کنند و تجهیزات بی کیفیت برای نصب خریداری نکنند.
وی با بیان اینکه به جد پیگیر اجرای این طرح با توجه به خشکسالی های چندین ساله در استان هستیم، افزود: در چارچوب قوانین این تسهیلات به کشاورزان پرداخت می کنیم.
مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: خرده مالکی در خراسان جنوبی سبب شده که هزینه های این روش آبیاری بیشتر برآورد شود و کشاورزان باید برای زمین های کشاورزی استخر جداگانه و دینام نصب کنند که این عامل برای کشاورزان مشکلاتی در پی داشته است.
یکی از کشاورزان خراسان جنوبی گفت: در آبیاری قطره ای به یک سوم آبیاری بارانی آب نیاز دارد.
علی عبدالهی با بیان اینکه در روش های سنتی، آب بسیار زیادی هدر می رود، افزود: با توجه به خشکسالی های چندین ساله اخیز نیاز است که این روش در استان اجرا و برای کشاورزان استان فرهنگ سازی شود.
وی با انتقاد بر اینکه روش های آبیاری نوین در خراسان جنوبی با توجه به خرده مالکی و برخی شرایط دیگر صرفه اقتصادی ندارد، گفت: سهم یارانه دولت در ارجای این طرح برای کشاورزان خراسان جنوبی افزایش یابد.
عبدالهی افزود: در صورتی که دولت برای هر هکتار شش میلیون تومان پرداخت می کند در این استان با توجه به خرده مالکی باید ۱۰ میلیون تومان برای هر هکتار اراضی کشاورزی استان یارانه پرداخت شود تا سهم ۸۵ درصدی دولت در اجرای طرح های نوین آبیاری محقق شود.
این کشاورز خراسان جنوبی افزایش تولید را یکی دیگر از مزایای استفاده از این نوع آبیاری عنوان کرد و گفت: در این نوع آبیاری به دلیل این که باید هر سال نوار طیف ها و سیستم های آبیاری را تعویض کنند برای کشاورز هزینه های زیادی را داراست.
وی یکی دیگر از مشکلات اجرای طرح های آبیاری نوین در خراسان جنوبی را روند کند دریافت تسهیلات بانکی عنوان کرد و افزود: در پرداخت تسهیلات جهاد کشاورزی آنقدر مشکل تراشی می کند که کشاورز از ادامه راه صرف نظر می کند.
عبدالهی گفت: با تبلیغات جهاد کشاورزی در زمینه اجرای طرحهای آبیاری نوین تشویق می کنند و خوب است ولی در عمل کشاورز را در زمینه دریافت تسهیلات بی نهایت اذیت می کنند.
وی افزود: برای گرفتن تسهیلات اجرای روش آبیاری نوین حدود دوماه درگیر بودم که با توجه به این مشکلات کشاورزان از اجرای این طرح استقبال نمی کنند.
این کشاورز خراسان جنوبی با گلایه از اینکه اگر کشاورز پول داشت که سراغ دولت نمی رفت، گفت: باید در زمینه اجرای این طرح ابتدا قسمتی از طرح را اجرا کنم که جهاد کشاورزی تسهیلات را آزاد کند و بسیاری از کشاورزان با وضعیت اقتصادی کنونی توان انجام این کار را ندارند.
یکی دیگر از کشاورزان استفاده کننده ازآبیاری نوین در استان گفت: اگرچه اجرای طرحهای نوین آبیاری می تواند مشکلات کشاورزان را در زمینه آبیاری مزارع تا حدود زیادی کاهش دهد اما باید امکانات و اطلاع رسانی در زمینه مزایای استفاده از آن فراهم شود تا کشاورزان با رغبت روشهای آبیاری را در مزارع خود به کار گیرند.
وی، کمبود منابع مالی مناسب، ناآشنایی کشاورزان با مزایای استفاده از این سیستم و کمبود تجهیزات آبیاری نوین را علت اصلی توسعه نیافتن اجرای این طرح در مزارع کشاورزی می داند.
حمایت دولت در اختصاص اعتبارات مناسب و بالا بردن یارانه به این استان کویر و خشکسال وهمچنین تامین تجهیزات مورد نیاز طرح های نوین آبیاری از جمله تامین ژنراتورهای تولید برق، دستگاه های پمپاژ آب و لوله های پلی اتیلن می تواند روند اجرای این طرح را در استان تسریع بخشد که نیازمند توجه مسئولان برای پیگیری است.(مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد