عراق پس از فتح خرمشهر زمینگیر شد و راهبرد «دفاع مطلق» در زمین را برگزید و تلاش کرد از راه هوایی و دریایی به ایران حمله کند. به همین دلیل در سال 64 جنگ نفتکشها رخ داد و عراق به مناطق مسکونی، صنعتی و جزیره خارک هجوم آورد.
عملیات والفجر هشت با هدف تنبیه متجاوز در بعد نظامی و سیاسی در زمستان سال 64 صورت گرفت. تسلط بر منطقه جغرافیایی شمال خلیج فارس و فاو باعث میشد که شهر فاو و سکوهای پرتاب موشک عراق تصرف شود. با اجرای این عملیات ایران بر اروند تسلط مییافت، ام القصر تهدید میشد و با کویت هم مرز میشدیم. همچنین راه ورود عراق به خلیج فارس مسدود میشد.
نبرد در اروند
شبهجزیره فاو در جنوب خاک عراق است. اروندرود در غرب فاو، خور عبدالله در شرق و خلیج فارس در جنوب این شبه جزیره است. در دو سوی اروند نخلستان است.
در ایران، رودخانه بهمنشیر به موازات اروندرود، به خلیج فارس منتهی میشود. در شمال این منطقه شهرهای آبادان و بصره قرار دارند که به وسیله جاده خسروآباد در ایران، و جادههای البحار، فاو-بصره و امالقصر در عراق، با فاو مرتبط میشوند.
همچنین در این منطقه دریاچه (کارخانه) نمک وجود دارد که با داشتن سیلبندهای متعدد، مهمترین عارضه به حساب میآید.
در این محل، به دلیل نمکزار بودن، زمین باتلاقی است و امکان استفاده از ادوات زرهی به راحتی مسیر نمیباشد.
زمینهای دیگر این منطقه نیز شورهزار است که بر اثر بارش باران به شدت لغزنده میشود و تردد وسایل نقلیه را با مشکل مواجه میسازد.
تجارب عملیاتهای بدر و خیبر رمز موفقیت والفجر هشت
تجارب عملیاتهای بدر و خیبر در هور باعث شد که سپاه در این عملیات به موفقیت دست یابد. عملیات والفجر8 عرصه بروز همه قابلیتهای نظامی و ابتکار عمل ایران بود.
برای اجرای این عملیات باید اقدامات خاصی صورت میگرفت. نیروهای اطلاعات و عملیات باید در نوبتهای خاص شب، روز، هفته، ماه و سال به بررسی جزر و مد آب میپرداختند. نیروهای غواص نیز باید در آبهای وحشی اروند آموزش میدیدند و تمرین میکردند.
به منظور درک حالتهای مختلف آب اروندرود، ماهها تحقیق شد و اطلاعات موجود در تاریخچه این رودخانه و نیز وضعیت جوی منطقه خسروآباد و فاو در 20 سال گذشته از اداره هواشناسی اخذ شد.
در مرحله نخست این عملیات لشکرهای 7 ولی عصر(عج)، 5 نصر، 41 ثارالله، 31 عاشورا، 25 کربلا و تیپهای 44 قمر بنیهاشم(ع) و 33 المهدی(عج) باید از رودخانه عبور میکردند، خط را میشکستند و پاکسازی میکردند.
در مرحله دوم لشکرهای 27 محمدرسول الله(ص) و 17 علی بن ابیطالب(ع) بایستی شهر فاو را تصرف میکردند و در ادامه لشکرهای 8 نجف و 31 عاشورا باید تا ابتدای کارخانه نمک پیشروی میکردند.
در گام نهایی یعنی رسیدن به زمین انتهای کارخانه نمک و کانال انتهای کارخانه واقع شده بر روی جاده ام القصر نیروها میبایست تا ساحل رودخانه پیشروی میکردند.
غافلگیری دشمن
فرماندهان ارتش عراق آگاه بودند که ایران در زمستان هر سال عملیات بزرگی را انجام خواهد داد. باتوجه به تجربههای قبل و هدفهای راهبردی در جنوب، مطمئن بودند که عملیات در جبهههای جنوب صورت میگیرد.
با توجه به اجرای عملیاتهای خیبر و بدر در سالهای 62 و 63 در هور تصور میکردند که ایران بار دیگر از این منطقه عبور خواهد کرد.
حجم فعالیتها و تحرکات جبهه خودی در منطقه هور نیز باعث شده بود که عراق غافلگیر شود. دشمن نیز هیچگاه تصور نمیکرد که ایران با تجهیزاتی که در اختیار دارد بتواند از اروند عبور کند.
آغاز عملیات در هفتمین سالگرد دستور امام مبنی بر لغو حکومت نظامی
بعد از هماهنگ شدن نیروها، ساعت 22:10 در هفتمین سالگرد دستور امام خمینی مبنی بر لغو حکومت نظامی، محسن رضایی با رمز یا فاطمه الزهرا(س) دستور آغاز عملیات را داد.
در این ساعت، نیروهای خط شکن به آن سوی اروند رسیده بودند. با ابلاغ دستور فرماندهی، رزمندهها به سنگرهای کمین دشمن حمله بردند و خط شکسته شد و آتش توپخانه بر ساحل دشمن ریخته شد. با شکسته شدن خط، نیروهای موج دوم سوار بر قایق شدند و به غرب اروند رفتند.
با ارسال گزارشهای فرماندهان عراقی مستقر در منطقه فاو، صدام حسین طی نامهای نوشت: مقاوم باشید. انشاالله سه لشکر زرهی میفرستم و ایرانیها را شکست خواهیم داد.
با حمله نیروهای ایرانی، نیروهای عراقی که مقاومت میکردند کشته شدند و برخی نیز به اسارت در آمدند.
لشکرهای 5 نصر و 44 قمربنی هاشم در شمال فاو و در کنار جاده فاو –البحار مستقر شدند. حضور این نیروها برای عراق تهدید و مانع بزرگی بود. دشمن تلاش کرد، نیروهای حمله کننده را به عقب براند اما موفق نشد.
شهر فاو نیز پاکسازی و فرمانده تیپ 111 عراق اسیر شد. همزمان لشکرهای 17 و 27 گام دوم عملیات را آغاز کردند و به پایگاه موشکی در شمال غربی فاو رسیدند.
انهدام نیروهای گارد ویژه ریاست جمهوری عراق
در روز دوم عملیات نیروها ایرانی به ابتدای خط کارخانه نمک رسیدند. دشمن تا روز سوم عملیات غافلگیر بود و نیروهای عراقی هنوز در منطقه مستقر نشده بودند و آنهایی نیز که آمده بودند آشنایی نداشتند.
نیروهای گارد ریاست جمهوری عراق اولین نیروهایی هستند که به عنوان خط شکن وارد منطقه میشوند تا ایرانیها را به عقب برانند.
محسن رضایی دستور میدهد که همه باید با این گارد مقابله کنند و اگر لشکر گارد منهدم شود بقیه نیروهایی که وارد منطقه میشوند کُپ خواهند کرد. باید قبل از اینکه اینها بیایند و سازمان بگیرند خرد خرد اینها را خورد.
در حالی که نیروهای لشکر گارد مشغول استراحت بودند تا صبح روز بعد سرحال و قبراق به مواضع رزمندگان اسلام حمله کنند، ساعت یک شب حمله جبهه خودی از سه محور آغاز شد. این حمله آنچنان غیرمنتظره بود که امکان کوچکترین واکنشی از آنها سلب شد.
نیروهای گارد مجبور به عقبنشینی شدند و دستور داده شد به مواضع ایرانیها حمله شیمایی شود اما به اشتباه این بمبها به نیروهای خودشان اصابت کرد و نیروهای عراقی وحشتزده درخواست کمک میکردند. این سمت نیز آتش توپخانه ایران بر سر اینها بود.
پس از 16 ساعت درگیری تعداد اندکی از نیروهای گارد ریاست جمهوری عراق توانستند عقب نشینی کنند و باقی کشته شدند. این شکست بازتاب بسیاری زیادی در رسانههای خارجی داشت.(دفاع پرس)
بازگشت ترامپ به کاخ سفید چه تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال ایران دارد؟
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رضا جباری: درگفتوگو با «جام جم»:
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم: