کدام مهم‌ترند بازیگر یا قصه؟

در سینما این عنصر کلیدی با توجه به صنعتی بودن هنر هفتم، اهمیتی فراتر از تلویزیون دارد و ستاره‌های بازیگر می‌توانند یک تنه سرنوشت گیشه را رقم بزنند، اما در تلویزیون شرایط دیگری حاکم بوده و بازیگران به تنهایی عاملی مهم در جذب مخاطبان به حساب نیامده و عوامل مهم دیگری نیز در تحقق این امر نقش دارند. در بیش از سه دهه‌ای که از پیروزی انقلاب و راه افتادن چرخ‌های تولید شبکه‌ها می‌گذرد، مجموعه‌های متعددی در گونه‌های مختلف ساخته شدند که اغلب آنها قصه‌محور بودند. قصه‌هایی اغلب با مایه‌های ملودرام که برایشان کاملا آشنا و باب سلیقه مخاطبان بوده است. در این دسته از آثار، بازیگران تنها ایفاگر نقش‌هایی هستند که در صورت خوب نوشته شدن می‌تواند موجبات شهرتشان را فراهم کرده یا بالعکس به سرعت از خاطر مخاطبان پاک کند. نگاهی به مجموعه‌های تلویزیونی این سه دهه و جمع‌بندی آنها نشان می‌دهد که مخاطبان بیش از هر چیز به داستان و شیوه روایت توجه کرده و باقی عناصر از کارگردانی و فیلمبرداری گرفته تا بازیگری در وهله دوم اهمیت قرار دارند.

از سوی دیگر تلویزیون سکوی پرتاب مناسبی برای بازیگرانی است که به سرعت محبوب مخاطبانشان شده و پلی برای ورودشان به سینما به حساب می‌آید. بسیاری از چهره‌های شاخص سینمای ایران کارشان را از مجموعه‌های تلویزیونی آغاز کرده و پس از شهرت و شناخته شدن برای عامه مخاطبان به بازی در فیلم‌های سینمایی پرداخته‌اند.

برای نمونه می‌توان از مهران احمدی، پارسا پیروزفر، حسن جوهرچی و احمد مهرانفر یاد کرد که همگی آنها پس از ایفای نقش در مجموعه‌های پرطرفداری همچون: جدال با سرنوشت، در پناه تو و پایتخت به محبوبیتی خاص دست پیدا کرده و جایگاه خود را در هنر هفتم مستحکم کردند. مقوله دستمزد بازیگران یکی از بحث‌های مورد علاقه مردم است که آن را کنجکاوانه دنبال می‌کنند، اما از سوی دیگر خود بازیگران کمترین تمایلی به انتشار میزان دستمزدهایشان ندارند.

اتفاقی که ریشه‌ای تاریخی داشته و از گذشته تا امروز ادامه دارد که بخش مهمی از آن به موضوعات دنیای بازیگری بازمی‌گردد. در سینما سطح دستمزدها تقریبا با میزان گیشه‌پسند بودن بازیگر تناسب داشته، اما در تلویزیون وضع به گونه دیگری است. بازیگرانی که از تئاتر به تلویزیون می‌آیند با توجه به دستمزدهای نازل تئاتر، معمولا و در روزهای نخست دستمزدهای بالایی نداشته و تنها در صورت محبوب شدن نزد مخاطبان از دستمزدهایی بالاتر بهره‌مند می‌شوند.

در سال‌های اخیر بازیگرانی از تئاتر به تلویزیون آمده‌اند که ازجمله آنها می‌توان به هدایت هاشمی که بازی‌های درخشانی هم در نمایش‌های مختلف داشته، اشاره کرد که در مجموعه‌های تلویزیونی موفق ظاهر شده و اوج آن را در پایتخت ۳ و در نقش اوس موسی شاهد بوده‌ایم. اما دسته دیگری از بازیگران هم در این مجموعه‌ها حضور دارند که عمده فعالیتشان در سینما بوده و کمتر در تلویزیون ظاهر می‌شوند. این گروه دستمزدهای بالایی داشته و به صورت ماهانه و گاه روزانه با توجه به حجم نقششان قرارداد می‌بندند. برخی از تهیه‌کنندگان تلویزیونی با توجه به تضمین بودن میزان مخاطبان آنها سراغ این چهره‌ها رفته و بخش مهمی از هزینه‌های تولید را به این دسته از بازیگران اختصاص می‌دهند. البته در سال‌های اخیر با ورود حامیان مالی به سریال‌های تلویزیونی، فشار کمتری متوجه تهیه‌کنندگان شده و مخاطبان شاهد حضور پررنگ‌تری از ستارگان سینما در این گونه آثار هستند. اتفاقی که در تله‌فیلم ها هم رخ داده و بازیگرانی چون فرامرز قریبیان‌و مهتاب کرامتی در این آثار حضور پیدا کرده و تنور آن را گرمتر کرده‌اند. در کنار بازیگران یاد شده باید به گروهی دیگر هم اشاره کرد که زمانی در سینما و تلویزیون چهره پرطرفداری بوده و حال در گذر زمان بخش زیادی از محبوبیت خود را از دست داده‌اند.

بسیاری از مجموعه‌های تلویزیونی محل مناسبی برای احیای حرفه‌ای این بازیگران بوده و نمونه‌های موفق بسیاری در این زمینه وجود دارند که برخی از آنها نیز پس از موفقیت تلویزیونی بار دیگر به سینما بازگشته و مشغول فعالیت شده‌اند. با همه اینها مجموعه‌های تلویزیونی تولید شده همچنان بر مدار همان داستان قدیمی حرکت کرده و بخش مهمی از موفقیت خود را مدیون آن هستند که بازیگران مکمل آن قلمداد می‌شوند.

محمد جلیلوند / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)