گرچه تغییر و تحولات اساسی برای رسانه‌ای مانند رادیو که صرفا وابسته به صداست، چندان ممکن به نظر نمی‌رسد، اما این رسانه از ویژگی‌های ذاتی قابل توجهی برخوردار است که بقا و دوام آن را در میان انواع رسانه‌ها و رقبای رنگارنگ تضمین می‌کند و از آن رسانه‌ای ساخته که امروز نیز کارکردهای خاص خودش را دارد.
رادیو چه آن زمان که مردم از شنیدن صدای کسی در دور دست به وجد آمده بودند تا امروز که انواع رسانه‌ها برای ارتباط صوتی و تصویری در اختیار قرار دارد، رسانه‌ای سریع، در دسترس، موثر و عمیق بوده است و رسانه‌ها و تجهیزات مدرن به این قابلیت‌ها افزوده‌اند.
به عنوان نمونه رادیو از طریق اینترنت در انواع رایانه‌ها قابل دریافت است و تلفن‌های همراه نیز امکان دریافت شبکه‌های رادیویی را برای کاربران فراهم می‌کنند، اما با همه اینها به نظر می‌رسد رادیو نتوانسته مخاطبان خود را افزایش دهد و بخصوص جوانان را کمتر مجذوب کرده است.
رادیو و مخاطبان امروز
در هر خانه‌ای یک دستگاه گیرنده رادیو وجود دارد، اتومبیل‌ها معمولا به رادیو مجهز هستند و بسیاری از تلفن‌های همراه حتی نمونه‌های قدیمی‌تر و غیرهوشمند امکان دسترسی به سیگنال‌های رادیویی را دارند، اما به نظر می‌رسد بیشتر از همه کهنسالان و آنهایی که طی سال‌ها با رادیو رفیق شده‌‌اند، مخاطب این رسانه هستند.
فریبرز گلبن، تهیه‌کننده پیشکسوت رادیو درباره مسن بودن شنوندگان رادیو توضیح داد: در همه جای دنیا، جوانان، علایق و سلایق خاص خودشان را دارند و در کشور ما هم همین‌طور است. شاید دلخوشی‌ها و علاقه‌مندی‌های ویژه این گروه سنی، آنها را کمی از رادیو دور کرده است، اما می‌توان جوانان را به شنیدن رادیو علاقه‌مند کرد.
تهیه‌کننده برنامه‌هایی چون عصرانه، عیدانه و هفتایی‌ها ضمن تاکید بر این نکته که رادیو در جذب جوانان چندان هم ناموفق نبوده و تقریبا 20 درصد از جوانان را به خود جلب کرده است، توضیح داد: افزایش میزان مخاطبان جوان در رادیو کار دشواری نیست. کافی است نیازسنجی کنیم و ببینیم دغدغه امروز جوانان چیست. این مساله فقط درباره جوان‌ها نیست و باید به سلیقه، خواست و نیاز همه مخاطبان توجه کرد.
وی ضمن اشاره به جمعیت جوان کشورمان تاکید کرد: باید بتوانیم برنامه‌هایی متناسب با روحیات، تحصیلات و خواسته‌های متنوع جوانان کشورمان بسازیم.
گلبن که بیش از 30 سال در رادیو برای جوانان برنامه‌سازی کرده، درباره خصوصیات یک برنامه جوان‌پسند توضیح داد: جوانان حوصله شنیدن برنامه‌های ثقیل و سنگین را ندارند. برنامه‌هایی با آیتم‌های کوتاه و متنوع را ترجیح می‌دهند و خواستار لحنی روان و شفاف هستند. گویندگان رادیو باید بتوانند به زبان جوانان حرف بزنند و با آنها ارتباط برقرار کنند.
این تهیه‌کننده درباره نقش موسیقی در جذب جوانان به رادیو گفت: جوانان به موسیقی علاقه‌مند هستند، اما راه جلب نظر آنها صرفا پخش موسیقی پاپ نیست. به اعتقاد من، یک تهیه‌کننده رادیو باید موسیقی را خوب بشناسد، انواع موسیقی از پاپ گرفته تا موسیقی محلی، سنتی و ملی را بشنود و بهترین‌ها را برای مخاطب انتخاب کند.
از دیگر مواردی که به اعتقاد این تهیه‌کننده می‌تواند باعث جذب جوانان به رادیو شود، ارائه محتوای مناسب در برنامه‌های رادیویی است. گلبن در این‌باره می‌گوید: موضوعات بسیاری برای برنامه‌سازی وجود دارد، اما ساخت هر برنامه‌ای نیازمند تحقیق و میدانی و نیازسنجی است. به عنوان نمونه می‌دانیم جوانان به برنامه‌های علمی و تفریحی علاقه‌مند هستند، اما برای ساخت برنامه مناسب درباره این موضوعات باید در میان آنها بود و دغدغه‌هایشان را شناخت.
این تهیه‌کننده ارائه محتوای مناسب در بسته‌های کوتاه، شکیل و جذاب با ضرباهنگ متناسب و باب میل جوانان را از نیازهای اصلی برنامه‌سازی برای جوانان برشمرد و تصریح کرد: چشم‌انداز روشنی پیش روی رادیو می‌بینم. در زمینه گویندگی نویسندگی، تهیه‌کنندگی و دیگر مشاغل رادیویی افراد توانمندی داریم و اگر جوان‌های خوش‌ذوق در کنار پیشکسوتان و افراد مجرب قرار بگیرند، اتفاقات خوب و روند رو به رشدی را شاهد خواهیم بود.
رادیو در دنیای تازه
کم شدن مخاطب رادیو در مقایسه با گذشته می‌تواند دیدگاهی غیرموثق و براساس اطلاعات ناکافی باشد. چه‌بسا در دنیای رسانه‌های متعدد و متنوع و در مقایسه با همین رسانه‌ها، رادیو چندان هم بی‌طرفدار نمانده باشد.
از جمله کسانی که با این دیدگاه موافق است و قیاس مخاطبان امروز و دیروز رادیو را نادرست می‌داند، علی رجب‌لو، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا است که 35 سال به عنوان کارشناس و برنامه‌ساز با رادیو همکاری داشته است.
رجب‌لو معتقد است؛ نمی‌توان مخاطب امروز رادیو را با 30 سال یا حتی یک دهه قبل مقایسه کرد، چون این رسانه زمانی منحصربه‌فرد بود و رقیبی نداشت، اما امروز اینترنت و شبکه‌های متعدد تلویزیونی بخشی از نیازهای ارتباطی مردم را تامین می‌کنند.
این کارشناس یکی از راهکارهای موفقیت رادیو را در چالاکی این رسانه دانست و گفت: در عصر رسانه‌ها، تعدد شبکه‌های رادیویی راهگشا نیست. خوشبختانه در دوره جدید مدیریت صداوسیما به چالاکی رسانه توجه شده و از تعداد شبکه‌های رادیویی کاسته شده است.
به اعتقاد رجب‌لو، با افزایش شبکه‌ها نیاز به نیروی کار نیز افزایش یافت و در نتیجه بسیاری از افراد غیرمتخصص نیز جذب رسانه شدند. اما با کمتر شدن تعداد شبکه‌ها، برنامه‌سازی صرفا با نیروهای مجرب و کارآمد میسر می‌شود و کیفیت رشد پیدا می‌کند. این کارشناس با تاکید بر وجود ابزار و امکانات لازم و کافی برای برنامه‌سازی در رادیو، تصریح کرد: رادیو نیازمند استفاده درست و هدفمند از ابزارهاست. برنامه‌سازان ما هم از تجهیزات مناسب برخوردارند و هم موضوعات کافی در جامعه وجود دارد. همچنین افراد متخصص و کارآمدی در این رسانه فعالیت می‌کنند بنابراین کافی است قبل از هر برنامه‌ای نیازهای مخاطب بررسی شود و سپس برنامه‌سازی براساس نیاز و خواست مخاطب صورت بگیرد.
ابزار دیروز و لحن امروز
دستاوردهای برنامه‌سازان در جشنواره‌های مختلف رادیویی، خلاقیت‌های جوانان برنامه‌ساز، نظرات کارشناسان و برنامه‌سازان نشان از موفقیت‌های برنامه‌سازان در استفاده از ساختارهای رادیویی و قابلیت‌های این رسانه دارد و آنچه درباره موفقیت این رسانه مورد گفت‌وگوست، محتوای این رسانه و خوراکی است که برای مخاطبش تدارک می‌بیند.
مهران دوستی مجری و گوینده پیشکسوت رادیو به تغییر فضا و لحن برنامه‌های رادیو برای جذب مخاطبان جوان اعتقاد دارد.
وی با تاکید بر این‌که شکل و ساختار برنامه‌های رادیویی از جذابیت لازم برخوردار است، درباره محتوای برنامه‌ها گفت: امروز همه مردم بخصوص جوانان با رسانه‌های مختلف آشنا هستند و بین گزینه‌های متعددی مانند شبکه‌های تلویزیونی، اینترنت، ابزارهای تلفن همراه و رادیو حق انتخاب دارند. اگر قرار است رادیو انتخاب آنها باشد، باید بتوانند از این رسانه حرف‌های خودشان را با لحن و بیان مناسب بشنوند.
این مجری با اشاره به لحن تکراری و پندآموز برخی برنامه‌های رادیویی تاکید کرد: برنامه رادیویی باید مخاطب را به سمت رادیو بکشاند نه این‌که رادیو فقط روشن باشد و برای این کار لازم است موضوعات جذاب و شنیدنی مطرح شود.
دوستی افزود: باید در قدم اول فلسفه وجودی دستگاهی به نام رادیو را مشخص کنیم و بعد براساس چارچوب و استانداردهای بین‌المللی برنامه‌هایی بسازیم که از فرهنگ و تمدن اصیل و متنوع کشورمان نیز بهره‌مند باشد و مسائلی را مطرح کند که موردنیاز مردم است.
به اعتقاد این مجری و گوینده، رادیو باید سرحال‌تر، به‌روزتر و گرم‌تر از گذشته باشد تا از دیگر رسانه‌ها جا نماند. وی در این‌باره توضیح داد: اگر رسانه از مخاطبانش بخصوص مخاطب جوان عقب‌تر باشد بی‌شک حرفی برای گفتن نخواهد داشت. برنامه‌ساز رادیو باید به تماشای تئاتر برود، فیلم ببیند، کتاب بخواند و در کنار مردم باشد و مسائل روز جامعه را بشناسد.
مهران دوستی تاکید کرد: نیروی انسانی متخصص و باسواد از دستگاه نو و تجهیزات مدرن اهمیت بیشتری دارد. حیات مفید رسانه و درخشش آن در کنار سایر رسانه‌ها زمانی میسر می‌شود که دست‌کم یک گام از مخاطبش جلوتر باشد.
رادیو صدای همدلی و همزبانی
صادق رحمانی / مدیر رادیو فرهنگ
رادیو از سویی رسانه پر رمز و رازی است که سالیان سال است به حیات رسانه‌ای خود ادامه می‌دهد و از دیگر سو سادگی و عفیف بودن آن از دلنشینی خاصی برخوردار است. این رسانه گرم و صمیمی همواره در کنار مردم دیندار ایران اسلامی بوده است. لحظات حساس و سرنوشت ساز تاریخی با صدای رادیو رقم خورده است.
آغازین زمزمه‌های پیروزی انقلاب اسلامی از رادیو آغاز شد. بسیاری از مردم خبرهای پیروزی در جبهه‌ها را برای نخستین بار از رادیو شنیدند و مسرور و شادمان شدند.
رادیو صدای مردم فرهیخته و صدای فرهنگ عمیق و ژرف ایرانی ـ اسلامی است. رادیو فضای همدلی را در میان مردم ایجاد می‌کند و این مهم را از طریق اطلاع رسانی و خدمت به فرهنگ و جامعه به انجام می‌رساند. اکنون رادیو به رسانه‌ای سنتی با ضریب اعتقاد و نفوذ بسیار در ایران تبدیل شده است.
هنوز در عرصه رسانه‌ای و با همه تغییرات سپهر رسانه‌ای، رادیو رسانه امید و آگاهی، ا اخلاق و دین است. رادیو خدمتگزار همه نهادهای پژوهشی دانشگاهی و فرهنگی کشور است.از همین رو می‌توان رادیو را صدای همدلی و همزبانی دانست.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سیر تا پیاز حواشی کشتی در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با عباس جدیدی مطرح شد
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفتوگو با جامجم:
دختر خانواده: اگر مادر نبود، پدرم فرهنگ جولایی نمیشد
درگفت‌وگو با رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا ابعاد بیانات رهبر انقلاب درخصوص تقلید زنان از مجتهد زن را بررسی کرده‌ایم
