مَگلِو، نسل جدید قطارهای سریع‌السیر

هر زمانی از روز که به فرودگاه مراجعه می‌کنید شلوغ است و جمعیت موج می‌زند. گرچه بسیاری از پروازها با تأخیر همراه هستند، اما کماکان هواپیما سریع‌ترین روش جا‌به‌جایی برای سفرهای طولانی است.

کد خبر: ۷۹۲۴۰۷

این وسیله نقلیه صنعت حمل و نقل را در قرن اخیر متحول کرده و این در شرایطی است که سایر وسایل نقلیه مثل ماشین، اتوبوس، کشتی یا قطارهای معمولی از نظر سرعت قابل مقایسه با هواپیما نیستند. در این بین مَگلِو (Maglev) یا همان قطار شناور مغناطیسی، پدیده نسبتاً نوظهوری است که به نظر می‌رسد صنعت حمل‌و‌نقل در قرن بیست‌و‌یکم را دگرگون خواهد کرد. به زبان ساده، این قطارهای سریع‌السیر با استفاده از نیروی مغناطیسی در فاصله ده سانتی‌متری از ریل در هوا شناور می‌مانند و با سرعت معجزه‌آسایی پیش می‌روند.

این فناوری با استفاده از سیستم تعلیق الکترومغناطیسی (EDS) کار می‌کند که بر پایه دفع نیروی مغناطیسی قرار دارد. اگر با آهن ربا بازی کرده باشید می‌دانید قطب‌های غیرهمنام یکدیگر را جذب و قطب‌های همنام یکدیگر را دفع می‌کنند. آهن‌رباهای الکترومغناطیسی نیز مشابه سایر آهن‌رباها عمل می‌کنند؛ یعنی قادرند اجسام فلزی را به سوی خود جذب کنند. با این تفاوت که کشش مغناطیسی آنها موقتی است. در قطارهای مگلو، موتور به آن معنا که در قطارهای معمولی استفاده می‌شود، وجود ندارد. به عبارت دیگر، نقش موتور در این قطارها قابل توجه نیست. زیرا این فناوری بی نیاز از سوخت‌های فسیلی است. در عوض، میدان مغناطیسی ایجاد شده به وسیله کویل‌ها که در دیواره‌های مسیر و نیز ریل کار گذاشته شده است، نیروی محرکه لازم را ایجاد خواهد کرد.

در جدیدترین آزمایش قطار سریع‌السیر مگلو (متعلق به شرکت راه‌آهن مرکزی ژاپن) رکورد جدیدی از سرعت این نوع وسیله نقلیه به ثبت رسید. این قطار آزمایشی در جدیدترین رکورد خود سرعت ۶۰۳ کیلومتر در ساعت را روی خط آهن آزمایشی یاماناشی واقع در غرب توکیو در دامنه کوه فوجی تجربه کرد. به گفته کارشناسان، این قطار به مدت 10.8 ثانیه با سرعت بیش از ۶۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت کرد و در این مدت 1.8 کیلومتر از مسیر را پیمود. این درحالی است که همین قطار آزمایشی پنج روز پیش از ثبت این رکورد توانسته بود رکورد ۵۸۱ کیلومتر در ساعت سال ۲۰۰۳ را با رسیدن به حداکثر سرعت ۵۹۰ کیلومتر در ساعت بشکند.

در این رکوردگیری جدید ۴۹ نفر از کارکنان راه‌آهن مرکزی ژاپن در قطار مگلو حضور داشتند. در سال گذشته نیز صد نفر از مردم عادی در آزمایش مشابهی سرعت ۵۰۰ کیلومتر بر ساعت را تجربه کردند. اما تا زمانی که این فناوری به بهره‌برداری کامل برسد مدت زمان زیادی لازم است. این قطار سریع‌السیر در سال ۲۰۲۷ مسافت ۲۸۶ کیلومتری میان توکیو و ناگویا (درست به اندازه فاصله تهران تا اراک) را به هم متصل خواهد کرد و این مسافت را با سرعت ۵۰۰ کیلومتر در ساعت در مدت ۴۰ دقیقه خواهد پیمود. هزینه ساخت این مسیر صد میلیارد دلار تخمین زده شده است. یعنی حدود 332 هزار میلیارد تومان که تقریباً معادل با دو پنجم بودجه سراسری ایران است! بیش از ۸۰ درصد مسیر این قطار از میان کوه‌ها عبور می‌کند و بخش اعظم این بودجه هنگفت صرف تونل‌سازی خواهد شد. تا سال ۲۰۴۵ نیز قطارهای مگلو مدت پیمایش مسافت ۴۱۰ کیلومتری بین توکیو و اوزاکا را به نصف یعنی 67 دقیقه کاهش خواهند داد.

با وجود صرف هزینه‌های نجومی، ژاپن قصد دارد در جهت تبدیل شدن به سومین قدرت اقتصادی جهان، این فناوری را به سایر کشورها صادر کند. توسعه این فناوری علاوه بر جابه‌جایی سریع مسافران، فواید زیست‌محیطی قابل توجهی نیز در پی خواهد داشت. زیرا این سامانه به لحاظ مصرف انرژی بسیار کارآمد است. همان طور که پیشتر گفته شد استفاده نکردن از سوخت‌های فسیلی، قطارهای مگلو را به یک وسیله نقلیه دوستدار محیط‌زیست تبدیل کرده که هیچ دی‌اکسیدکربنی از آن آزاد نمی‌شود. حتی اگر نیروی محرکه این فناوری از زغال‌سنگ یا گاز طبیعی تأمین شود، باز هم تولید دی‌اکسیدکربن آن بسیار پایین‌تر از سایر وسایل نقلیه خواهد بود. از طرفی، این قطارها بسیار کم صدا هستند و آلودگی صوتی کمتری تولید می‌کنند.