نکتهای که در این میان قابل توجه است اینکه مختص کردن مذاکره به آمریکاییها میتواند آثار نامناسبی همراه داشته باشد.
طبیعی است که با علم به اینکه بین طرفهای مذاکرهکننده در سطح تاثیر، تفاوتهایی وجود دارد اما باید همه طرفهای مذاکره در جریان مذاکرات قرار بگیرند. اگر با این مفروض پیش برویم که طرفهای مذاکرهکننده بویژه آمریکاییها به تعبیر رهبر معظم انقلاب اگر بیشتر از ما به مذاکرات نیاز نداشته باشند، نیازشان کمتر نیست و به این توجه کنیم که آنها هم به نتیجهبخش بودن مذاکرات امیدوارند حتما میشود با اعتماد به نفس بیشتری در مذاکرات حضور یافت و به نتیجه مذاکرات امیدوارتر بود .
در عین حال تلاش برای جلوگیری از ورود مسائل حاشیهای به امر مذاکرات هم میتواند عامل مهمی برای این باشد که مذاکرات را به صورت سودمند هدایت کرد.
آنچه تاکنون دیده شده این است که برخی طرفهای غیر درگیر در مذاکرات مثل اسرائیل، لابی صهیونیستی در داخل آمریکا و برخی کشورهای عربی منطقه که البته از مسیر مذاکرات متاثر خواهند شد، خیلی تلاش دارند اصل مذاکره را زیرسوال ببرند اما باید توجه داشت که پایبندی به اصل مذاکره، اولین قدم جدی در مسیر تداوم مذاکرات و مصون داشتن گفتوگوها از آسیبهاست.
نکته بعدی این است که باید باور کنیم در امر مذاکره، گرفتن و دادن امتیاز مطرح است و همین موضوع است که میتواند تداوم بخش مذاکرات باشد. اما سطح این امتیازگیری و امتیازدهی نباید به گونهای باشد که این تلقی را پیش بیاورد که یک طرف مغلوب مذاکرات است؛ ضمنا تضمینهای کافی برای عملیاتی کردن نتایج مذاکرات هم میتواند بر تداوم مذاکرات موثر واقع شود.
در مجموع میتوان گفت روندی که تاکنون طی شده روند قابل دفاعی است اما باید توجه داشت در عین حال که به مذاکرهکنندگان در سطوح مختلف کشور، اعتماد وجود دارد، جلوگیری از حواشی حتما به متن کمک بیشتری خواهد کرد.
نکته مهم دیگر هم این است که ما در حال مذاکره با دولتها هستیم و دولت آمریکا، طرف گفتوگوی ماست. تاکید خیلی زیاد بر موضوع مصوبه سنا در این مسیر میتواند به روند مذاکرات لطمه وارد کند.
نکته دیگر اینکه مذاکرهکنندگان کار سیاسی و دیپلماتیک خودشان را انجام میدهند اما طبیعی است که افراد سیاسی کنار دست یا مقامات نظامی نیز اظهارنظرهایی میکنند.
به اعتقاد من همه اینها در کنار هم مجموعه مذاکرات را شکل میدهد و بخشی از واقعیات مذاکرات هم مولفههای بیرونی اثر گذار است و طبیعتا تنظیم این مولفههای بیرونی اثرگذار و استفاده حداکثری از هر کدام از این ظرفیتها میتواند در نیل به مذاکرات سودمند، موثر واقع شود.
نکته نهایی هم اینکه مذاکرهکنندگان تاکنون اثبات کردهاند نمایندگان شایستهای برای ملت انقلابی ایران هستند و این روحیات انقلابی، باید در امر مذاکرات هم از جانب مذاکرهکنندگان مشاهده شود و امیدواریم مجموعه این اقدامات منتهی به استیفای حقوق ملت جمهوری اسلامی ایران شود.
به نظر میرسد باید از هر گونه پسروی از اهداف ذکر شده که تاکنون بارها مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است حذر شود و این روند باید ادامه یابد.
جواد جهانگیرزاده - عضو کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد