مشق خط سفید پای تخته سیاه

جلسه معارفه خط سفید

می‌شنوید؟ صدای بلند بحث و گفت‌وگوی راننده‌ها را می‌گوییم ! اینجا یکی از کارگاه‌های آموزشی سفیران پیشتاز خط سفید است و شما امروز به مهمانی جمعی دعوت شده‌اید که به بهانه‌ای متفاوت‌تر از برنامه‌های هر روزشان دور هم جمع شده‌اند؛ راننده‌هایی که قرار است به کمک استاد کلاس با خط سفید بیشتر آشنا شوند و مهارت‌هایی به دست بیاورند که به آنها کمک می‌کند رانندگی بهتری در خیابان‌های شهر داشته باشند. بله درست شنیدید. این کلاس فقط و فقط برای آشنایی جماعت محترم تاکسیران با خطوط سفید وسط خیابان تشکیل شده است؛ اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره این خطوط ساده و سفیدرنگ و البته معجزات باورنکردنی‌شان پیدا کنید با ما وارد کلاس شوید. پشت در بد است.

پشت درهای کلاس ‌

اینجا یکی از کارگاه‌های آموزشی شهرداری منطقه هفت برای راننده‌های تاکسی است. کلاس تقریبا بزرگی در سرای محله خواجه نظام‌الملک. امروز 34 راننده تاکسی کنار هم روی صندلی نشسته‌اند و با کنجکاوی به همدیگر و البته به استادشان نگاه می‌کنند؛ کسی که قرار است 90 دقیقه متفاوت را برای آنها بسازد.

«خط سفید الفبای ترافیک» کلاس با همین شعار ساده و کوتاه شروع می‌شود. از اینجا به بعد چشم همه راننده تاکسی‌های محترم به دهان روان‌شناسی است که مسئولیت اداره کارگاه را به عهده گرفته. محمود امیربیگی پیش از شروع هر بحث با طرح موضوع، شاگردانش را با اهمیت خطوط سفید آشنا می‌کند؛ شاگردانی که بیشترشان پا به سن گذاشته و موهایشان را در خیابان‌های شلوغ همین شهر سفید کرده‌اند و البته از تاریخ اعطای گواهینامه رانندگی‌شان هم حداقل 30 ـ 20 سال می‌گذرد و این یعنی امیربیگی، کار سختی پیش رو دارد. بچه‌های این کلاس سال‌های زیادی از روی سرمشقی غلط، مشق نوشته‌اند.

مزایای رعایت قانون

همزمان با شروع کلاس به هر کدام از راننده‌ها کاربرگ کوچکی داده شده تا میزان مشارکتشان در کلاس سنجیده شود؛ کاربرگی با ده پرسش اساسی؛ از سختی‌ها و مزایای تاکسیرانی در خیابان‌های تهران گرفته تا معایب عدم رعایت خطوط سفید و جایگاه یک تاکسیران در ایجاد شهری سالم و شاداب. شاید باورش عجیب باشد، اما طرح همان سوال اول یعنی سختی‌های تاکسیرانی کافی است تا یخ حضور خیلی‌ها آب شود و قفل دهانشان باز. از اینجا به بعد راننده‌ها مدام بین حرف‌های همدیگر می‌پرند و هر کدامشان می‌خواهند مشکلی را به اطلاع استادشان برسانند‌. اتفاقی که باعث می‌شود نظم کلاس درلحظاتی به هم بریزد و هر کسی ساز خودش را بزند. با تمام این تفاسیر، حتی وقتی همه با هم با صدای بلند صحبت می‌کنند، باز هم خط سفید محور همه حرف‌هاست و هر کسی به توانایی‌هایش برای رعایت خطوط سفید نمره می‌دهد و این یعنی حاضران این کلاس با اهمیت خطوط سفید آشنا شده‌اند؛ شناختی که وقتی با چاشنی تمرین همراه شود، لبخند رضایت را روی لب‌های مسئولان طرح می‌نشاند.

حتما تا حالا فهمیده‌اید زیر سقف این اتاق همه چیز بر پایه یک اصل نهفته است؛ رعایت اصول اخلاقی. موضوعی که می‌تواند پاسخگوی بی‌توجهی خیلی‌ها به ضوابط قانونی باشد، یعنی برای رعایت خطوط سفید حتما نباید مجری قانون حضور داشته باشد و فقط کافی است راننده‌ها چند دقیقه با وجدانشان تنها شوند و ساده‌ترین اصول اخلاقی را رعایت کنند!

همدلی گام اول‌

حالا که با راز مسری بودن رعایت قانون آشنا شدید می‌توانید پای صحبت‌های مربی این کلاس هم بنشینید. محمود امیربیگی، روان‌شناسی است که از طرف سازمان تاکسیرانی مامور شده تا از راننده‌های حاضر در کلاس، سفیرانی برای خط سفید بسازد؛ مسئولیتی که خیلی هم ساده نیست. شاید به خاطر همین است که می‌گوید: مساله‌ای که در کلاس‌ها وجود دارد و تا اندازه‌ای مخل کارگاه است این که این بزرگواران مشکلات زیادی دارند. گوش شنوایی هم برای شنیدن مشکلاتشان وجود ندارد. به خاطر همین همه از این فرصت استفاده می‌کنند و بیشتر دوست دارند درباره معضلاتشان حرف بزنند. طبق اصول علم روان‌شناسی برای این که آنها را درگیر موضوع کنیم لازم است با آنها به یک همدلی برسیم، اما متاسفانه وقتی وارد بحث می‌شویم تا همدلی صورت بگیرد، بعضی هایشان در همان مشکلات و معضلات می‌مانند و بحث خوب پیش نمی‌رود. با این حال امیربیگی معتقد است: هدف اصلی کارگاه در همین زمان کوتاهی که برای آن در نظر گرفته‌اند به نتیجه می‌رسد؛ یعنی طرح خط سفید و جلب توجه دوباره راننده‌ها به این خطوط؛ اگر این موضوع را هسته اصلی کلاس فرض کنیم، این بحث مطرح می‌شود و به سرانجام هم می‌رسد، اما برای بقیه سرفصل‌هایی که برای کارگاه ارائه شده مثل مدیریت خشم یا مدیریت استرس باید زمان دیگری اختصاص داده شود.

اگر میان آموزش مبحث مدیریت خشم با رعایت خطوط سفید دنبال رابطه می‌گردید، بهتر است ادامه گزارش را بخوانید: در این کلاس‌ها بجز بحث رعایت خطوط سفید به مباحث دیگری هم توجه شده، مباحثی که احساس می‌شود بی‌توجهی به آنها در رعایت نکردن خطوط سفید تاثیرگذار است و این ما را ملزم می‌کند فاکتور‌های روان‌شناختی را هم وارد کنیم و در این حوزه هم آموزش‌هایی داشته باشیم.

در جمع شاگردان کلاس

«من خیلی وقت‌ها رعایت می‌کنم البته اگر راننده‌های شخصی بگذارند!»، «وقتی مسافر از من می‌خواهد او را زودتر به مقصد برسانم چاره‌ای جز نادیده گرفتن خطوط ندارم!»، «مگر بقیه رعایت می‌کنند که من رعایت کنم؟» و... وقتی پای درددل راننده‌های حاضر در کلاس بنشینید هر کدام حرفی برای گفتن دارند. محمد میرزایی راننده تاکسی 67 ساله‌ای است که از 20 سال پیش با تاکسی زردرنگش خیابان‌های تهران را بالا و پایین می‌کند. راننده‌ای که معتقد است او و بقیه همکارانش تا جایی که بشود قوانین را رعایت می‌کنند، اما چرا تا جایی که بشود؟ خیلی وقت‌ها شرایط جوری می‌شود که من به عنوان یک راننده مجبور می‌شوم بین خطوط رانندگی کنم؛ مثلا وقتی برای رسیدن به مقصد عجله دارم یا وقتی ماشین‌های جلویی روی خطوط رانندگی نمی‌کنند و نظم خیابان را به هم می‌زنند ناخواسته بقیه ماشین‌ها هم پشت‌سر آنها صف می‌کشند. با این حال از نظر این راننده قدیمی که 44 سال از تاریخ اخذ گواهینامه‌اش می‌گذرد، کلاس کوتاه امروز کلاس مفیدی بوده: وقتی هم ترافیک کمتر می‌شود و هم مصرف سوخت‌ چرا بین خطوط رانندگی نکنم؟!

«من به نوبه خودم رعایت می‌کنم، ببینم بقیه هم رعایت می‌کنند!» این را هم حمید کریمی می‌گوید. راننده 55 ساله‌ای که از 17 سال پیش به جمع تاکسی‌داران شهرمان پیوسته؛ حدس این موضوع که جناب کریمی جزو معترض‌های تشکیل این کلاس است کار سختی نیست؛ آن هم وقتی می‌گوید: من امروز در این یک ساعت و نیم می‌توانستم 20 هزار تومان کار کنم؛ سازمان تاکسیرانی خسارت این 20 هزار تومان را به من می‌دهد؟! من راننده هزار تا مشکل مالی دارم، وقتی دارم رانندگی می‌کنم دیگر به این که ماشین بین خطوط است یا این ورتر و آن ورتر فکر نمی‌کنم. من فقط می‌خواهم خرجی زن و بچه‌ام را دربیاورم و شرمنده خانواده‌ام نباشم.

آموزش به 2200 نفر

شاگردان این کلاس،جمع کوچکی از راننده‌هایی هستند که بعد از پایان کلاس با گواهینامه پایان دوره آموزشی پا به خیابان‌های شهر می‌گذارند؛ راننده‌هایی که مسئول حمل و نقل عمومی منطقه هفت درباره آنها به جام‌جم می‌گوید: در راستای اجرای طرح خطوط سفید، این کارگاه‌های آموزشی با حضور 2200 نفر از تاکسیرانان منطقه از روز چهارم مرداد شروع شده است. در این دوره‌ها مباحث آموزشی مربوط به آشنایی با خط سفید و تاثیر عوامل اجتماعی و هیجانات فردی در اجرای طرح توسط استادان مطلع مطرح و در پایان هر دوره به رانندگان حاضر در کلاس‌ها گواهینامه حضور در دوره اعطا می‌شود. اتفاقی که به گفته محمد سمیع می‌تواند نتایج خوبی داشته باشد: به روند اجرای طرح و نتایجی که می‌گیریم نگاه مثبتی داریم. چون تجربه نشان داده استفاده از اهرم فشار برای اجرای قانون خیلی وقت‌ها نتیجه بخش نیست. در حالی که با حضور در این کلاس‌ها، راننده به یک پیش آگاهی می‌رسد؛ موضوعی که اهمیت زیادی دارد چون خیلی از این تاکسی‌ها، سرویس مدرسه هم هستند و وقتی الزام به رعایت قانون پیدا می‌کنند یک فرهنگ خوب را به دیگران هم انتقال می‌دهند.

زبان هدایت، راهنمای خاموش، اهرم اصلاح و... خطوط سفید در علم ترافیک با هرنامی که شناخته شوند، کسی نمی‌تواند منکر نقش محوری‌شان در کاهش ترافیک و آلودگی هوای شهرهای ما باشد. شاید به خاطر همین است که بعد از راننده‌های تاکسی، نوبت اتوبوسرانان و رانندگان آژانس است که در این کلاس‌ها بنشینند و با خطوط سفید آشنا شوند. بله! تغییر در راه است. امیدوار باشید.

چرا رانندگان تاکسی؟

اگر از استاد کلاس آموزشی خط سفید بخواهید یک دلیل برای آموزش این موضوع به جماعت تاکسیران بیاورد می‌گوید: هر کدام از این راننده‌ها در طول روز با جمعیت زیادی از شهروندان چه مسافر و چه راننده‌های ماشین‌های کناری، در ارتباط هستند. پیامی که از طریق رعایت قوانین توسط آنها به دیگران انتقال پیدا می‌کند، توسط مخاطبان زیادی دیده می‌شود و همین مساله برای انتخاب آنها به عنوان گروه هدف کافی است.

مینا مولایی

گروه جامعه