راز و رمزهای با استعداد بودن

بنابه اعتقاد افلاطون، ما انسان‌ها با توانایی و مهارت‌های خاصی متولد می‌شویم که از ابتدا و در بدو تولد در وجودمان نهفته هستند، اما ارسطو به یادگیری و تمرین زیاد و این‌که هر کس با پشتکار و تکرار می‌تواند در کاری مهارت پیدا کند معتقد بود. امروزه محققان با بررسی‌های متعدد به این نتیجه رسیده‌اند که استعداد ذاتی بوده و درون ژن‌های ما نهفته، اما کشف و پرورش آن اکتسابی است. درحقیقت استعداد توانمندی طبیعی است که در شکل و اندازه‌های مختلف دیده می‌شود و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد در زمینه جسمانی و برخی دیگر در زمینه فکری از توانایی مناسبی بهره‌مندند، اما سرچشمه‌های استعداد مکان‌های اسرارآمیزی هستند که در شکوفایی افراد تاثیراتی باورنکردنی می‌گذارند تا جایی که می‌توانیم نمونه‌هایی از شکوفایی استعداد در افرادی ببینیم که حتی باور نمی‌کردیم، چنین استعدادی داشته باشند. مثلا خیلی مواقع شاهد هستیم که فردی از یک کشور کوچک و بدون امکانات عالی در یک مسابقه بین‌المللی حاضر شده و بهترین مقام را بدست می‌آورد یا شخصی از دورترین روستا به بهترین و معروف‌ترین نویسنده جامعه‌اش و حتی دنیا تبدیل می‌شود.

هوش از نگاه علم

اگر بخواهیم به این مقوله از نگاهی علمی‌تر بنگریم، باید بگوییم که دانشمندان در سلول‌های عصبی بدن نوعی نارسانای عصبی به نام غلاف میلین پیدا کرده‌اند که وظیفه‌اش افزایش سرعت پیام‌های عصبی در طول رشته‌های عصبی و نگهداری سلول‌های عصبی است.

برخی عصب‌شناس‌‌ها معتقدند که این غلاف به انسان در کسب مهارت‌ها کمک می‌کند. هر یک از مهارت‌های انسان چه بازی بیسبال و چه نوازندگی از طریق زنجیره‌ای از رشته‌های عصبی که حامل ضربه‌های الکتریکی هستند به وجود آمده است. نقش مهم غلاف میلین در پوشاندن این رشته‌های عصبی، درست مانند عایق پلاستیکی دور سیم‌های مسی است و با جلوگیری از نشت ضربه‌های الکتریکی به بیرون، ارسال پیام‌های عصبی را قوی و سریع‌تر می‌کند. وقتی ما با تمرین و تکرار تعداد ضربه‌های الکتریکی را بالا می‌بریم، غلاف میلین چند لایه به دور رشته‌های عصبی می‌کشد و هر لایه جدید، مهارت و سرعت فرد را اندکی بالاتر می‌برد. پس می‌توان گفت «غلاف میلین ضخیم‌تر، عایق بهتر و در نتیجه عملکرد و تفکر عالی و دقیق‌تر فرد.»

بنابراین هر قدر برایش زمان و انرژی صرف کنید و تعداد ضربه‌های الکتریکی را افزایش دهید، غلاف میلین افزایش یافته و به شکل مهارت در کاری خود را نشان می‌دهد و دقیقا به همین دلیل است که برخی از مربیان ورزشی معتقدند 10 هزار ساعت تمرین، می‌تواند از فردی آماتور در یک رشته ورزشی، یک قهرمان بسازد.

بنابراین حتی اگر در زمینه‌ای استعداد ذاتی ندارید، اما خیلی دوست دارید در آن مهارت کسب کنید، ابتدا آن را به طور صحیح بیاموزید و سپس تا می‌توانید تمرین کنید: «کار نیکو کردن از پر کردن است.»

استعدادهای نهفته

گاهی اوقات افرادی را می‌بینیم که با تمرین و صرف وقت و انرژی کمتری نسبت به دیگران در کاری مهارت می‌یابند و به قولی می‌گویند «ره صدساله را یک شبه طی کرده است.» این دقیقا همان استعدادی است که در وجود هر کس نهفته است. این افراد صرفا با داشتن استعدادی ذاتی، با تمرین کمتر به مهارتی می‌رسند که ممکن است یک فرد بدون داشتن استعداد آن کار خاص، با تمرین زیاد به مهارت لازم دست پیدا کند. بنابراین اگر می‌خواهید با زحمت کمتر و سرعت بیشتر در کاری مهارت پیدا کنید استعدادهای نهفته تان را پیدا کرده و با پرورش آنها به مقصودتان برسید.

کشف استعدادهای نهفته

انسان بیشتر مواقع در درک وجود خود و احساسات واقعی‌اش عاجز است و نیاز به کمک دارد چه برسد به شناخت توانایی‌ها و استعدادهای ذاتی‌اش. برای شناختن استعدادهای پنهان‌تان چند روش پیشنهاد می‌شود:

1 ـ ذهن‌تان را به روی تمام مسیرها باز کنید. برای این‌که بتوانید استعدادهایتان را شناسایی کنید، باید تمام احتمالات را در ذهن‌تان درنظر بگیرید و به همه موارد توجه کنید. استعداد در شکل و اندازه‌های مختلف وجود دارد. بنابراین اگر مثلا بتوانید احساسات دیگران را بخوانید، نوعی استعداد بسیار مفید محسوب می‌شود که زمانی به کارتان خواهد آمد. پس هیچ نوع استعدادی را دست‌کم نگیرید.

2 ـ به گذشته نگاه کنید. زمانی که شروع به تحقیق و جستجوی استعدادهایتان می‌کنید، بهتر است نگاهی به گذشته و کارهایی که انجام داده یا از آنها لذت برده‌اید بیندازید:

ـ توجه به چگونگی دوران کودکی‌تان و این‌که کدام کار را بیش از همه دوست داشته و انجام می‌داده‌اید در کشف استعدادها مهم است. گاهی اوقات این روش می‌تواند در یافتن عمیق‌ترین استعدادهایمان به ما کمک کند. به سرگرمی‌هایی که در کودکی به آنها می‌پرداختید یا حتی خودتان ابداع می‌کردید خوب بیندیشید. به کارهایی که بهتر از دیگران انجام می‌دادید خوب فکر کنید.

ـ می‌توانید به کارهایی که در گذشته برای عبور از یک مشکل انجام داده‌اید بیندیشید. به وضعیت مشکلی که مجبور بودید از سر بگذرانید فکر کنید. لحظات سخت زندگی می‌توانند استعداد و مهارت‌های پنهان‌مان را آشکار کنند.

3 ـ به چیزی که لذت می‌برید فکر کنید. کارهایی که از انجام دادن آنها لذت می‌برید می‌تواند استعداد شما را شکوفا کند. به آنها بیندیشید و این‌که آیا کسی در مورد آن موارد شما را تشویق کرده یا برای انجام آن کار خاص از شما کمک خواسته است؟ ممکن است آن کار خاص را استعداد خود ندانید، اما:

ـ اگر هنگام انجام دادن آن کار متوجه گذر زمان نشده باشید، ممکن است اشاره‌ای به استعداد شما در آن کار داشته باشد.

ـ اگر در مورد آن با علاقه فراوان صحبت می‌کنید و اصرار دارید خانواده‌تان بدانند چقدر برایتان مهم است، باز هم می‌توان نشانه‌ای از استعدادتان در آن کار باشد.

4 ـ توانایی‌هایتان را ارزیابی کنید. بین کاری که دوست دارید و کاری که در انجام دادنش خوب هستید، تفاوت بسیاری وجود دارد. شما ممکن است فکر کنید صرفا درکارهای مورد علاقه‌تان، استعداد دارید، اما گاهی پیش می‌آید در کارهایی که دوست ندارید یا حتی به آنها فکر هم نکرده‌اید، استعداد داشته باشید. بنابراین به هر چیزی فکر کنید و گاهی برخی از کارها را تجربه کنید و توانایی‌تان را محک بزنید.

5 ـ به موفقیت‌هایتان بیندیشید. به گذشته و مواقعی که در کاری موفق بودید فکر کنید، لحظاتی که به خودتان افتخار می‌کردید. شاید بتوانید برخی از استعدادهایتان را شناسایی کنید.

ـ مثلا ممکن است زمانی در محل کارتان توانسته‌اید امور دفتری رئیس‌تان را به خوبی مرتب کرده باشید. توانایی سازماندهی استعداد بسیار مفیدی است.

6 ـ داستان زندگی‌تان را بنویسید. این تمرین نه‌تنها به شما کمک می‌کند استعدادهایتان را شناسایی کنید بلکه در توسعه آن نیز موثر است. هنگام نوشتن مسائل مربوط به زندگی‌تان از گذشته تاکنون، متوجه می‌شوید که در کجای زندگی‌تان قرار دارید و مواردی که برایتان مهم بوده‌اند و همچنین استعدادهای فراموش شده‌تان را به یاد می‌آورید.

7 ـ از دیگران بپرسید. نظرات دیگران در مورد استعدادهایتان را نادیده نگیرید. گاهی اوقات دیگران نقاط ضعف و قوت‌مان را بهتر از خود ما تشخیص می‌دهند. با توجه به آنها می‌توانید برخی از استعدادهای خود را بشناسید.

8 ـ در کلاس‌های آموزشی مورد علاقه‌تان شرکت کنید. اگر موضوعی نظرتان را جلب می‌کند و احساس می‌کنید می‌خواهید در آن مهارت کسب کنید، در کلاس‌های مربوط به آن شرکت کنید. با کسب اطلاعات و آگاهی بیشتر از آن سوژه متوجه می‌شوید که آیا در آن موضوع خاص استعداد دارید یا خیر و اگر هم استعداد داشتید با وجود آموزش‌های لازم در کلاس می‌توانید استعدادهایتان را پرورش دهید.

9 ـ از انجام دادن کارهای سخت استقبال کنید. وقتی در محیط زندگی بسیار راحت و آسوده‌ای باشیم مسلما نمی‌توانیم چیزی بیشتر یاد بگیریم و همیشه در همان دنیای بسته و منطقه امن و آسایش‌مان باقی می‌مانیم، اما اگر یاد بگیریم با دردسرها و سختی‌های متفاوتی روبه‌رو شویم، به مرور به استعدادهای ذاتی و پنهان مان نیز پی خواهیم برد.

رمزگشایی

محققان با بررسی افراد دارای ضریب هوشی بالا و استعدادهای گوناگون و همچنین توجه به حقیقت وجود استعداد در انسان به این نتیجه رسیدند که افراد با استعداد که در کاری مهارت حیرت‌انگیزی دارند به وجود نوعی مکانیسم روانشناختی که حاوی الگوهای تمرینی برای ایجاد یک مهارت است، پی برده‌اند. این افراد با شناخت این الگوها و به‌کارگیری‌شان صاحب مهارتی می‌شوند که یادگیری با آن سرعت پیدا می‌کند. در واقع باید گفت آنها می‌دانند رمز استعداد را چگونه کشف کنند.

مترجم: نادیا زکالوند

جام‌جم

منبع: psychologytoday

استعدادهایی که دیر شکوفا شدند

افراد زیر در زمینه‌های مختلف اگرچه بسیار دیر، اما توانستند استعدادهای پنهان خود را شناخته و حتی آن را پرورش دهند.