بازپسگیری شهر فلوجه بهعنوان یک راهبرد نظامی چه تاثیری بر روند مبارزه با داعش و تقویت نیروی ارتش و بسیج مردمی دارد؟
بازپسگیری فلوجه از چند بُعد مذهبی، سوقالجیشی، استراتژیکی، میدانی و روانی قابل مداقه است. از لحاظ تاریخی حتی در زمان صدام این شهر محل تجمع شخصیتهای سنی مذهب متعصب طرفدار دیکتاتور مخلوع عراق بود و به همین جهت یکی دیگر از نامهای این شهر به نام «گلدستهها» است. از لحاظ سوقالجیشی این شهر در فاصله 50 کیلومتری بغداد قرار دارد که از سمت شمال به موصل و از سمت دیگر به الرمادی مرکز استان الانبار منتهی میشود. استان الانبار، استانی پهناور و دارای موقعیت جغرافیایی راهبردی است، زیرا با کشورهای سوریه، اردن و عربستان هم مرز است و داعش میتواند از هر سه کشور کمک دریافت کند. داعش با مشورت آمریکاییها و عربستان سرمایهگذاری مهمی در استان الانبار انجام داد. همچنین این استان با استانهای نجف و کربلا همجوار است. از لحاظ میدانی و نظامی فلوجه خاستگاه اصلی شکلگیری هسته اولیه القاعده در زمان ابومصعب زرقاوی و بعد از کشته شدن وی، جانشینانش از جمله ابوحمزه مهاجر و ابو عمر بغدادی قبل از ابوبکر بغدادی بود و این شهر و اطراف آن محل سازماندهی این گروه محسوب میشد. همواره اعضای داعش از این طریق ارتباط مداوم و موثری با مناطقی مانند تکریت و سایر شهرهایی که مرکز سکونت سنی مذهبان متعصب و خشن طرفدار صدام است، داشتند .
از لحاظ روانی، آمریکا و همچنین شخصیتهای محافظه کار سنی که به میانه روی و اعتدال مشهورند و در ظاهر هیچگونه حمایت و جانبداری از داعش نمیکردند مانند آقای عبدالله نصیصی، از حزب اصلاح اخوانالمسلمین کویت، سلمان العوده و افرادی از پارلمان عراق مثل اسامه نجیفی همه به نوعی آشکار اسمی از داعش نمیبرند، اما تحت عناوین حمایت از غیرنظامیان ساکن در فلوجه، مخالفت با محاصره شهر، محکومیت قتل عام مردم و ... صدایشان را بلند کرده اند تا نگذارند این شهر از چنگ داعش درآید. این اشخاص متوجه این نکته شدهاند که با سقوط فلوجه راه برای آزادسازی موصل هموار خواهد شد. خود ابوبکر بغدادی در فلوجه بیشتر از سایر مناطق از جمله موصل و رقه حضور داشته و درواقع به نوعی از لحاظ نظامی، امنیتی، سیاسی و فرهنگی، پایتخت داعش محسوب میشود. اگر این شهر در چند روز آینده آزاد شود، ضربه حیثیتی، روانی و نظامی به داعش و کشورهای منطقه حامی آن وارد خواهد شد.
با توجه به کندی عملیات آزادسازی این شهر و اینکه به نیروهای بسیج مردمی گفته شده به داخل شهر ورود پیدا نکنند، آیا این مسائل هم در جهت حمایت از تروریستها مطرح میشود؟
دو نکته اینجا قابل تامل است، اول اینکه تروریستها از مردم و افراد غیر نظامی بهعنوان یک سپر دفاعی استفاده میکنند و این مساله پیشروی نیروی زمینی و بمباران هوایی مواضع داعش را با کندی روبهرو کرده است. در این رابطه العبادی، نخست وزیر و آیتالله العظمی سیستانی توصیههایی هم داشتهاند مبنی بر اینکه در جنگ، مسائل فقهی مرتبط با مردم و غیر نظامیان کاملا رعایت شود و با ایجاد راههایی برای خروج مردم از شهر و کمکرسانی، اقدام شود. هرچند داعش بشدت مراقب است و هر فردی را که بخواهد از شهر خارج شود، اعدام میکند.
دوم اینکه به بهانه حمایت از ساکنان غیرنظامی فلوجه به دروغ تبلیغ میکنند که ساکنان این شهر در معرض خطرند. حال در این رابطه از ارتش صحبت زیادی نمیکنند، چرا که وظیفه ذاتی ارتش مبارزه با تروریست هاست، اما میآیند درباره نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) تبلیغ منفی میکنند و میگویند با ورود حشد الشعبی از مردم انتقام گرفته میشود و افراد قتلعام میشوند و از این حرفها .. به همین دلیل است که هادی العامری گفت این نیروها قصد ورود به شهر را ندارند مگر اینکه ارتش در خصوص پاکسازی شهر از آنها رسما تقاضا کند. به طور خلاصه دلایل کندی عملیات را میتوان در سه عامل سنگینی موانع، حفاظت از جان غیرنظامیان و خنثیسازی تبلیغات سنگین کشورهای منطقه دانست .
آیا آمریکا برای آزادسازی این شهر کمک موثری انجام میدهد؟
کمکهای آمریکا بیشتر بهصورت نمادین است . ثقل اصلی حمله نیروی زمینی بردوش ارتش عراق، نیروهای بسیج مردمی و عشایر ساکن در محدوده فلوجه است. حتی حملات هوایی آمریکا باعث شده که دو مرتبه نیروهای بسیج مردمی عراق هدف قرار گیرند و عنوان شده که علت این امر نزدیکی نیروهای مبارز و جنگ تن به تن بوده که تشخیص مواضع آنها برای نیروی هوایی مشکل بوده است. در صورتی که این مساله به یک بهانه بیشتر شباهت دارد تا واقعیت. اتاق عملیات و هماهنگی نظامی وجود دارد و با اتاق نظامی عراق به رهبری العبادی مرتبا تماس برقرار میشود . میتوان تصور کرد دلیل اصلی این بمباران مواضع حشدالشعبی بوده است و هدفش این است که حرکت به سمت فلوجه را کند سازد . همین امر درباره موصل هم مصداق پیدا میکند، زیرا آمریکاییها با ایجاد موانعی میکوشند شروع عملیات را به تعویق اندازند . پیشتر برخی سیاسیون عراقی چه در پارلمان مانند سلیم الجبوری یا خارج از آن مانند طارق الهاشمی و الضاری که در اردن سکونت دارد، نزدیک شدن حشد الشعبی به موصل را به باد انتقاد گرفتند .
شاید این خبر هم در کندی آزادسازی شهر فلوجه اثر گذاشته باشد که میگویند 300 زن سعودی در شهر فلوجه به محاصره در آمدهاند. دیدارهای سامر السحبان، سفیر عربستان در بغداد با وزیر دفاع و برنامه و بودجه به همین دلیل بود که پیشنهاد کرده بود به نحوی این افراد از شهر خارج شوند. شاید در کنار اینها فرماندهان اصلی داعش هم بتوانند نجات پیدا کنند.
این زنان سعودی برای امر جهاد نکاح وارد این شهر شدند؟
درواقع بعضی از این افراد زنان فرماندهان سعودی هستند برخی هم برای جاسوسی و همین طور جهاد نکاح وارد عراق شدهاند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد