به گزارش جام جم آنلاین به نقل از شبکه خبر، کودتای 25 تیر ترکیه تیترنخست تمامی رسانه های دنیاست اما سوال این است که چرا این کودتا با شکست روبرو شد؛ صادق ملکی با اشاره به این موضوع در برنامه تیترامشب گفت: ترکیه از مرحله کودتاها عبور کرده و عملا دچار تغییر اساسی شده است، علت اینکه این کودتا شکست خورد حضور مردم در میدان بود، کودتاچیان دچار یک اشتباه محاسباتی نسبت به مردم ترکیه شدند زیرا آنها تصور می کردند که جامعه کنونی ترکیه همان جامعه سنتی گذشته است که با دیدن توپ و تانک عقب نشینی می کنند که این امر محقق نشد زیرا ساختار کنونی ترکیه دچار بازتعریفی بنیادین شده بطوری که در گذشته نظامیان خود را امپراتور ترکیه می دیدند اما در حال حاضر و به ویژه بعد از 2008 این جایگاه دچار افول بنیادین شده است، این نکته حائز اهمیت است که در این کودتا تمامی نظامیان حضور نداشتند به عنوان مثال نیروی دریایی ترکیه که از همان ابتدا خود را از کودتاچیان جدا کرد، نکته مهم در این کودتا حضور مخالفین و موافقین اردوغان در کنار هم بود.
این کارشناس مسائل ترکیه در ادامه گفت: هرکودتا با بهانه ای آغاز می شود و بهانه کودتاچیان احیای قدرت سابق و کسب امتیازات گذشته بود، امتیازاتی که در گذشته از آن آنها بود، دو ساعت نخست کودتا جزو مهمترین ساعات کودتاست که کودتاچیان نتوانستند از این دوساعت به نحو احسنت استفاده کنند و درست بعد از این دوساعت است که دول غربی مطمئن شده اند که این کودتا با شکست روبرو شده و پس از این دو ساعت است که نسبت به آن موضع می گیرند، این کودتا به پرستیژ ترکیه در دنیا ضربه زد اما همین کودتا برای اردوغان یک فرصت استثنایی خلق کرد تا جایی که اردوغان می تواند تغییرات مورد نظر را اعمال کند تا جایی که جایگاه ارتش برای همیشه در ترکیه سقوط کرده و به نگهبان مرزها تقلیل جایگاه می دهد.
او افزود: فتح الله گولن پیش تر متحد اصلی اردوغان بود که هم سکولارها و هم لائیکها کار کرده است، اما زمانی که تلاشهایش برای سقوط اردوغان بی نتیجه ماند تبدیل به دشمن اصلی اردوغان شد و طرفداران گولن همچنان در عرصه های مختلف سیاسی و اقتصادی باقی ماندند و به همین دلیل اردوغان در نخستین اقدام برخی از قضات و فعالان سیاسی را از خدمت خلع کرد.
او ادامه داد: اینکه گولن کودتا را تکذیب می کند به دلیل ناکامی کودتا بوده زیرا در دو ساعت اول هیچ یک از دول غربی و نیز کولن واکنشی نشان ندادند و درست پس از آنکه این دوساعت طلایی تضیع شد هریک نسبت به این کودتا اظها انزجار کردند، به این ترتیب حضور وی در این کودتا چندان دور از ذهن نیست.
او تصریح کرد: بسیاری از جریانهای جاری در خاورمیانه دستخوش حضور جدی آمریکایی هاست زیرا این جریانها توسط آمریکا حمایت های مادی و معنوی می شوند.
او تاکید کرد: مناقشه بین آمریکا و ترکیه هرگز جدی نبوده زیرا روابط این دو کشور بسیار فراتر از حضور گولن است زیرا ترکیه عضو ناتوست و روابط این دوکشور ریشه ای تر از این حرفهاست؛ سیاستهای آمریکا چند وجهی است که متناسب با مواضع روز ترکیه جهت گیری می کنند.
او گفت: ایران به دلیل همسایگی با ترکیه خواهان امنیت در این کشور است زیرا هرگونه ناامنی در این کشور تاثیر مستقیم بر روی ایران دارد، اگرچه اختلافاتی بین ایران و ترکیه وجود دارد اما این اختلافات جدی نیستند؛ اقتصاد ترکیه نسبت به چندین سال قبل می توان به جرات ادعا کرد که بخش اعظم اقتصاد ترکیه در اختیار ترکیه است و این کودتا را می توان تنبیهی آمریکایی برای ترکیه تفسیر کرد.
اخوان خبرنگار صدا و سیما در ترکیه در ارتباط زنده تصویری با برنامه تیترامشب گفت: 24 ساعت از کودتای ترکیه گذشته است، البته هنوز نمی توان اعلام کرد که کودتا به پایان رسیده است اما علائم موجود خبر از پایان این کودتا می دهد، اردوغان درست در جایی حضور پیدا کردند که روز گذشته محل اصلی درگیرها بود، شعار غالب مردم این بود که کودتاچیان باید اعدام شوند که با موافقت اردوغان روبرو شده است.
ضیاء ترک ییلماز دیگر مهمان برنامه گفت: از سال 2004 کودتاچیان فعلی رغبای لاییک خود را بطور تدریجی از عرصه قدرت خارج کردند تا اینکه خود جایگزین آنها شدند، از سوی دیگر کودتاچیان نتوانستند بر مراکز حساس مسلط شوند بطور مثال نتوانستند رئیس جمهور و نخست وزیر را دستگیر کنند که این یک اشتباه محاسباتی شد، از سوی دیگر کودتاچیان نتوانستند جلوی شبکه های اجتماعی و سی ان ان را بگیرند و همین امر موجب شد تا اردوغان به آسانی و از طریق موبایل با مردم ارتباط بگیرد و با حضور مردم در میادین کودتا را خنثی کند.
این کارشناس و شهروند ترکیه ای در ادامه افزود: من این کودتا را به عنوان یک پروژه اسرائیلی-آمریکایی می بینم، در حقیقت کودتاچیان هیچ هدفی نداشتند و هدف اصلی را آمریکا و اسرائیل دنبال می کرد؛ فتح الله گولن یک پروژه است که تا نتیجه ندهد آمریکا دست بردار نخواهد بود.
او تصریح کرد: تنها جریان ریشه دار در ترکیه فتح الله گولن است که با غرب، واتیکان و اسرائیلی ها هماهنگ است زیرا دست پروده خود آمریکایی هاست و عملا به عنوان مغز متفکر منطقه و سیاستهای روز ترکیه برای آمریکایی به ایفای نقش می پردازد، ریشه های آن به قبل از انقلاب اسلامی برمی گردد و عملا جریانی است که با غرب در هماهنگی کامل است و از آنجایی که سابقه ای بیش از 50 سال دارد لذا در تمامی بخش های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ترکیه ریشه دوانده و با شکست یک کودتا به این راحتی ها شکست نخورد و از بین نمی رود.
او ادامه داد: دولت ترکیه چنین ریسکی را نمی کند که خودش دست به یک چنین کاری بزند، این کودتا صد در صد آمریکایی بوده و با این کودتا می خواست از روابط دوستانه ترکیه با مسکو انتقام بگیرد.
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد