چه زمانی دکمه جنگ در سـوریه فشار داده شد

این دقیقا جمله‌ای بود که کالین پاول، وزیر خارجه اسبق آمریکا هنگامی که این سمت را در اختیار داشت، در نشست کمیته امور عمومی آمریکا ـ اسرائیل یا لابی اسرائیل موسوم به ایپک آن را بر زبان آورد.

همان اوایل کار زمانی که ژنرال کالین پاول رئیس ستاد ارتش آمریکا بود،نزد بشار اسد رفت و به وی پیشنهاد کرد از محور ایران و حزب‌الله و حماس خارج شود و آمریکا حاضر است هرچه می‌خواهد به وی بدهد در غیر این صورت باید منتظر بلایی باشد که آمریکا سر وی خواهد آورد. آن گونه که در اسناد موجود است، بشار اسد نپذیرفت. امروز صورتجلسه پاول واسد منتشر شده و مطالعه دقیق آن عمق طرح‌ها و نقشه‌های آمریکا برای خاورمیانه را نشان می‌دهد.

دقیقا جنگ امروز در سوریه جنگ بر سر آرایش جدید در غرب آسیا و منافع کلان اقتصادی است که برخی کشورهای عربی و غربی به دنبال آن بوده و هستند.

رابرت اف کندی، وکیل آمریکایی و برادرزاده جان اف کندی، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در مقاله‌ای که روز 22 فوریه 2016 در سایت پولیتیکو منتشر کرد، نوشته است آمریکا پس از آن که اسد از پروژه احداث خط لوله گاز دولت قطر حمایت نکرد، تصمیم به برکناری وی گرفت. این تکه دیگری از پازل بحران سوریه است.

در این مقاله وی می‌نویسد: جنگ ما علیه بشار اسد از اعتراضات صلح‌آمیز مردمی موسوم به بهار عربی در سال 2011 آغاز نشد بلکه از سال 2000 و هنگامی که قطر پیشنهاد احداث خط لوله 10 میلیارد دلاری به طول 1500 کیلومتر را از طریق عربستان سعودی، اردن، سوریه و ترکیه مطرح کرد آغاز شد. سرویس اطلاعاتی آمریکا (سیا) این طرح را پیگیری کرد تا آن که 9 سال بعد اسد اعلام کرد از طرح خط لوله که به موجب آن قطر می‌توانست به بازارهای انرژی اروپا دسترسی داشته باشد، حمایت نمی‌کند. این خط لوله همچنین به عربستان سعودی امکان می‌داد نفوذ بیشتری را در منطقه اعمال کند. ترکیه نیز از این طریق می‌توانست هزینه‌های ترانزیت را به جیب بزند.

در بخش دیگری از این مقاله کندی آمده است: خط لوله مشترک قطر ـ ترکیه سلطه قطعی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بر بازارهای گاز طبیعی را موجب می‌شد و قطر، نزدیک‌ترین متحد آمریکا در جهان عرب را قوی‌تر می‌کرد. اتحادیه اروپا که 30 درصد گاز خود را از روسیه تامین می‌کند نیز از پیشنهاد خط لوله استقبال کرد چرا که از این طریق می‌توانست به انرژی با قیمت ارزان‌تر دست یابد و از نفوذ سیاسی و اقتصادی پوتین رهایی پیدا کند. ترکیه که دومین خریدار بزرگ گاز روسیه است، برای پایان دادن به اتکای خود به رقیب دیرینه و تثبیت خود به عنوان مرکز انتقال پرسود سوخت آسیا به بازارهای اروپایی، مشتاق بود.

خط لوله قطر می‌توانست برای عربستان سعودی با ایجاد پایگاهی در سوریه سودآور باشد. هدف ژئوپلتیکی عربستان این است که قدرت سیاسی و اقتصادی رقیب اصلی خود و متحد نزدیک بشار اسد، یعنی ایران را محدود نگه دارد.

اما در این میان روسیه که 70 درصد گاز خود را به اروپا می‌فروشد، خط لوله قطر ـ ترکیه را به عنوان تهدیدی برای موجودیت خود می‌دید. از نظر پوتین، خط لوله قطر توطئه ناتو برای تغییر وضع موجود، محروم کردن روسیه از تنها پایگاه خود در خاور میانه، رکود اقتصاد روسیه و پایان دادن به قدرت نفوذ این کشور در بازار انرژی اروپا بوده است. در سال 2009 اسد اعلام کرد تفاهم‌نامه مجوز ایجاد خط لوله از طریق سوریه را امضا نمی‌کند. پس از آن اقدامات اسد بیش از پیش خشم کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را برانگیخت. چنین بود که جنگ در سوریه به «بهانه‌ای» اما در عمل بر‌اساس «زمینه‌ای» شروع شد.