زباله‌های بیمارستانی، دشمن محیط‌زیست

در کشورهای در حال توسعه، سیاست‌های مربوط به بازیافت زباله‌های بیمارستانی بخوبی اجرایی نشده است. نتایج این موضوع بارها توسط سازمان بهداشت جهانی اعلام شده‌ است. بر اساس گزارش‌ها، برخی کارمندان بیمارستان‌ها نسبت به جداسازی و بازیافت زباله‌های بیمارستانی اطلاعات کامل ندارند. این موضوع باعث می‌شود برنامه‌ریزی برای مدیریت پسماندهای بیمارستانی با مشکلات عدیده‌ای مواجه شود.

کد خبر: ۹۷۷۲۵۶

کم‌توجهی به موضوع پسماند‌ها و زباله‌های بیمارستانی می‌تواند برای بیماران، کارمندان بیمارستان و محیط‌زیست مشکلات و خطرات جبران‌ناپذیری به وجود آورد. در بیمارستان‌ها دستورالعمل‌هایی برای کاهش تولید زباله و مدیریت زباله‌ها وجود دارد که ممکن است در بیمارستان‌های مختلف و کشورهای دیگر متفاوت باشند. ‌مدیریت زباله‌های بیمارستانی نسبت به زباله‌های شهری از حساسیت بالاتری برخوردار است و به دلیل قدرت آلودگی شدیدتری که دارد، می‌تواند به عنوان عامل انتشار بیماری‌های مهلک مطرح باشد. پانسمان‌هایی که به خون افراد آلوده شده است یا سرنگ‌هایی که برای درمان استفاده شده‌اند، می‌توانند خود منشا شیوع آلودگی‌ها و عفونت‌ها به افراد دیگر شوند چون با آب، خاک و هوا در تماس هستند.

مدیریت پسماند‌ها

مدیریت زباله‌های بیمارستانی موضوعی است که از بالاترین رده‌ها در یک بیمارستان شروع می‌شود و تا کارمندانی که به‌طور مستقیم روی این کار نظارت می‌کنند، ادامه دارد.

آموزش مستمر افراد و کارمندان نسبت به کاهش تولید زباله، جداسازی و مراقبت از زباله‌های آلوده و تجهیزات پزشکی دور ریختنی که در جریان درمان آلوده شده‌اند باید به‌طور مداوم در دستور کار بیمارستان‌ها قرار داشته باشد. این زباله‌ها می‌توانند آب‌های زیر زمینی، خاک و هوا را آلوده کنند که عواقب آن خارج از کنترل می‌شود.

دستور‌العمل‌های مشخصی برای این کار وجود دارد، اما این که دستور‌العمل‌ها تا چه اندازه اجرایی و به کارمندان منتقل شوند، موضوع مهمی است که عموما به دلیل هزینه مستقیم و غیر‌مستقیمی که دارد مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد یا به صورت سطحی انجام می‌شود. در بسیاری از کشورها قوانین و لوایح مشخصی وجود دارند که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را ملزم می‌کنند نسبت به مدیریت زباله‌ها و پسماندهایشان اقدامات موثری انجام دهند.

از طرفی مقامات محلی و شهرداری‌ها نیز ملزم می‌شوند در ارتباط با زباله‌های بیمارستانی و مراکز درمانی، همکاری‌های لازم را با این مراکز داشته باشند. به‌طور کلی چهار روش در مدیریت پسماند در دنیا استفاده می‌شود که شامل دفن، سوزاندن، یافتن مورد مصرف دیگر و عدم تولید زباله در مبداست.

در روش‌های نوین تنها 2 درصد از زباله‌ها دفن می‌شوند که خطری برای محیط‌زیست ندارند. در روش‌های جدید از زباله‌ها برای تولید انرژی برق استفاده می‌شود یا بعد از بی‌خطر‌سازی بازیافت می‌شوند. برای مثال در سنگاپور 38 درصد از زباله‌ها برای تولید برق استفاده می‌شوند که این مقدار در آمریکا 13 درصد است و در اروپا 26 درصد. زباله سوزها بیشتر از سایر موارد در ارتباط با زباله‌های بیمارستانی استفاده می‌شوند.

پسماندها در کشورهای توسعه یافته

زباله‌های بیمارستانی در کشورهای اروپایی و توسعه یافته به عنوان خطری مهلک و کشنده شناخته می‌شوند و قوانین سفت و سختی وجود دارد که باعث می‌شود نظارت دقیق و شدیدی روی این کار صورت بگیرد. قوانین مشخصی در اتحادیه اروپا وجود دارد که دستورالعمل‌هایی به روز و شفاف ارائه می‌کند.

در فنلاند براساس قوانین موجود، کارمندان بیمارستان‌ها ملزم هستند از تولید زباله‌ها تا حد ممکن جلوگیری کنند و برای کاهش خطرات زباله‌های موجود هم اقدامات مشخصی انجام می‌شود. مقامات محلی نیز بر فرآیند جمع‌آوری یا از بین بردن زباله‌ها نظارت ویژه دارند. عموما در کشورهای پیشرفته موضوع نظارت بر جداسازی و دفع زباله‌های بیمارستانی بشدت دنبال می‌شود و این کار از مهم‌ترین اقداماتی است که تفاوت ایجاد می‌کند. هر چند وقت یکبار، موضوع آلودگی‌های شدید آب‌های زیر زمینی یا محیط‌زیست توسط زباله‌های بیمارستانی خبر‌ساز می‌شود که عموما در کشورهای در حال توسعه هستند. از آنجا که در کشورهای در حال توسعه، موضوع نظارت بسیار ضعیف انجام می‌شود فقط می‌توان با تقویت این بخش، نتایج مطلوب و قابل قبولی به دست آورد.