یلدا و گردشگری

برگزاری جشن، آیین‌های سنتی و مراسم مذهبی خاص، فرصتی مناسب برای مرور تاریخ و هویت هر سرزمین است که با به نمایش گذاشتن مجموعه‌ای از آداب و رسوم می‌تواند زمینه معرفی میراث فرهنگی و تاریخی را برای ملل دیگر فراهم کند. از این رو در بخش‌های متعدد و متنوعی که در حوزه گردشگری وجود دارد گاهی این شرایط در توسعه گردشگری داخلی و خارجی تاثیر فراوانی داشته که از آن به‌عنوان گردشگری مناسبتی نیز یاد می‌شود.

گردشگری مناسبتی که معمولاً گردشگری آیینی نیز نامیده می‌شود شکلی از گردشگری است که در آن مردم علاقه‌مند به تاریخ، جشن‌ها و سنت‌ها به‌طور انفرادی یا گروهی به دلایل کسب اطلاع، آشنایی با تاریخ یا تفریح سفر می‌کنند. امروزه شناخت جزئیات مربوط به انواع مراسم و آیین‌ها، از طریق روش‌شناسی و بررسی‌های علمی دانش مردم‌شناسی دامنه وسیع‌تری یافته است.

این جزئیات دامنه وسیعی از‌جمله الگوهای فرهنگی (موسیقی، رقص و جشن) و نیز آداب ورسوم، فعالیت‌های سنتی اقتصادی و سبک‌های معماری را شامل می‌شود. همچنین آیین که مجموعه رفتارها و خصایص معنوی است که با چشم دیده نمی‏ شود نیز ازجمله مصادیق گردشگری مناسبتی است که از آنها نیز می‌توان در جذب گردشگر فرهنگی بهره جست. بدیهی است به دلیل قرار گرفتن چنین ایام و مراسمی، در روزها و ماه‌های مختلف سال، می‌توان از این طریق بر مشکل فصلی بودن تقاضای گردشگری فائق آمد.

سرزمین کهن و باستانی ما ایران، سرزمینی است با تاریخی کهن و سرشار از تنوع قومی و آکنده از فرهنگ‌های گوناگون و به هم پیوسته. جلوه‌های تمدنی، تاریخی، دینی و فرهنگی موجود در ایران، آن را به منطقه‌ای در جهان مبدل کرده که از نظر ویژگی‌های فولکوریک و آیینی، منحصر به فرد و شاخص است و این الگوهای خاص فرهنگی که شامل آداب و رسوم، لباس، جشن‌ها، شیوه‌های زندگی و اعتقادات مذهبی می‌شود، برای گردشگران بسیار جالبند.

مراسم شب یلدا همچون دیگر آیین‌های تاریخی این مرز و بوم، میراث معنوی همه نسل‌ها در طی قرون و اعصار بوده و فرصتی برای گردهمایی، باهم بودن و تحکیم روابط خانوادگی، دوستی و شهروندی است و البته بهانه‌ای برای گردشگری و شناخت آیین‌های خاص این مراسم در مناطق ونواحی مختلف ایران‌زمین‌. جشن شب یلدا که در هر بخش از کشورمان به شیوه‌ای خاص برگزار می‌شود، علاوه بر تشویق گردشگران خارجی، فرصت مناسبی برای تشویق هموطنان به سفرهای داخلی در زمستان و بازدید از مراسم ویژه‌ اقوام گوناگون در این شب است که می‌تواند به توسعه گردشگری داخلی منجر شود. حفظ و استمرار این میراث، منابعی پایدار و تمام نشدنی از جاذبه‌های گردشگری برای کشورمان به ارمغان خواهد آورد.

امین پیرمحمدزاده/ مدرس دانشگاه