یک بام و دوهوای مد و لباس

صدای چرخ خیاطی می‌آید، صدایی شبیه موسیقی تولیدی‌ها. زنی محجبه با سرعت چادر می‌دوزد و تحویل مشتری می‌دهد، عده‌ای هم قواره به دست در نوبت ایستاده‌اند.

روسری ها، شال ها،‌ دستکش‌ها، ساق دست‌ها، کلاه‌های زیرشال و... دراین غرفه و آن غرفه پرو می‌شود.

غرفه‌ای حراج کرده وقیمت‌ها را شکسته است، آن‌قدر شکسته که مردم برای خرید مانتوها و پالتوها هجوم آورده‌اند.

روزهای پایانی نمایشگاه پوشاک اسلامی ـ ایرانی «تسنیم» است؛ نمایشگاهی کاملا زنانه و دخترانه که پنج سال است می‌کوشد لباس‌های منطبق با هنجارهای اجتماعی و فرهنگی را در دسترس بانوان قرار دهد اما لابه‌لای چادرها، قفسه روسری‌ها، یا رگال‌های مانتو و پالتو را که ریزبینانه بگردیم هنوزهم انحرافاتی ازهنجارها وجود دارد،‌ کجروی‌هایی که بیننده تیزبین را بیشتر به یاد مغازه‌های سطح شهر و پاساژهای خاص می‌اندازد تا القای حس بودن در نمایشگاهی که قراربوده صبغه اسلامی‌اش مشهودتر از هر چیز دیگری باشد.

میان رگال‌ها می‌گردیم، مانتویی با سرآستین‌های گشاد، شبیه لباس شاهزاده‌های قدیم با تکه‌دوزی‌هایی که نگارگری ایرانی را به یاد می‌آورد توی چشم می‌زند.

رنگ آبی آسمانی‌اش چشم‌نواز است اما مانتویی است بی‌دکمه، حتی بی‌قزن و بدون بند، از همان‌هایی که در هر مغازه‌ای یافت می‌شود و بانویی که آن را بپوشد مورد نقد گشت ارشاد قرار می‌گیرد.

مانتوهای بی‌دکمه فراوان‌اند، مانتوهای تنگ وکوتاه نیز، بی‌جهت نیست زنان و دختران محجبه‌ای که به نمایشگاه تسنیم می‌آیند نگاهی گذرا به اینها می‌اندازند و از غرفه‌ای به غرفه دیگر می‌روند.

با این‌که حمید قبادی، دبیرکار گروه ساماندهی مد و لباس درگفت‌وگو با ما اعلام کرد درصورت وصول هرگونه گزارش، کارگروه پیگیر چنین لباس‌هایی خواهد بود و اساسا در هر نمایشگاهی نقص‌هایی وجود دارد، اما محمدجواد صدق‌آمیز، رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات حجاب به جام‌جم توضیح می‌دهد که چون ازیک سو شاخص‌های پوشاک اسلامی ـ ایرانی مشخص نیست و از سوی دیگر نظارت‌ها در حوزه تولید پوشاک ضعیف است هر کسی خود را تولیدکننده محصولات حجاب می‌داند و در نتیجه اوضاع همانی می‌شود که در گوشه و کنار نمایشگاه‌ها به چشم می‌خورد.

این زنگ خطری است به نوبه خودش، خطری برای ما که هنوز نتوانسته‌ایم محصولات داخلی منطبق با معیارهای اسلامی ـ ایرانی را به تولید انبوه برسانیم و آنهایی هم که به این نام وارد بازارمی‌شوند خیلی‌هایشان گرفتارانحراف هستند.

بدبینانه نیست اگر گفته شود مد اسلامی ـ ایرانی با این سبک و سیاق نمی‌تواند میان مردم و دراین بازار پرنگ و لعاب پوشاک جایی برای خود بازکند.

گرانی اجناس، محصولات خارجی

در زنانه‌ترین نمایشگاه ایران رونق را می‌شود دید. غرفه داران نیز اغلب راضی‌اند و تائید می‌کنند که حال بازار محصولات حجاب چندان بد نیست.

آنهایی که پوشاک مدنظرخویش را می‌خرند و ساک‌های دستی‌شان را سنگین و سنگین تر می‌کنند از قیمت‌ها راضی‌اند ولی آنهایی که گشتی درغرفه‌ها می‌زنند، اتیکت‌های قیمت را با تعجب نگاه می‌کنند و دست خالی برمی‌گردند، حال اقشاری را روایت می‌کند که توان خرید در چنین نمایشگاه‌هایی را ندارند.

این ناتوانی در خرید اما خلاف جریانی است که قرار بود ایجاد شود. قرار نبود بانویی از چادری مشکی خوشش بیاید و قیمت نزدیک به 400 هزارتومانی‌اش او را دلسرد کند، حتی قرار نبود چادر رنگی نماز نزدیک به 300 هزارتومان فروخته شود یا یک روسری فقط به خاطر گلی که با دست در گوشه‌ای از آن نقاشی کرده‌اند بالای صد‌هزار تومان قیمت داشته باشد یا حتی مثل برخی مزون‌ها، نمایشگاه‌های پوشاک اسلامی جایی شود برای عرضه مانتوهای خاص با قیمت‌های خاص که فقط آدم‌های خاص توان خریدشان را دارند.

حمید قبادی در این موضوع، هم موضع ماست و تاکید می‌کند که باید به سمتی برویم تا میانگین قیمت‌ها بویژه قیمت کارهای شایسته با توان خرید آحاد جامعه نزدیک شود و سیاست کارگروه ساماندهی مد و لباس نیزتبلیغ و ترویج محصولاتی است که ضمن تطابق با شاخص‌های اسلامی ـ ایرانی، با سطح درآمد آحاد مردم همخوانی داشته باشد. او راه رسیدن به این نقطه را توسعه مراکز دائمی عرضه لباس‌های اسلامی ـ ایرانی، گسترش تولیدات نمایشگاهی و البته اعمال نظارت‌های دقیق می‌داند.

از گرانی که بگذریم، بازارمحصولات حجاب در کشورمان پیوندی سخت با مواد اولیه و کالاهای خارجی دارد؛ از پارچه‌های چادر مشکی که تماما خارجی است گرفته تا برخی پارچه چادری‌های نمازی و رنگی تا روسری‌هایی که اکثر قریب به اتفاقشان بافت کشور همسایه، ترکیه‌اند و بعضی‌هایشان تولید کشور نام آشنای چین.

این مشکل، این خارجی‌زدگی در بازار محصولات حجاب، زخمی است که منتظر است کی دوا شود، آن هم در شرایطی که بازار پوشاک ایران کم مانده مغلوب پوشاک خارجی آن هم ازنوع قاچاق شود.

سندی برای اقدام مشترک طراحان

از حجاب و عفاف، ازپوشش اسلامی ـ ایرانی درجامعه زیاد گفته می‌شود و ‌بنیادها، کارگروه‌ها و انجمن‌های زیادی شکل می‌گیرد اما بازارمحصولات حجاب بویژه دربخش مانتو با این که دراین سال‌ها نمونه‌های جالب و جامعه پسندی عرضه کرده اما هنوز آنی نیست که باید باشد.

محمدجوادصدق آمیزمی گوید پوشش اجتماعی باید کاملا پوشیده و محفوظ بوده و چسبان و اندامی نباشد اما با این که نمونه‌ها و طرح‌های قابل قبولی دراین سال‌ها به این شکل عرضه شده ولی هنوز فاصله‌ها تا مطلوب‌ها زیاداست.

او ایراد کار را درنبود یک استراتژی مشخص درحوزه طراحی پوشاک می‌داند و معتقد است تا شاخص‌های طراحی مشخص نشود و متخصصان به کار ورود نکنند و نظارت‌ها نیز از دقت کافی برخوردار نباشد، پیشرفت چندانی حاصل نخواهد شد.

در پاسخ به این نیاز اما حمید قبادی به جام‌جم خبر می‌دهد دیروز در همایشی، سندی رونمایی شد و در اختیارطراحان قرار گرفت که از الف تا یای ضوابط و مقررات طراحی و تولید لباس اسلامی ـ ایرانی را مشخص کرده و ملاک‌های مربوط به فرم کلی لباس، پارچه و ملحقات و حتی نظام تبلیغات لباس را بدقت بیان کرده و ملاک‌های خودنمایی و تبرج و لباس شهرت را برای روشن شدن ذهن طراحان بیان کرده است.

این سند البته فعلا قرار نیست رسانه‌ای شود و کارگروه ساماندهی مد ولباس به گفته قبادی در آینده نزدیک آن را رسانه‌ای خواهد کرد، ولی اگر این سند دقیق و اصولی ملاک‌های طراحی لباس را مشخص کرده باشد و تولید محصولات به روز و شاد و درعین حال منطبق با فرهنگ را تضمین کند، می‌شود گفت در حوزه مد و لباس در کشورمان گامی بلند برداشته شده است.

مریم خباز - جامعه