هنرمند تراز جمهوری اسلامی

هنر انقلاب در شاخه‌ها و شعبه‌های مختلف هنری به تبع تفاوت‌ ظرف و قالب‌ها حرف و حدیث‌های ویژه خود را پیدا می‌کند؛ اما کلیت ادب و هنر انقلاب اسلامی در محدوده تعریفی است که از هنرمند انقلابی اسلامی ارائه شد. اثر این هنرمند، محصولی برآمده از آرمان‌های انقلاب اسلامی است. به همین دلیل، هنرمند انقلاب اسلامی نمی‌تواند تمامیت ارضی کشور خود یا استقلال آن را نادیده بگیرد و متمایل به آن باشد که کشور خود را تحت‌الحمایه یا مستعمره کشور دیگری ببیند؛ کاری که پیش از این برخی مدعیان آزادی و گروه‌های مارکسیستی در کشور ما انجام دادند. به یاد دارم، سال 59 شعری از شاعر معروف معاصر ایران در روزنامه مردم، ارگان حزب توده، منتشر شد که مضمون شعرش خطاب به کشور شوروی این بود که کی می‌شود من علامت داس و چکش تو را در پرچم سه‌رنگ خویش ببینم و صدای چکمه سربازانت را بر سنگ‌فرش کوچه‌کوچه میهنم بشنوم. در حالی که ملت ما درگیر تجاوز حزب بعث عراق بود، ایشان آرزو داشت، شوروی کشور ما را اشغال کند. بر اساس آنچه از این شاعر پس از مهاجرتش به بلوک شرق و سفرش به روسیه منتشر شده، می‌توان نتیجه گرفت که او هم به‌شدت از آن چه روزگاری به عنوان آرمان تلقی می‌کرد، سرخورده شده بود، اما به هرحال در روزگاری که مدعی سردمداری روشن فکری بودند با تمامیت ارضی آن مسأله داشتند، همچنان که با جمهوریت و اسلامیت نظام.

فارغ از اینها، به نظر می‌رسد در حوزه ادبیات داستانی دست بیشتر باز است و امکان تبیین جزئی‌نگرتر و تحلیلی‌تر مسائل انقلاب و شرایط سیاسی و فرهنگی و اجتماعی آن بیشتر فراهم است تا در شعر. در شعر این تفصیل وجود ندارد چرا که شعر زبان اجمال است و شاعر این مسائل را با اشارات و مجمل بیان می‌کند، هر چند در زبانی که ویژگی‌های تأثیرگذاری دارد، چنان که در شاخه‌های هنری دیگر می‌بینیم.

انتخاب و معرفی چهره هنر انقلاب، از اقدام‌های مبارکی است که در چند سال اخیر صورت می‌گیرد؛ به صورتی‌که از میان هنرمندان و شاعران و نویسندگان در شاخه‌های مختلف، طی مقدماتی تعدادی از آنها را به‌عنوان نامزد معرفی و سرانجام نفر نهایی را از بین آنها انتخاب می‌کنند اما به نظر می‌رسد نمی‌توان از بین همه شاخه‌ها به یک نفر رسید و حق همه افراد را به خوبی ادا کرد. از برگزارکننده این برنامه درخواست می‌شود، از زاویه نگاه‌های متفاوتی به هنر انقلاب بپردازد یا دایره این انتخاب کمی گسترده‌تر شود، به‌گونه‌ای که در هر شاخه هنری، یکی دو نفر را به‌عنوان چهره‌های شاخص، تراز یا نزدیک به تراز معرفی کنیم.

در مجموع، باید از دست‌اندرکاران این برنامه‌ها سپاس‌گزار بود و امید است، زمینه‌های پرورش نیروهای ادبی و هنری تراز انقلاب در سازمان‌ها و نهادهای متولی بیش از پیش فراهم شود تا نسبت به تمامیت ارضی خود، استقلال ملی و رشد اقتصادی و فرهنگی‌مان امیداوری بیشتری داشته باشیم.

جواد محقق

نویسنده و شاعر