واردات، تهدیدی برای امنیت غذایی

بر اساس آمار گمرک ایران در سال 1395، حدود 6/17 میلیون تن محصولات کشاورزی (انواع حبوبات، برنج، گندم، ماهی، ذرت، گوشت ) به ارزش حدود 9 میلیارد دلار وارد کشور شده است. از نظر وزنی این میزان برابر با 53 درصد کل واردات به کشور و از نظر ارزش دلاری برابر با 20 درصد ارزش کل واردات است.

توجه به وزن واردات محصولات مرتبط با کشاورزی از این منظر اهمیت دارد که تمام برنامه‌ریزی‌ها بر اساس میزان تناژ این محصولات صورت می‌گیرد و این حجم واردات، جای تولیدات کشاورزان داخلی را تنگ کرده است.

واردات محصولات کشاورزی در سال 95 نسبت به سال 92 تغییر چندانی نداشته و فقط کمتر از 4 درصد کاهش داشته ، اما نکته جالب این که رتبه اول در میان واردات کشور، هم از نظر وزنی و هم از نظر ارزش دلاری مربوط به ذرت دامی است. سال 1395 حدود 5/6 میلیون تن ذرت دامی وارد کشور شده که به تنهایی حدود 20 درصد وزن کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش این حجم از واردات ذرت برابر 4/1میلیارد دلار بوده که برابر 2/3درصد از ارزش کل واردات کشور در این سال است. واردات ذرت دامی از سال 92 تا سال 95 حدود 63 درصد افزایش یافته است.

دومین محصولات وارداتی کشور در سال 95 نیز یک محصول کشاورزی است. دانه سویا هم از نظر وزنی و هم ارزش دلاری مقام دوم واردات کشور را به خود اختصاص داده است. براساس آمار گمرک ایران در سال 95 حدود دو میلیون تن دانه سویا که 6 درصد کل واردات کشور است، به ارزش 909 میلیون دلار وارد کشور شده است. این میزان افزایش 31 برابری نسبت به سال 92 را نشان می‌دهد. بنابراین کارخانه‌های روغن کشی کشور بشدت وابسته به واردات هستند که این سیاست هم از حیث سلامت و هم از حیث امنیت کشور، باید مورد بازنگری جدی قرار بگیرد.

دیگر از محصولاتی که کشورمان با وجود دو دریای خزر و خلیج فارس و رودخانه‌های فراوان، توانمندی بالایی در تولید آن دارد، پرورش انواع آبزیان است، اما متأسفانه واردات انواع ماهی طی سه سال حدود دو برابر شده است. این واردات در سال 95 از کشورهای مختلفی مثل چین، نروژ، نیوزیلند، ویتنام، هند، لهستان، فرانسه، دانمارک، استرالیا و آمریکا صورت گرفته است.

مهم‌‌‌ترین خطری که در حال حاضر از ناحیه واردات محصولات کشاورزی با آن مواجه هستیم، افزایش 20 برابری واردات محصولات کشاورزی از آمریکا نسبت به سال 92 است. برابر آمار گمرک ایران در سال 1395، حدود 163 هزار تن محصولات کشاورزی به ارزش 123 میلیون دلار از آمریکا وارد کشور شده است. این آمار سال 1392 برابر 8 هزار تن به ارزش 47 میلیون دلار بوده است. رهبر معظم انقلاب در سال 94 بعد از پایان مذاکرات هسته‌ای در نامه‌ای به رئیس جمهور، واردات هرگونه کالای مصرفی از آمریکا را ممنوع اعلام کردند: از وارد کردن هرگونه مواد مصرفی از آمریکا جدا پرهیز شود.

واردات گسترده جوجه اجداد و جوجه مادر یک روزه برای تولید انبوه مرغ از انگلیس و آمریکا، تخم قزل آلا از آمریکا، اسپرم گاو از آمریکا، فرانسه و هلند و انواع بذر سبزیجات نیز عملاً مدیریت تولید مواد گوشتی و کشاورزی کشور را در اختیار دشمنان کشور قرار داده است.

این نکته از این نظر اهمیت دارد که هنری کیسینجر، وزیر امورخارجه اسبق آمریکا و مشاور ترامپ درباره خطر جمعیت کشورهای جهان سوم برای آمریکا می‌گوید: سیاست آمریکا در قبال کشورهای جهان سوم، باید سیاست جمعیت‌زدایی باشد. وی یکی از راه‌های کنترل مردم جهان را از طریق غذا می‌داند و بیان می‌کند: مردم را با کنترل غذا کنترل کنید. بنابراین یکی از ابزارهای آمریکا برای حفظ اقتدار خود و جنگ جمعیتی با کشورهای هدف، استفاده از غذاست. آیا ما باید این فرصت را در اختیار آمریکا بگذاریم؟

پروفسور علی کرمی، عضو هیات ‌علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله نیز در خصوص خطر محصولات وارداتی کشاورزی بخصوص تراریخته‌ها می‌گوید: ازسال 63 تهدیدات بیولوژیک را دنبال می‌کردم. بعد از سال‌ها به این نتیجه رسیده‌ام که 80 درصد بیماری‌های ما منشأ محصولات کشاورزی دارد.

بر اساس بند 7 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی تأمین امنیت غذا و درمان و ایجاد ذخایر راهبردی با تأکید بر افزایش کمی و کیفی تولید (مواد اولیه و کالا) یکی از وظایف اصلی دولت‌هاست. به نظر می‌رسد، یکی از اقدامات مهم و فوری ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی کشور در سال جاری باید توجه به این اصل اساسی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باشد تا خطر تهدید امنیت غذایی مردم از سر کشور برداشته شود.

وجود اقلیم‌های مختلف، دشت‌های فراوان و منابع آبی در کشور، تولید محصولات کشاورزی در کشور را کاملا توجیه‌پذیر کرده است. لذا می‌توان با مدیریت این منابع، کشور را به قطب صادرات محصولات کشاورزی منطقه تبدیل کرد. بر‌اساس برآورد کارشناسان، می‌توان سطح زیر کشت محصولات کشاورزی را تا دو برابر افزایش داد که نیاز به یک مدیریت جهادی و معتقد به توانمندی‌های کشور دارد.

اکبر ابدالی محمدی

عضو انجمن مدرسان اقتصاد مقاومتی