رمضان در کردستان

به عبارت بهتر، یکی از آداب و رسوم خاص مسلمانان کردنشین در رمضان، اجرای چند موسیقی مخصوص در این ماه مبارک برای وقت افطار و بخصوص سحراست که به آن موسیقی سحرخوانی می‌گویند. از میان این موسیقی‌ها و نواها که برای بیدارکردن مردم به‌کار می‌رفت، آواز مرحبا و الوداع از همه مشهورتر است و در تمام مناطق کردنشین خوانده می‌شود. در قدیم مرسوم بود فردی با کوبیدن بر طبلی مخصوص وقت سحری را که در زبان کردی «پارشیو» گفته می‌شود، هشدار می‌داد. همچنین در برخی مناطق از نقاره‌چی‌ها و از دهل نیز برای اعلام سحری استفاده کرده و گاهی نیز مرسوم بود توپی به تپه‌های اطراف شلیک می‌کردند. در 15 روز اول ماه رمضان قبل از اذان عشا، موذن بر پشت‌بام مسجد رفته و با صدای بلند و به‌صورت آواز، حلول ماه رمضان را چنین خوش می‏گفته است: «مرحبا مرحبا یا شهر رمضان، مرحبا مرحبا یا شهر تسبیح و التهلیل و تلاوت القران مرحبا، مرحبا مرحبا یا شهر الخیر و البرکت و الاحسان مرحبا».

درکنار این در نیمه دوم ماه رمضان مؤذن به‌ جای مرحبا، الوداع می‏گفته است. مردم کردستان بر این باورند که خداوند در این ماه خیر و برکت بیشتری را به آنها ارزانی می‌دارد ولذا فعالیت‌های خود را متوقف نکرده و مانند ماه‌های دیگر به کار و تلاش مشغول هستند. در قدیم در شهرها و بویژه روستاهای کردستان مرسوم بود که یک‌ساعت قبل از افطار روزه داران با بقچه‌هایی پر از خرما و یک نوع نان مخصوص(کولیره) به مسجد می‌رفتند و در آنجا افطار را برگزار می‌کردند، اما امروزه این رسم تقریبا به دست فراموشی سپرده شده است و کمتر کسی برای مراسم افطاری به مسجد می‌رود.امادر آن ایام، نزدیک غروب سینی‌های خرما و نان محلی توسط یکی از اعضای خانواده به مسجد فرستاده می‌شد و دعای خیر روزه‌داران که روزه خود را با این برکت الهی باز می‌کنند، خستگی یک روز کار و تلاش را از بدن کسانی که در مهیا کردن این طبق‌ها تلاش کرده‌اند، بیرون می‌کرد.

مردم کردنشین، غذاها و نان‌های محلی متنوعی را در این ماه مبارک طبخ می‌کنند که از جمله می‌توان به ماودو، کاروان ناشی، کولیره چوره،ناوتاوایی، برساق و داندوگ اشاره کرد. لازم به یادآوری است که درکردستان در روز 27 ماه رمضان نان مخصوصی به نام بیست و هفتمی یا کولیره می‌پختند که این نان برای ثواب و رفع بلا و ایجاد خیر و برکت پخته می‌شد . در برخی مناطق نیز نانی به نام «برساق» می‌پختند که امروزه انواع نان‌های ماشینی و شیرینی‌ها باعث کمرنگ شدن این رسومات شده است.

زهره نادری‌مقدم

جام‌جم کردستان