گدایانی با درآمدهای نجومی

مافیایی که حالا مدت‌هاست مجلس شورای اسلامی، شهرداری و سازمان بهزیستی و البته ارگان‌های دیگر در پی ریشه کن کردن آن هستند و همچنان نتوانسته اند شاخش را بشکنند. آن‌قدر که نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس به ما می‌گوید مجلس به‌طور جدی در پی ریشه‌کن کردن مافیای تکدیگری است.

شاید در نگاه اول شکل و شمایل مافیایی متکدیان به چشم نیاید،‌ کیف‌های پر از پول‌های تانخورده و تمیز، همراه با افرادی خوش‌پوش و متمول، ‌اما در پس چهره نزار متکدیان محروم می‌شود خودروهای گرانقیمت و افرادی را دید که همان مختصات مافیای دیگر را دارند؛ مافیایی با درآمدهای چند ده میلیونی؛ آن‌طور که رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران می‌گوید «فقط در یکی از چهارراه‌های تهران درآمد روزانه متکدیان بالغ بر چهار میلیون تومان بوده است. جالب این‌که در همین اوضاع نامناسب اشتغال وقتی به آنها کار پیشنهاد می‌شود آنها نمی‌پذیرند!»

لباس‌های پاره؛‌ ‌درآمدهای نجومی

همه جا می‌شود از گردش مالی بالای متکدیان آمار به دست آورد. از درآمد حداقل سه میلیون تومانی آنها که عبدالرضا عزیزی، نماینده مجلس به ما می‌گوید تا درآمد روزانه چهار میلیونی که مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران گفته است. در آمار ارائه شده تفاوت چشمگیری وجود دارد اما آنچه عیان است درآمد بالای متکدیان است.

عبدالرضا عزیزی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به جام‌جم می‌گوید: توقع متکدیان بالا رفته، ‌افرادی که در سازمان‌های حمایتی هستند ماهی 50 تا 100 هزار تومان می‌گیرند، در حالی که متکدیان در قالب گروه‌های مافیایی ماهانه دو تا سه میلیون درآمد دارند.

نتیجه یک پژوهش میدانی در دانشگاه آزاد در تهران نشان می‌دهد هم‌اکنون 5000 متکدی در تهران حضور دارند که فقط 10 تا 15 درصد آنها واقعا نیازمند هستند. بر اساس تحقیق میدانی که در سال 89 انجام شده است، درآمد روزانه برخی از این متکدیان روزانه 300 تا 400 هزار تومان است. حال با یک ضرب و تقسیم ساده متوجه می‌شویم که گدایان به‌طور متوسط بین 9 تا 12 میلیون تومان در ماه درآمد دارند که حتی از درآمد برخی پزشکان هم بیشتر است.

البته سلمان خدادادی، عضو دیگر کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید:‌ هم‌اکنون آمار دقیقی از میزان تکدیگری درتهران وجود ندارد و ارقام مطرح شده را مربوط به سرشاخه‌های مافیای تکدیگری می‌داند.

در حالی خدادادی این رقم را مربوط به سرشاخه‌ها می‌داند که چند سال پیش معاون رفاه و خدمات اجتماعی شهرداری تهران گفته بود، یک‌بار از یکی از متکدیان حدود 530 هزار تومان پول گرفتیم که خودش اعتراف کرد این مبلغ فقط برای سه ساعت کار بوده است.

جالب این‌که در تهران بسیاری از محل‌های تکدیگری شامل سرقفلی‌های گران قیمت است. به این مفهوم که برخی از مکان‌ها ماهانه تا 15 میلیون تومان اجاره داده می‌شود. همین موارد است که سازماندهی این باندهای مافیایی را مسجل می‌کند.

از آوارگان قلابی سوری تا متکدیان میانماری

با متکدیان پراکنده در شهرهای بزرگ که هم‌صحبت شوید، می‌فهمید تعداد قابل توجهی از آنها ایرانی نیستند.

به گفته برخی از مسئولان، تنوع ملیتی این متکدیان به گونه‌ای است که از افاغنه تا اتباع کشورهای آفریقایی را شامل می‌شود و بتازگی نیز شاهد فعالیت دو تا سه خانواده بزرگ میان متکدیان هستیم که با تکیه بر شیوه «کمک به آوارگان سوری» در سطح شهر فعالیت می‌کنند، اما این کمک‌ها به جیب آوارگان سوری نمی‌رود.

حتی استاندار تهران چندی پیش از جمع‌آوری متکدیان میانماری در تهران خبر داده بود. هاشمی به وجود مافیای تکدیگری اشاره کرده و می‌گوید:‌ در بررسی‌ها مشخص شد حتی از میانمار افرادی به تهران آمده‌اند و گدایی می‌کنند که حدود 80 نفر آنها را جمع‌آوری کردیم.

عباس گودرزی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در رابطه با تکدیگری اتباع بیگانه در پایتخت به جام‌جم می‌گوید: متاسفانه برخی از این افراد به صورت قانونی و مشروع وارد کشور شده و با روی آوردن به معضل تکدیگری، چهره پایتخت را مخدوش کرده و موجب شیوع انواع معضلات اجتماعی در کشور می‌شوند.

نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از فعالیت متکدیان خارجی در پایتخت می‌گوید: برخی متکدیان خارجی نیز به شکل غیرقانونی و به‌صورت قاچاق از سوی قاچاقچیان انسان به کشور وارد شده و در پی ضعف نظارت دستگاه‌های ذی‌ربط به تکدیگری روی می‌آورند که این معضل فضای کشور را دچار آسیب‌های فراوانی کرده است. گودرزی معتقد است، مافیای تکدیگری براحتی قابل شناسایی است.

او به جام‌جم می‌گوید: فعالیت آزادانه آنها نشانگر ضعف دستگاه‌های مسئول است، چرا که این موضوع تخلف و به نوعی توهین به انسانیت و بر هم زدن نظم عمومی کشور محسوب می‌شود، از این رو به صورت جدی نیازمند برخورد و پیگیری قوه قضاییه است.

عبدالرضا عزیزی، دیگر عضو کمیسیون اجتماعی مجلس هم از تجربه موفق جمع‌آوری متکدیان در تبریز خبر می‌دهد و به ما می‌گوید: در سال 93، 700 کودک و متکدی خیابانی از سطح خیابان‌های کلانشهر تبریز جمع‌آوری شدند که 650 نفر از آنها اتباع بیگانه و شیاد بودند در حالی که فقط 50 نفر آنها نیازمند واقعی بودند که تحت پوشش سازمان‌های حمایتی قرار گرفتند.

سوءاستفاده از کودکان

«در قانون خلأیی برای مبارزه با متکدیان وجود ندارد» این جمله‌ای است که عزیزی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید. از سوی دیگر عباس گودرزی اضافه می‌کند، مراجع ذی‌ربط می‌توانند براحتی با مافیای تکدیگری مبارزه کنند، اما باید بدانیم که مافیای تکدیگری به تمام راهکارهای فرار از قانون آگاهند و مدیریت بدون نقص آنها موجب شده به صورت سازمان یافته در این شبکه‌ها کسب درآمد کنند. متکدیان نیازمند نیستند و یکی از نگرانی‌هایی که در این میان وجود دارد، سوءاستفاده از کودکان برای تکدیگری و تبعاتی است که در آینده از سوی این کودکان جامعه را تهدید می‌کند. در معابر شهر کمتر می‌توان متکدی بزرگسال مشاهده کرد اما از آنجا که کمتر برخوردی با متکدیان صورت گرفته است و سرکرده‌های باندهای تکدیگری نیز این موضوع را می‌دانند، نسبت به جذب کودکان برای گدایی اقدام کرده‌اند.

جالب این‌که نتایج به‌دست آمده از یک پژوهش نشان می‌دهد هر چه متکدیان تصور کنند کنترل اجتماعی قوی‌تر است، تمایل آنها به ترک تکدیگری افزایش می‌یابد. از این رو به نظر می‌رسد تقویت مولفه‌های کنترل اجتماعی در متکدیان یکی از روش‌های کاهش تمایل آنها به تکدیگری باشد. این‌کار می‌تواند با درگیر کردن متکدیان یا نهادهای اجتماعی از طریق نهادهای دولتی و غیردولتی صورت پذیرد.

گدایی با هشتک

مافیای تکدیگری در ایران آن‌قدر سازماندهی شده است که از اتفاقات روز عقب نماند. با توجه به گسترش بالای نفوذ اینترنت در ایران حالا بسیاری از این سرشاخه‌های مافیایی به شبکه‌های اجتماعی نقل مکان کرده‌اند. ضریب بالای نفوذ اینترنت در ایران نشان می‌دهد بسیاری از مادران و پدران هم صاحب گوشی‌های هوشمند هستند و بهترین طعمه برای سرشاخه‌های متکدیان همین افراد هستند.

یکی از شگردهای جواب داده برای تکدیگری اینترنتی ساخت صفحات جعلی در فیس بوک یا ایجاد کانال‌هایی در تلگرام برای کمک به نیازمندان است. این صفحات با انتشار دلنوشته و البته عکس‌های کودکان یا بیماران سعی در فریب مخاطبان خود دارند. هر چند این صفحات از سوی پلیس فتا رصد می‌شود و عمر کمی دارند اما در همین مدت هم رقم قابل توجهی گدایی می‌کنند.

انتشار عکس‌هایی از چند بچه بیمار همراه با شماره حسابی که در زیر آن نوشته شده می‌تواند دل هر کاربری را به درد آورد. پرداخت‌ها هم می‌تواند آنلاین باشد تا جیب متکدیان اینترنتی پر پول‌تر شود.

به متکدیان کمک نکنیم

تکدیگری یکی از زشت‌ترین آسیب‌های اجتماعی است که علاه بر زشت کردن چهره شهرهای بزرگ باعث گسترش آسیب‌های اجتماعی دیگر نیز می‌شود و به همین علت باید فرهنگ‌سازی کرد تا خانواده‌ها به این افراد کمک نکنند.

بهترین راه مقابله با این پدیده، بی‌توجهی به این افراد است که سرمایه کارشان سماجت و مزاحمت برای مردم در شهر است. کمک به نیازمندان واقعی باید از طریق نهادهای معتبر صورت گیرد. به نظر می‌رسد لزوم فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار حس می‌شود. هر چند شهرداری تهران چند سال پیش بیلبوردهای فراوانی را در سراسر شهر برای اطلاع‌رسانی این موضوع نصب کرده بود.

آنچه عیان است این‌که باید قبول کرد هر کدام از ما، به اندازه پولی که به متکدیان حرفه‌ای می‌دهیم در زنده نگه‌داشتن صنعت زشت تکدیگری سهیم هستیم. آموزش لازم به خانواده‌های متکدیان می‌تواند ضمن تقویت کنترل‌های خانوادگی، مانع ادامه کار متکدیان شود.

میثم اسماعیلی - جامعه