ضرورت توجه به سلامت معلولان در طرح تحول سلامت

وسایل و ابزار کمک حرکتی الفبای توانبخشی هستند و هر چه افراد بتوانند به این وسایل دسترسی بیشتری داشته باشند، می‌توانند در جامعه پررنگ‌تر شوند. این وسایل عموما براساس نوع و شدت معلولیت به‌صورت رایگان یا با پرداخت بخش قابل‌توجهی از مبلغ آن توسط دولت‌ها در اختیار معلولان قرار می‌گیرد. در کشورهای در حال ‌توسعه یکی از دغدغه‌های مهم معلولان دسترسی به ابزار و وسایل توانبخشی متناسب با نیاز آنهاست و شاید هم بتوان گفت مقدم بر مناسب‌سازی محیط است. استفاده از وسایل توانبخشی درست می‌تواند ضامن سلامت معلولان از نظر جسمی و روحی باشد. تا زمانی که شرایط برای حضور معلولان در جامعه وجود داشته باشد، آنها کمتر دچار عوارض و عواقب ناشی از معلولیت و محدودیت‌هایشان می‌شوند.

با این حساب، ضروری است در چهار ساله دوم اجرای طرح تحول سلامت، نگاه ویژه‌ای به سلامت معلولان وجود داشته باشد؛ طوری که فرد دارای معلولیت برای تامین تجهیزات توانبخشی یا دسترسی به خدمات توانبخشی با محدودیت مواجه نباشد و این امکانات ضروری در همه شهرهای کشور فراهم شود.

نقش فناوری در استقلال معلولان

این روزها فناوری در ساخت تجهیزات و ابزارهای توانبخشی تحولات زیادی ایجاد کرده است. در بخش ابزار کمک حرکتی ویلچرهای برقی با توان بالا و وزن کم که مناسب با نیاز معلولان هستند تأثیری انقلابی در ایجاد استقلال حرکتی معلولان داشته‌اند. استقلال برای معلولان نقطه شروع ورود به جامعه و پذیرفتن نقش‌ها و فرصت‌های برابر است. وسایل کمک‌حرکتی که می‌توانند به استقلال معلولان در جهت بازیابی توانایی جسمی ازدست‌رفته کمک کنند، در نظام‌های سلامت و بهداشت در اولویت هستند. در برخی موارد این ابزارها بسیار ساده و خلاقانه هستند و تا حد زیادی می‌توانند راهگشا باشند. برخی ابزار ساده مانند قاشق‌ها یا وسایلی که کمک می‌کنند فرد دارای معلولیت بتواند به‌تنهایی لباس خود را بپوشد ساده‌ترین مورد است. در اینجا نقش کارشناسان و مددکاران اجتماعی می‌تواند پررنگ شود و با شناسایی نیازهای افراد تحت پوشش خود نسبت به تأمین یا آگاهی بخشی نسبت به وجود این ابزارها اقدام کنند.

در بسیاری از موارد افراد ناگهان وارد دنیای معلولیت می‌شوند و هیچ شناختی نسبت به این ابزارها و وسایل ندارند. مددکاران اجتماعی ازجمله افرادی هستند که در چنین موقعیت‌هایی به‌عنوان راهنما می‌توانند ایفای نقش کنند. داشتن استقلال حرکتی می‌تواند کمک کند افراد دارای معلولیت کمتر دچار مشکل شده و در دریافت خدمات خود با چالش‌های کمتری مواجه شوند.

اهمیت دسترسی عادلانه معلولان به امکانات درمانی

افراد دارای معلولیت به دلیل محدودیت‌هایی که دارند باید این امکان برایشان فراهم شود که بتوانند براحتی با مراکز خدماتی بهداشتی و اورژانس تماس گرفته و درخواست کمک کنند. در این میان افراد ناشنوا یا افرادی که مشکل گفتاری دارند باید قادر باشند از راه‌های جایگزین درخواست خود را ارسال کنند و در کمترین زمان ممکن به این درخواست‌ها باید ترتیب اثر داده شود. ارائه خطوط مخصوص ارسال پیامک یا سایر راه‌های ارتباطی نوشتاری می‌تواند به انجام این موضوع کمک کند و ارائه این سرویس‌ها در بسیاری از کشورها مرسوم بوده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در مراکز درمانی باید این توجه وجود داشته باشد که به افراد دارای معلولیت سرویس‌های بیشتری ارائه شود. مناسب بودن مراکز خدماتی و درمانی در بخش اداری و درمان یک ضرورت است. افراد دارای معلولیت باید قادر باشند در استقلال کامل به تمام خدمات مورد نیاز خود دسترسی کامل داشته باشند.

عواقب نامناسب بودن فضاهای بهداشتی - درمانی

در صورت نامناسب بودن فضاهای بهداشتی و درمانی، مطب پزشکان و سایر مراکز درمانی، معلولان تمایلی برای مراجعه و بررسی و درمان مشکلات خود نخواهند داشت. با کاهش مراجعه به چنین مراکزی افراد معلول در معرض آسیب‌های بیشتری قرار می‌گیرند و مشکلات جدید جسمی حرکتی می‌تواند فرصت بروز پیدا کند.

در قوانین بسیاری از کشورها روی مناسب‌سازی مراکز درمانی و بهداشتی تأکید بیشتری صورت گرفته است. با توجه به ابعاد و عواقبی که توجه نکردن به این موضوع می‌تواند داشته باشد، بیمارستان‌ها و سایر مراکز حتی تغییراتی که در ساختمانشان بعد از بهره‌برداری صورت می‌گیرد هم مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. در کنار فراهم آوردن امکانات به منظور تردد ایمن و دسترسی به تمام خدمات مورد نیاز همانند سایر افراد به این موضوع هم توجه می‌شود که تجهیزاتی که مورد مصرف روزمره معلولان قرار می‌گیرد هم در دسترس باشند.

برای مثال مراکز درمانی باید تعدادی ویلچر، عصا و سایر ملزومات را برای ارائه به سالمندان و افراد دارای معلولیت در اختیار داشته باشند. یکی از معیارهای سنجش کیفیت خدمات بیمارستانی، بررسی از نظر فراهم کردن نیاز معلولان، سالمندان و سایر افرادی است که به‌طور موقت ممکن است به خدمات درمانی نیاز پیدا کنند.

سعید ضروری