نقش تلویزیون در ارتقاء سینمای مستند

مستندسازان ما به دلیل کمبود منابع مالی نمی‌توانند اغلب کارهایشان را به شکلی استاندارد تولید کنند و از نظر عوامل فنی و روزهای تولید خودشان را محدود به بودجه‌هایی می‌کنند که در اختیارشان است. فرق نمی‌کند این بودجه از طرف تلویزیون تامین شده باشد یا مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی یا حوزه هنری. معتقدم راه برطرف کردن چنین مشکلی، این است که سینمای مستند چرخه اقتصادی مناسبی پیدا کند. به عبارت دیگر، امید مستندساز تنها به گرفتن پول و تامین منابع مالی از نهادهای دولتی نباشد و بتوانند از سرمایه‌های بخش خصوصی برای تولید آثارشان بهره ببرند. در این صورت است که محدودیت منابع مالی کمتر خواهد شد و آثار مربوطه استاندارد فنی بالاتری خواهند داشت. برای تحقق چنین امری باید چرخه اقتصادی جدی داشته باشیم.

بخش خصوصی زمانی وارد سرمایه‌گذاری در سینمای مستند خواهد شد که امید به بازگشت سرمایه داشته باشد. بازگشت سرمایه هم از اکران موفق فیلم‌ها در سینماها شروع می‌شود و بعد به بازارهای دیگر مثل شبکه نمایش خانگی، VOD و بازارهای دیگری مثل اکران در مراکز فرهنگی و دانشگاهی می‌رسد. اگر چرخه اقتصادی سینمای مستند کامل شود، بخش خصوصی رغبت بیشتری برای سرمایه‌گذاری در آثار مستند خواهد داشت.

تلویزیون در سال‌های اخیر اقدامات بهینه‌ای در جهت ارتقای سینمای مستند انجام داده،‌ بخصوص تاسیس شبکه مستند و اختصاص بخش مستند در کنداکتور شبکه‌های دیگر که تاثیر بسزایی در شناخت مردم از مستند داشته. به نظرم تلویزیون باید رویکرد کیفی بیشتری داشته باشد. مستند برخلاف بسیاری از سریال‌های داستانی که شاید با یک بار پخش، مخاطب تمایلی به دیدن مجدد نداشته باشد، اگر درست و اصولی ساخته شود، ارزش پخش ده‌ها بار از شبکه‌های مختلف را دارد. تلویزیون با رویکردی کیفی‌تر می‌تواند بودجه‌های مناسب‌تری را به ساخت این گونه آثار اختصاص دهد که ارزش پخش ده‌ها و صدها بار را داشته باشد. در این صورت رضایت مخاطبان، مستندسازان و مدیران رسانه خیلی بیشتر تامین خواهد شد.

مرتضی رزاق کریمی

قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی/ نایب رئیس خانه سینما