سایه روشن بسته 50 هزار میلیارد تومانی

در حالی که بانک مرکزی اعلام کرده است با اعطای 20 هزار میلیارد تومان تسهیلات در سال گذشته رونق را به بخش تولید برگردانده، فعالان اقتصادی در سراسر کشور عنوان می‌کنند یا از این تسهیلات نتوانستند بهره‌مند شوند یا سود آن خیلی بالاست و توانایی بازپرداختی ندارند.

به گزارش جام‌جم، بانک مرکزی امسال نیز قصد دارد 50 هزار میلیارد تومان از تسهیلات بانکی را به صنایع کوچک و متوسط اختصاص دهد.

برخی کارشناسان اقتصادی عنوان می‌کنند که نباید در شرایط فعلی اقتصاد که تولید از چند جهت رنج می‌برد تنها به یک بخش توجه شود و توقع داشته باشیم همه مشکلات حل خواهد شد. تزریق نقدینگی قطعا بخشی از مشکلات یک واحد تولیدی را رفع می‌کند اما اقداماتی دیگر مانند بخشودگی مالیاتی یا سود و دیرکرد تسهیلاتی که ناشی از شرایط رکودی به بنگاه اقتصادی تحمیل شده بمراتب بهتر است تا اعطای تسهیلات جدید، آن هم با سود 18 درصد و بلوکه شدن 20 درصد کل مبلغ در حساب بانک تا پایان بازپرداخت وام.

ارائه مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی نیز راه‌حل دیگری است که می‌توان از آن برای پیشبرد اهداف اقتصادی و رفع مشکل بنگاه‌های تولیدی استفاده کرد. نظر فعالان و کارشناسان اقتصادی را در زیر می‌خوانید که هیچ‌کدام اعطای تسهیلات با سود بالا را راه‌حل مشکل تولید نمی‌دانند.

مسکنی به نام تسهیلات

مصطفی رناسی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی اصفهان در گفت‌وگو با جام‌جم تصریح کرد: سال گذشته 20 هزار میلیارد تومان به بخش تولید اختصاص داده شد و بانک مرکزی نیز اعلام کرده که امسال نیز 50 هزار میلیارد تومان برای رونق ‌بخشیدن به تولید پرداخت خواهد کرد اما این رقم قطره‌ای است در برابر دریای مواج نقدینگی.

وی با اشاره به این‌که پرداخت 20 هزار میلیارد تومان به واحدهای تولیدی نوعی درمان مقطعی بود، گفت: برخی واحدهای تولیدی بدهکار بودند و برخی معوقات عقب‌افتاده داشتند که با دریافت تسهیلات نسبت به تسویه این بخش‌ها اقدام کردند، تا جایی که ما خبر داریم این پول‌ها صرف افزایش ظرفیت واحدهای تولیدی نشد.

رناسی با تاکید بر این‌که نقدینگی واحدهای تولیدی بالاتر از ارقامی است که بانک مرکزی قصد دارد اختصاص دهد، افزود: یک واحد تولیدی برای افزایش ظرفیت‌های تولیدی خود نیاز به ده میلیارد تومان سرمایه در گردش دارد که بانک مرکزی یک میلیارد اختصاص می‌دهد. قطعا با این روش‌ها نمی‌توان مشکلات بخش تولید را حل کرد.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی اصفهان با بیان این‌که با تورم 10 درصد، وام با نرخ سود 18 درصدی معنایی ندارد، تاکید کرد: 18 درصد سود برای تسهیلات اعطایی به واحدهای تولیدی در نظر گرفته شده که جالب اینجاست 20 درصد کل مبلغ تا زمان تسویه وام باید در حساب بانک باقی بماند که همین کار سود وام را به بالای 25 درصد می‌رساند.

وی ادامه داد: این‌گونه اقدامات نوعی مُسکن است اما درمان نخواهد بود. در چهار سال دولت یازدهم حدود 70 درصد افزایش تورم داشتیم اما رقیب چینی یا کره‌ای ما در این مدت بین 5 تا 7 درصد رشد تورم را تجربه کرده است. در همین زمان قیمت ارز ثابت بوده در نتیجه هزینه تولید کالای ایرانی بالاتر از خارجی‌ها تمام می‌شود. به نظر می‌رسد ارز هم مانند یک کالا سالانه متناسب با نرخ تورم باید افزایش داشته باشد. ثابت نگه داشتن قیمت ارز به ضرر تولید و به نفع واردات خواهد بود.

طرحی که اشتغال‌زا نیست

حسین محمودی‌خراسانی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی مشهد در این باره به خبرنگار ما گفت: توجه به تولید، یک کار پسندیده محسوب می‌شود اما موضوعی که اهمیت دارد این است که برخی طرح‌ها برخلاف میل باطنی‌شان خوب نمایش داده می‌شوند. طرح تسهیلات برای تولید هم خوب است اما با سود 18 درصد آن هم در شرایط رکودی هیچ کمکی به تولید و اشتغال نخواهد کرد و تنها هزینه‌ها و معوقات را پوشش خواهد داد.

عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی مشهد اظهار کرد: تازمانی که سود تسهیلات مربوط به تولید تک‌رقمی نشود، نمی‌توان انتظار داشت رونق اتفاق بیفتد. تسهیلاتی هم که اکنون با عنوان احیا و رونق تولید داده می‌شود، منجر به اشتغال نخواهد شد.

سود تسهیلات زیاد است

رضا سواری، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ارومیه درباره بخشنامه بانک مرکزی در مورد اختصاص 50 هزار میلیارد تومان برای رونق تولید به جام‌جم گفت: سود تسهیلاتی که قرار است به منظور رونق تولید داده شود آن‌قدر زیاد است که برخی بنگاه‌های تولیدی از دریافت آن صرف‌نظر می‌کنند و برخی دیگر نیز اعلام می‌کنند که تسهیلات به میزان کافی در اختیارشان قرار نمی‌گیرد که مشکلاتشان حل شود.

وی افزود: سال گذشته که بانک مرکزی 20 هزار میلیارد تومان به بخش تولید اختصاص داد، اقدام کردیم اما گفتند تمام‌شده و بروید سال بعد بیایید. امسال هم تاکنون وامی به ما داده نشده است.

سواری با بیان این‌که نباید به همه بنگاه‌های تولیدی یک مبلغ یکسان پرداخت شود، اضافه کرد: دو بنگاه تولیدی را در نظر بگیرید که یکی ماهانه با حقوق و حق بیمه یک میلیارد تومان هزینه می‌پردازد و بنگاهی که ماهانه 300 میلیون تومان هزینه دارد. وقتی به هر کدام از این بنگاه‌ها رقم 200 میلیون تومان اختصاص داده شود، بنگاه اول مشکلش حل نمی‌شود اما بنگاه دوم تا حد زیادی مشکلاتش را حل خواهد کرد. به نظر می‌رسد نباید به همه بنگاه‌ها مبلغ یکسان اختصاص داده شود.

ساختار اقتصاد مشکل دارد

مهدی پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران هم به جام‌جم گفت: 20هزار میلیارد تومان که سال گذشته توسط بانک مرکزی برای رونق‌ بخش تولید پرداخت شد، توانست بخشی از مشکلات و نقدینگی بنگاه‌ها را حل کند اما واقعیت این است که این طرح، رونق را به دنبال نداشته و کمک موقتی بوده است و نتوانسته به اصلاح ساختار بنگاه‌ها منجر شود. البته این موضوع مربوط به اکثریت بنگاه‌های تولید است اما استثناهایی وجود دارد.

وی با ارائه پیشنهای برای رفع مشکل بخش تولید و رسیدن به رونق اقتصادی تصریح کرد: باید یک آسیب‌شناسی صورت گیرد تا استراتژی توسعه صنعتی و اقتصادی تدوین و به کار گرفته شود و از آن به بعد نیز تصمیمات اقتصادی بر این مبنا باشد.

پورقاضی با اشاره به این‌که ساختار اقتصادی ما مشکلات متعددی دارد، افزود: یارانه غیرهدفمند، رانت‌هایی که در سیستم وجود دارد، بی‌توجهی به صادرات و روابط سیاسی نامناسب با کشورهای همسایه مانع توسعه اقتصادی ماست. به نظر می‌رسد فعالان و مسئولان اقتصادی باید با هم برنامه بدهند و چوب لای چرخ هم نگذارند.

کار آن‌طور که باید پیش نرفته است

رهبر معظم انقلاب ابتدای امسال، درباره نتیجه اقدامات دولت برای حمایت از صنایع کوچک و متوسط گفتند:‌ دولت در ابتدای سال 95 موضوع کمک به واحدهای تولیدی کوچک و متوسط را در دستور کار خود قرار داد و تصمیم گرفت با اختصاص 15هزار میلیارد تومان بودجه، 20هزار کارگاه را از رکود خارج کند که اقداماتی، گرچه دیرهنگام انجام گرفت اما آنچه که مهم است نظارت و استمرار آن برای به سرانجامِ مطلوب رسیدن کارهاست. رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: من توضیح خواستم از کسانی که دست‌اندرکار این قضیه بودند و از طرق مختلف، از لحاظ میدانی تفحص کردم، [فهمیدم] خب کار پیش رفته است منتها نه به آن اندازه‌ای که هزینه شده. کار پیشرفت‌هایی داشته است منتها آن‌جوری که مورد نظر است و باید پیش می‌رفت و انجام می‌گرفت، انجام نگرفته است. باید کاری کنیم که تدابیر مسئولان و سیاست‌های اجرایی مسئولان بتواند به نتایج نهایی برسد.

محمدحسین علی‌اکبری - اقتصاد