شمشیر دو لبه فضای مجازی

بنابراین یکی از مهم‌ترین راهکارها که دولت‌ها می‌توانند به کار بگیرند و فضای مجازی را به نوعی تحت نظارت در بیاورند، این است که ذهن نوجوانان و جوانان را نسبت به مضرات این فضا آگاه کنند، زیرا اگر نسبت به این مساله هشدار ندهیم، این کاربران کم‌سن و سال سر از بیراهه درمی‌آورند. به همین دلیل باید ذهن خانواده‌ها را آگاه کنیم و ضرر و زیان این فضا را به مردم آموزش بدهیم.

فضای مجازی مثل شمشیر دو لبه است؛ هم برای خانواده‌ها مفید است و هم این که اگر کنترل نشود، ضرر دارد. بنابراین آگاه‌سازی خانواده‌ها از مهم‌ترین برنامه‌های دولت باید باشد. همان طور که تاکید کردم شبکه‌های مجازی در حال گسترش و توسعه هستند و فرهنگ ایرانی، آمیخته به ارزش‌های اسلامی است. به همین دلیل هر نوع غفلت ارزش‌های اسلامی ـ ایرانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و حتی ممکن است ارزش‌های غیراسلامی و غیراخلاقی رواج پیدا کند.

این روزها عوارض مخرب این فضا را در خیابان‌ها می‌بینیم و بسیاری از جوانان از لباس پوشیدن هنرپیشه‌های خارجی تقلید می‌کنند و فرهنگ خودشان را فراموش کرده‌اند. بنابراین باید بتوانیم نقش فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی برای کاربران فضای مجازی داشته باشیم و آموزش توام با فرهنگ غنی ایرانی ـ اسلامی ارائه کنیم. ضمن این که می‌توانیم در قالب کتاب‌های درسی مقوله سواد رسانه‌ای را به نوجوانان و در دانشگاه‌ها به جوانان آموزش بدهیم. گرچه دولت‌ها می‌توانند با استفاده از فیلترینگ روی فضای مجازی نظارت داشته باشند، ولی امروزه تحقیقات نشان می‌دهد فیلترکردن کارساز نیست و جواب قطعی مناسب نمی‌دهد. در واقع فیلترینگ به عنوان مسکن برای ساکت کردن موقت درد است، اما در بلندمدت جوابگو نیست. بنابراین باید در سطح دانشگاه‌ها و مدارس فرهنگ‌سازی کنیم و این فرهنگ‌سازی باید متناسب با جامعه و فرهنگ ایران، سن، میزان تحصیلات، شرایط روحی و روانی کاربران باشد.

ما به تدوین برنامه‌های خاص در این حوزه نیاز داریم تا بتوانیم به لحاظ رفتاری و گفتاری موثر باشیم. در ضمن مسئولان نیز باید به طور جدی دغدغه این مساله را داشته باشند. برگزاری کارگاه‌ها برای خانواده‌ها با حضور روان‌شناسان و کارشناسان در این خصوص خیلی موثر است. جلوی ضرر را از هر جا بگیریم منفعت است.

دکتر عباس اسدی

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی