ابزار تعرفه برای حمایت از تولید داخل

برخی بازرگانان ایرانی معتقدند، تعرفه‌های فعلی ابهام دارند و می‌توانند زمینه سوءاستفاده‌های زیادی را فراهم کنند. نظر شما چیست؟

تعرفه‌های گمرکی بر اساس ردیف‌های تعرفه سازمان جهانی گمرک (نمانکلاتور) است. در حال حاضر، کدهای شش رقمی تعرفه نمانکلاتور حدود ۵۲۰۰ ردیف است که بین‌المللی و مورد استفاده کشورهاست. هر کشوری می‌تواند کدهای شش رقمی را متناسب با نیاز داخلی به هشت رقم یا بیشتر تغییر دهد. بنابراین کدهای تعرفه هشت رقمی کشور ایران با ایجاد ردیف‌های جدید، یعنی تغییر شش رقمی به هشت رقم تنظیم شده و تحت نظر گمرک و پس از تصویب در هیات محترم دولت اجرایی می‌شود و هیچ ابهامی ندارد.

درج کلمه غیره در کتابچه تعرفه‌ای چطور؟ آیا به این ابهام‌ها دامن نمی‌زند؟

خیر؛ کلمه غیره در شرح تعرفه به کار نمی‌رود. لیکن برای تمام تعرفه‌ها یک ردیف جهانی سایر وجود دارد که کالاهای غیر مذکور را در برمی‌گیرد.

آیا واقعا قوانین واردات و صادرات، دست و پا گیر هستند یا مشکل تجار و بازرگانان جای دیگری است؟

در حال حاضر، مقررات بازدارنده‌ای بر سر راه صادرات و واردات وجود ندارد و با الکترونیکی شدن اکثر فرآیندها بویژه در حوزه گمرک، اخذ گواهی‌ها، مشکلی در اجرای مقررات وجود ندارد. مشکل عمده تجارت چالش‌های اقتصادی از جمله نرخ تورم است که مزایای ثبات اقتصادی را به مخاطره می‌اندازد.

نظر شما درباره تعدد تعرفه‌ای چیست؟

تعداد طبقات تعرفه‌ای در ایران بر اساس برنامه زمانبندی از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۳۹۶ به ۸ طبقه کاهش پیدا کرد و در بخش مأخذ گمرکی نیز حتی‌الامکان همسان‌سازی صورت گرفته است، لذا تعدد تعرفه نداریم.

تعداد تعرفه‌های موجود برای انجام تشریفات گمرکی ایران اکنون چند ردیف تعرفه‌ای است؟

در حال حاضر، حدود ۷۴۰۰ ردیف تعرفه هشت رقمی برای انجام تشریفات گمرکی مورد استفاده بخش بازرگانی کشور قرار می‌گیرد.

اصولا تعرفه‌های گمرکی برای واردات کالاهای خارجی براساس چه معیارهایی تنظیم و ابلاغ می‌شود؟

به‌منظور حمایت از تولیدات داخلی، مأخذ حقوق ورودی با در نظر گرفتن عوامل میزان تولید، میزان تأمین نیاز داخل، قیمت کالای خارجی، قیمت فروش کالای داخلی، تعداد تولیدکنندگان و کیفیت کالای تولیدی تعیین می‌شود.

با توجه به این شرایط درصد تعرفه چگونه تعیین و ابلاغ می‌شود؟

برای رسیدن به درصد موردنظر و قابل قبول با در نظر گرفتن حمایت از تولید داخل، میزان تعرفه متناسب با میزان تأمین داخلی کالای تولیدی، مقایسه قیمت تمام‌شده و فروش کالای تولیدی با قیمت خارجی و محاسبه مقدار حمایت مورد نیاز آن کالا تعرفه را تعیین می‌کنیم.

بخش خصوصی دائم از این که تعرفه‌ها بدون مشورت با آنها تنظیم می‌شود، گله دارند. آیا واقعا این طور است؟

خیر؛ تمام تصمیمات و تغییرات در تدوین و تنظیم مقررات صادرات و واردات در کمیته ماده یک آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات با دعوت از ذی‌نفعان و انجمن‌های مربوطه اتخاذ می‌شود.

برسیم به موضوع تجارت ترجیحی که این روزها واکنش‌ زیادی ایجاد کرده است. اصول و مبنای تعرفه‌های ترجیحی میان کشورها چیست؟

به‌طور کلی، مبنای تعیین تعرفه‌های ترجیحی داشتن مزیت در تولید کالای داخلی و تأمین کالای مورد نیاز است.

در توافقات ترجیحی از تعرفه به عنوان ابزاری کارآمد در چارچوب برنامه هوشمندانه حمایت از تولید داخلی و توسعه صادرات بر پایه مزیت‌های نسبی استفاده می‌شود.

همه کشورهای توسعه‌یافته برای حمایت از تولیدات داخلی از تعرفه‌های وارداتی بهره برده‌اند،‌ لیکن در این کشورها که اکنون با حمایت تعرفه‌ای به تولیدات باکیفیت دست یافته‌اند، از میزان تعرفه پایین‌تری استفاده می‌کنند.

به نظر شما نبود پنجره واحد تجاری و کاغذبازی‌های موجود چقدر باعث بروز مشکل در تجارت بین‌المللی ایران شده است؟

در حال حاضر با ایجاد سامانه جامع تجارت، تمهیدات لازم برای تسهیل و تسریع در فرآیندها و امر صادرات و واردات به وجود آمده و زمینه‌ساز مدیریت یکپارچه بازرگانی و به‌تبع آن کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان شده که از دستاوردهای مهم این سامانه است.

به نظر شما ابزار دیگری بجز تعرفه‌های گمرکی برای کنترل واردات یا قاچاق در اختیار داریم؟

ترغیب آحاد جامعه به مصرف کالای تولید داخل از طریق ترویج فرهنگ استفاده از تولیدات باکیفیت داخل کشور و به موازات آن برنامه‌ریزی‌ کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای ارتباط کیفی محصولات تولیدی قابل رقابت با مشابه خارجی، از ابزارهای مؤثر برای جلوگیری از گسترش تجارت غیررسمی و پدیده قاچاق است.

ضمانت اجرایی تعرفه‌های گمرکی هنگام انجام تشریفات گمرکی چیست؟

گمرک ایران نظارت کامل بر اجرای تعرفه‌ها دارد و در مراحل ارزیابی کالا با کارشناسی دقیق و اعمال مقررات مربوطه و با اخذ حقوق ورودی، نسبت به ترخیص کالاها اقدام می‌کند.

به عنوان یک کارشناس در امور تجاری بین‌المللی نظر شما درباره جدایی وزارت بازرگانی از وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت چیست؟

براساس شرایط حاکم بر کشور در سال‌های گذشته و تمرکز امور تولیدی و تجاری در یک وزارتخانه، فضای مناسبی بر اساس سیاست جلوگیری از تداخل و تشابه مأموریت‌ها و موازی کاری‌ها حاصل شده . لذا جدایی بخش بازرگانی از تولید به صلاح نیست. از محاسن مدیریت واحد در یک وزارتخانه، حمایت از تولید صادرات محور و سیاستگذاری یکپارچه در زنجیره توزیع و تجارت است. ضمنا طرح جداسازی وزارتخانه‌ها با سیاست چابک سازی و کارآمدی دولت همخوانی ندارد.

عماد عزتی