شیطنت‌های دخترک روس به 25 زبان

ایران ما هم از جمله کشورهایی است که گذر «ماشا و خرس» به آن افتاده است؛ چند قسمت از این سریال انیمیشنی با نام «ماجراهای خانم کوچولو و آقا خرسه» با دوبله فارسی در شبکه پویا به نمایش در آمده و مخاطبانی برای خودش دست و پا کرده است.

نکته قابل توجه درباره این سریال انیمیشنی آن است که ماشا و خرس، نه یک شاهکار هنری است و نه حتی می‌توان ویژگی خاصی در طراحی شخصیت، کارگردانی، انیمیت یا سایر بخش‌های فنی آن دید، اما به نظر می‌رسد تکیه بر سرگرمی، شناخت درست مخاطب و البته تداوم تولید آن، سه عامل مهم در شهرت و محبوبیت این انیمیشن روسی بوده است.

اولگ کوزوکو در مقام نویسنده و یکی از کارگردانان این سریال انیمیشنی، روایت ماشا و خرس را بر اتفاقات، رویدادها و ماجرای پر کشش و هیجان‌انگیز بنا کرده است. در این سریال نه از پند و نصیحت خبری است و نه آموزش. وجه سرگرمی این انیمیشن در ساختار اجرایی آن به رنگ‌ها و فضاسازی سرایت کرده و با شعر و موسیقی به اوج رسیده است. این انیمیشن، نه اصراری بر آموزش خردسالان و کودکان دارد و نه تاکید بر نمایش فرهنگ روسیه. اگر چه این هر دو به صورت غیرمستقیم رخ می‌دهد.

تماشاگر ماشا و خرس، خردسالان و کودکان هستند که آموزش برای آنها در بازی و سرگرمی خلاصه می‌شود. همچنین این گروه سنی به بازیگوشی و تخیل علاقه دارد و شاید هرگز از خودش نپرسد چرا یک دختربچه با یک خرس دوست است! تماشاگر خردسال یا کودک به ماجرا و اتفاق علاقه ویژه دارد و به همین دلیل است که در هر قسمت از انیمیشن ماشا و خرس کلی اتفاق رخ می‌دهد. ماشا، آقا خرسه، روباه‌ها و بقیه شخصیت‌ها مثل خود بچه‌ها پرانرژی و شاد هستند.

و به عنوان سومین دلیل، تداوم این انیمیشن باعث شده در ذهن مخاطب ماندگار شود. تولیدکنندگان ماشا و خرس این محصول را به تعدادی روانه بازار کرده‌اند که چند نسل از خردسالان و کودکان با آن انس بگیرند و خواسته یا ناخواسته، قاب‌های متعددی از این سریال انیمیشنی در آلبوم خاطراتشان ثبت شود. طبیعی است شخصیت‌های این سریال بعد از چهار فصل و بیشتر از 200 قسمت، برای کودکان حکم دوست و آشنا را پیدا کنند.

در کنار این دلایل، دو نکته مهم وجود دارد که نمی‌توان سهم آنها را در موفقیت سریال نادیده گرفت: یکی این که ماجراهای این سریال بدآموزی ندارد یا به عبارتی تحت عنوان محتوای امن ارائه می‌شود؛ چیزی که همه خانواده‌ها با هر فرهنگی و در هر کجای دنیا خواهانش هستند. نکته بعدی هم به فضای سریال ماشا و خرس مربوط است که در یک جنگل رخ می‌دهد و برای هر کودکی در هر گوشه از جهان ملموس و قابل درک است. اگرچه نمادها و نشانه‌هایی را از فرهنگ روسیه می‌توان در فضای زندگی یا موقعیت‌های این سریال دید، اما در نهایت هم مخاطب ایرانی آن را درک می‌کند، هم مخاطب هندی و هم آفریقایی!

آذر مهاجر