ترامپ در شرق آسیا، تشدید نظامیگری

ترامپ برای تحقق اهداف سیاسی و اقتصادی آمریکا، در این تور آسیایی به ژاپن، کره جنوبی،ویتنام،چین و فیلیپین سفر کرد و در پایان سفر مشخص شد اولویت اول وی در این سفر، دستیابی به اهداف اقتصادی بخصوص در حوزه نظامی با فروش بیشتر تسلیحات بوده و رویکرد اقتصادی ترامپ در شرق آسیا نیز تشابه زیادی با رویکرد وی در غرب آسیا دارد.

در غرب آسیا، سعی کاخ سفید بر این است که با طرح تهدید امنیتی ایران برای منطقه، سلاح بیشتری به کشورهای عرب بخصوص عربستان سعودی بفروشد و در شرق آسیا نیز بزرگنمایی تهدید برنامه‌های هسته‌ای کره شمالی، بهانه‌ای برای فروش تسلیحات به ژاپن و کره جنوبی بود. در واقع کاهش تراز تجاری منفی آمریکا و و رکود کارخانه‌های بزرگ نظامی که موجب کم‌رونق بودن بازار معاملات تسلیحاتی شده، موجب شد که بازکردن درهای بازار کشورهای شرق آسیا به روی تولیدات نظامی، در اولویت برنامه‌های ترامپ قرار گیرد.

رئیس‌جمهور آمریکا در نخستین مقصد خود در توکیو گفت ژاپن و کره جنوبی به عنوان متحدان واشنگتن در منطقه آسیب‌پذیری بیشتری در برابر اقدامات تحریک‌آمیز و تهدیدات کره شمالی علیه آمریکا دارند و تلاش کرد مقام‌های ژاپن را برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه کره شمالی و خرید بیشتر تسلیحات از آمریکا متقاعد کند. رئیس‌جمهور ژاپن نیز دستاورد مهم سفر ترامپ به آسیا را فروش جت‌های جنگنده F-35A و موشک‌های پیشگیرانه SM-3 Block II آمریکا به ژاپن دانست. در این سفر کره جنوبی نیز متقاعد شد با خرید بیشتر تسلیحات از واشنگتن، منافع آقتصادی آمریکا را بابت حضور نظامی قوی‌تر در شبه جزیره کره تامین کند.

ترامپ بعد از بازگشت به آمریکا نیز مدعی شد توانسته است جهان را علیه برنامه تسلیحات هسته‌ای کره شمالی متحد کند و کره جنوبی و ژاپن میلیاردها دلار از ادوات نظامی آمریکا خرید خواهند کرد.

رئیس‌جمهور آمریکا در این سفر نشان داد به دنبال اعمال دیپلماسی برد ـ برد نیست و تمایل دارد آمریکا در تعامل با کشورهای شرق آسیا، برنده اصلی باشد. در این سفر سخنان ترامپ بیشتر بر حمایت از اقتصاد ملی آمریکا متمرکز شده بود و کاخ سفید تمایل چندانی نسبت به تامین منافع اقتصادی کشورهای شرق آسیا نشان نداد. شاید به همین دلیل بود که کشورهای این حوزه، بخصوص چین، به آمریکا اجازه ندادند در زمینه تجارت به دستاوردی قابل توجه نائل شده و امضای توافق‌های تجاری از دستورکار این سفر خارج شد.

ترامپ از توکیو تا پکن تلاش کرد در زمینه مسائل اقتصادی همچون یک دلال برای فروش تسلیحات بازاریابی کند و این رویکرد وی بارها مورد انتقاد رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی آمریکا قرار گرفت.

وی در این سفر پیام ویژه‌ای برای متحدان آسیایی خود دال بر تمایل به استقرار صلح و ثبات و امنیت نداشت و در عوض با تلاش برای فروش تسلیحات نشان داد یک منطقه پرتنش و درگیری در شرق آسیا برای وی و کمپانی‌های تسلیحاتی آمریکا مطلوب تر است. بسیاری از کارشناسان سیاسی نیز، سفر آسیایی وی را مصداق جنگ‌طلبی و عامل تسریع در برنامه اتمی پیونگ‌ یانگ دانستند. کره شمالی هم بارها در طول این سفر، آمریکا را به تقویت نظامیگری و افزایش تنش در شبه جزیره کره متهم کرد گفت: تا زمانی که ایالات متحده و پیروان آن اقدامات خصمانه خود را علیه ما ادامه دهند، ما نیز همچنان توان هسته‌ای خود را تقویت خواهیم کرد.

مردم کشورهای منطقه بخصوص در مانیل و توکیو نیز با برپایی تظاهرات علیه ترامپ، مخالفت خود با تشدید موج تنش‌ها و تقویت نظامیگری و جنگ در منطقه که سیاست روشن ترامپ بود را محکوم کردند.

سفر به شرق آسیا نشان از تغییر رویکرد آمریکا از سیاست امنیتی اوباما به رویکرد نظامی داشت و ثابت کرد دونالد ترامپ به رغم وعده‌های انتخاباتی خود مبنی بر تمرکز بر امور داخلی آمریکا، به دنبال تقویت تنش و نظامیگری در نقاط مختلف جهان برای فروش تسلیحات و تامین منافع کمپانی‌های بزرگ اسلحه‌سازی است. رویکردی که مورد استقبال اکثر کشورهای آسیا بخصوص چین و اعضای اتحادیه آسه‌آن قرار نگرفت و می‌تواند موجب نوعی تفاهم و اتحاد در میان این کشور برای جلوگیری از تحقق اهداف کاخ سفید در حوزه اقیانوس‌های هند و آرام شود.

محسن پاک آیین

کارشناس مسائل بین‌الملل