دردسرهای فرودگاه در فصل سرما

با ورود یک جبهه هوای فعال به منطقه و نزدیک شدن آن به فرودگاه‌ها، تغییرات زیادی در پارامترهای جوی رخ می‌دهد. تغییر در فشار، دما، سرعت و جهت باد و در نهایت، افزایش رطوبت و آغاز بارندگی از هر نوع (باران، برف، تگرگ)، نشان‌دهنده عبور یک جبهه هوا از یک منطقه است. در ادامه به بررسی هر یک از این مؤلفه‌ها خواهیم پرداخت. با تغییر فشار در منطقه تحت پوشش یک توده هوا، جریانات هوایی ناشی از این تغییر فشار بدیهی خواهد بود. تغییر جریان‌های هوایی، به این معنی است که جریان هوا از مناطق با فشار بالا به سمت مناطق با فشار نسبی کمتر حرکت خواهد کرد. اگر این جریان هوای ایجاد شده در راستای باند پرواز فرودگاهی نباشد که زیر این توده هوا قرار دارد، انتظار می‌رود باد شدید جانبی در امتداد باند پرواز وجود داشته باشد. هواپیما برای نشست و برخاست، نیازمند وزش باد از روبه‌رو است؛ یعنی جهتی مخالف با جهت انجام پرواز. اگر باد جانبی بیشتر از میزان قابل پرواز هواپیما باشد، انجام پرواز سخت یا غیرممکن خواهد بود. بخصوص در زمان نشستن هواپیما که کنترل آن با توجه به کاهش قدرت موتورها و سرعت کم آن در نزدیکی زمین برای خلبانان بسیار دشوار خواهد بود. در برخی موارد، حتی وزش شدید باد می‌تواند موجب تعطیلی موقت یک فرودگاه شود.

با شروع بارش باران و برف، نخستین نکته‌ای که ایمنی و جریان عادی پروازها را مختل می‌کند، کاهش دید افقی ناشی از این بارش است. با این که پیشرفت سامانه‌های ناوبری و تجهیزات هوانوردی در سال‌های اخیر باعث شده، تأثیر عوامل انسانی و دید بصری به کمترین میزان مورد نیاز خود کاهش یابد، اما بازهم میزان کمینه‌ای از دید افقی برای انجام عملیات نشست و برخاست از روی باند پرواز وجود دارد. این مقدار از دید برای دیدن باند پرواز از طرف خلبان هنگام برخاستن از باند پرواز و در زمان نشستن روی آن است، زیرا در کمترین دید افقی نیز، خلبان باید برای فرود، باند پرواز را در فاصله‌ای استاندارد از آن ببیند. این فاصله برای کاهش سرعت و کم کردن ارتفاع در نزدیکی زمین و قبل از تماس چرخ‌های هواپیما روی زمین مورد نیاز است.

آخرین موردی که در زمان بارندگی و بویژه بارش برف می‌تواند ایمنی یک پرواز را تهدید کند، کیفیت سطح باند پرواز و نسبت عملکرد سیستم‌های ترمز روی سطوح پروازی است. همان طور که یخ‌بستن سطح جاده می‌تواند با کاهش میزان اصطکاک لاستیک خودرو و جاده، باعث کم شدن عملکرد بهینه سیستم ترمز شود؛ کاهش تماس چرخ‌های هواپیما با سطح باند پرواز نیز می‌تواند چنین اثری بر کنترل آن روی باند و کاهش سرعت هواپیما داشته باشد. یک هواپیمای مسافربری در زمان فرود، معمولا سرعتی معادل با یا بیش از 300 کیلومتر بر ساعت دارد. پوشش برفی یا یخ‌زدگی سطوح پروازی می‌تواند حتی باعث تعطیلی طولانی مدت یک فرودگاه شود.

خلبان محمدتقی امیرسام