ضرورت حمایت مضاعف از معلولان ساکن مناطق محروم

از این هشت میلیون نفر، حدود یک میلیون و 300 هزار نفر تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند. سایر معلولان از‌جمله افرادی هستند که یا خودشان به طور خودخواسته به سازمان بهزیستی مراجعه نکرده‌اند یا ازجمله افراد معلولی هستند که از سوی سازمان‌های حمایتی شناسایی نشده‌اند.

این معلولان شناسایی نشده در سیستم حمایتی سازمان بهزیستی، بیشتر در مناطق محروم کشور زندگی می‌کنند. اگرچه بسیاری از معلولان ساکن در کلانشهرها هم از مشکلات مضاعفی رنج می‌برند که گاهی به دلیل همین مشکلات مالی و رفاهی، معلولیت به مشکلات دسته چندم آنها تبدیل می‌شود، اما در شهرهای کوچک و بخصوص مناطق مرزی و محروم، دامنه این مشکلات پیش روی معلولان شدیدتر است.

اگر یک معلول ساکن کلانشهر، نیاز به تعمیر کفش طبی داشته باشد یا بخواهد از خدمات توانبخشی استفاده کند، حداقل مراکزی وجود دارد که معلول بتواند از خدمات این مراکز بهره ببرد، ولی در بسیاری از شهرهای کوچک، معلولان از این امکانات حداقلی هم محروم هستند.

همچنین در حوزه اشتغال هم مشکلات معلولان ساکن شهرهای کوچک شدیدتر است. در کلانشهرها شانس اندکی برای اشتغال معلولان وجود دارد، اما در اغلب مناطق محروم کشور، همان شانس حداقلی هم پیش روی معلولان نیست.

درخصوص مناسب‌سازی معابر هم وضعیت همین طور است. در کلانشهرها رفته رفته مفهومی به نام مناسب‌سازی معابر نهادینه شده و تعداد آسانسورها و سطح شیبدار در حال افزایش است، ولی در بسیاری از شهرهای کوچک، هنوز مفهومی به نام مناسب‌سازی معابر جا نیفتاده است و بسیاری از معلولان ساکن شهرهای محروم به سختی در سطح شهر تردد می‌کنند.

چندی قبل ابراهیم کاظمی مومن سرایی، رئیس کمیته مناسب‌سازی سازمان بهزیستی با صراحت اعلام کرد‌: هم‌اکنون کمتر از 30 درصد فضاهای عمومی شهری در کشور مناسب‌سازی شده است که این وضعیت، بروز مشکلاتی برای برخی افراد جامعه از‌جمله معلولان و سالمندان را در پی دارد.

نامناسب بودن معابر، مشکلی فراگیر در همه مناطق کشور است، اما بی‌شک در مناطق کم برخوردار، آمار معابر نامناسب برای تردد معلولان، بیشتر از سایر مناطق برخوردار است.

همچنین در حوزه نگاه به توانمندی‌های معلولان هم اختلاف چشمگیری بین شهرهای کوچک و بزرگ وجود دارد. معلولان موفق در شهرهای بزرگ‌تر، بیشتر دیده می‌شوند؛ اما در شهرهای مناطق محروم، راه‌های موفقیت معلولان بسیار محدود است. بسیاری از معلولان موفق و دانش‌آموخته در شهرهای کوچک نیز بیکار هستند و باور عمومی نسبت به توانمندی‌های آنان بسیار ضعیف است.

از منظر دسترسی به تجهیزات کمک توانبخشی شامل عصا، واکر، صندلی چرخدار، کفش‌های طبی و مصنوعی هم تبعیض جدی بین معلولان ساکن شهرهای بزرگ و کوچک وجود دارد. مجموعه این شرایط موجب شده است زندگی معلولان در شهرهای کوچک، به مراتب سخت‌تر از زندگی معلولان در شهرهای برخوردار باشد.

اشتغال، اصلی‌ترین نیاز معلولان

آن طور که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است، سال 94 حدود 25 هزار فرصت شغلی و سال 95 هم حدود 16 هزار فرصت شغلی برای معلولان ایجاد شده که واضح است این میزان محدود ایجاد اشتغال نمی‌تواند پاسخگوی نیاز خیل عظیم معلولان بیکار باشد.

پیشتر حسین نحوی‌نژاد، معاون توانبخشی سازمان بهزیستی نیز در اظهارنظری قابل تامل اعلام کرده بود: بیکاری میان نابینایان بیش از دیگران به چشم می‌خورد، به طوری که 80 درصد نابینایان کشور بیکار هستند. همچنین روند جذب نیروی معلول در ادارات دولتی متوقف شده است و طی 15 سال اخیر حتی یک معلول نیز جذب این ادارات نشده‌اند. در واقع، آمار بیکاری در هر منطقه باید ضرب در عدد سه شود تا از این طریق بتوان به آمار بیکاری در قشر معلول پی برد.

حال در نظر بگیرید وقتی در یک شهر کوچک و محروم، آمار بیکاری شهروندان بسیار بیشتر از آمار بیکاری در مناطق برخوردار است، در این شرایط، آمار بیکاری معلولان همان منطقه محروم، سه برابر بیشتر از سایر همشهریان شان است. البته در سطحی دیگر، میزان مشکلات دختران معلول در شهرهای محروم، به مراتب بیشتر از پسران معلول در همان منطقه است.

به هر حال، با تصویب لایحه حمایت از حقوق معلولان، انتظار می‌رود رفع مشکلات معلولان ساکن در مناطق محروم در اولویت قرار بگیرد، زیرا کم نیستند معلولانی که در منطقه محروم زندگی می‌کنند و حتی از داشتن یک صندلی چرخدار هم محروم مانده‌اند.