دستورالعمل بین‌المللی برای مدیریت فرودگاه‌ها به وقت بارش برف سنگین

سازمان‌های هواپیمایی و وزارتخانه‌های مرتبط با این صنعت در سراسر جهان با وضع قوانین خاص و تلاش برای انطباق با آیین‌نامه‌ها و قوانین جهانی، سعی در افزایش ایمنی و کارایی حمل و نقل هوایی دارند. در صدر این نهادها، سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی(ICAO) قرار دارد. این سازمان که یکی از مراکز وابسته به سازمان ملل است، مسئول تهیه و تدوین قوانین مربوط به نحوه فعالیت افراد، شرکت‌های هواپیمایی و سازمان‌های مرتبط با آن در سراسر دنیاست. به این صورت که با انتشار آیین‌نامه‌های لازم‌الاجرا برای هر بخش از هوانوردی، که با نام انکس در بین اهالی این صنعت مشهور است، خطوط کلی بخش یاد شده را تبیین می‌کند. در بسیاری از مفاد این قوانین، بخشی از آن به نظر و قوانین داخلی کشورها سپرده می‌شود. با نظر به این که هیچ یک از قوانین کشورهای عضو این سازمان نمی‌تواند ضعیف‌تر از موارد مطرح شده در انکس‌ها باشد، بلکه شاید حتی بتواند سختگیرانه‌تر نیز باشد. هر کشور بر حسب موقعیت جغرافیایی، فرهنگ و قوانین داخلی خود می‌تواند قوانین حوزه هوانوردی را نیز تعدیل کند. این خطوط کلی با نام نشریه اطلاعات هوانوردی(AIP) هر کشور چاپ شده و در دسترس همگان قرار می‌گیرد. جزئی‌ترین اطلاعات مربوط به خطوط هوایی و لوازم و امکانات موجود در هر یک از فرودگاه‌های کشور در این نشریه به تفصیل توضیح داده می‌شود.

در روزهای گذشته بارش برف سنگین در هفتم و هشتم بهمن موجب بسته شدن دو فرودگاه مهم پایتخت شد. فرودگاه مهرآباد که فقط یک باند پرواز فعال دارد و تنها فرودگاه برای اتصال دیگر نقاط کشور به پایتخت محسوب می‌شود و فرودگاه امام خمینی(ره) که مرکز ایران را با اقصی نقاط جهان متصل می‌کند. ضمن این که مسئولان متولی مدیریت بحران کشور اخیرا و در پی رخدادهای گوناگون نشان دادند که در بیشتر حوادث طبیعی و غیرطبیعی غافلگیر می‌شوند، اما نگاهی به امکانات موجود در دو فرودگاه ذکرشده می‌تواند بسیاری از ابهام‌ها را از بین ببرد یا شاید بیشتر به آنها دامن بزند.

در AIP و در بخش مربوط به فرودگاه‌های پایتخت، نکته جالبی خودنمایی می‌کند. در این نشریه، طبق آنچه از سوی ایران به تمام شرکت‌های هوانوردی دنیا اعلام می‌شود، در فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تعداد 51 خودروی برف‌روب اعم از برف‌خوار، تیغه‌ها و کامیون‌های مخصوص و تراکتور وجود دارد. عدد لوازم برف‌روبی برای فرودگاه امام خمینی(ره) 27 است. اقلامی که بر اساس آمار بارندگی سال‌های گذشته برای پاک کردن سطوح پروازی این فرودگاه‌ها باید کافی باشد. این که آیا این تعداد از دستگاه برف‌روبی در فرودگاه‌های اشاره شده واقعا موجود است یا تنها نبود هماهنگی دوایر گوناگون باعث چنین نابسامانی در سیستم حمل و نقل هوایی در جریان بارش برف سنگین اخیر بوده یا در صورت وجود چنین امکاناتی چرا هر دو فرودگاه تا بیش از دو روز به حالت تعطیلی کامل مانده و موجب سرگردانی مسافران و تحمیل ضررهای مالی فراوان به آنها شده است، سوالاتی است که باید مسئولان ذی‌ربط به آنها پاسخ داده و با انجام تدابیری از تکرار آن جلوگیری کنند؛ زیرا چنین اتفاقاتی ضمن نشان دادن نبود همسویی لازم با موازین پدافند غیرعامل و حتی تهدید امنیت ملی، به اقتدار و اعتبار کشورمان در سطح بین‌المللی خدشه وارد می‌کند.

خلبان محمدتقی امیرسام