گامی برای جهانی شدن انیمیشن ایران

همین بامداد دوشنبه به وقت ایران بود که انیمیشن سینمایی «کوکو» محصول شرکت پیکسار توانست، اسکار بهترین انیمیشن سال را به دست آورد. قصه فانتزی و موزیکال پسرک 12 ساله‌ای به نام میگل به قدری خوش آب و رنگ ساخته شده که مخاطبان بسیاری در سراسر جهان اعم از کودک و بزرگسال را به خود جذب کرده است؛ این انیمیشن با هزینه تولید معادل 200 میلیون دلار، تا اینجا حدود 750 میلیون دلار در گیشه فروخته است. از حالا قابل پیش بینی است که هالیوود چه محصولات و تولیداتی را از کنار همین اثر انیمیشنی، مشتق خواهد کرد و چطور مرزهای سودآوری خود را در این زمینه جابه‌جا می‌کند.

کد خبر: ۱۱۲۷۸۲۷

همین کوکو در همین چند وقت اخیر در کشور خودمان بارها دانلود و توسط تماشاگران ریز و درشت دیده شده و طرفداران پرشماری دارد. برخی از همین مخاطبان هم حاضرند هر محصول جانبی و وارداتی این انیمیشن همچون کیف، لباس و وسایل دیگر منقش به تصاویر کوکو و خانواده و دوستانش را بخرند.

این اتفاق پیشتر نیز بارها درباره دیگر محصولات فیلم و سریال و انیمیشنی هالیوود و غرب رخ داده، اما چرا سینما و تلویزیون ایران نتوانسته بویژه در زمینه پرظرفیت انیمیشن، برندسازی و فرهنگسازی کند؟ چرا ما طی همه این سال‌ها نتوانسته‌ایم با تولید انیمیشن‌هایی مبتنی بر فرهنگ اصیل ایرانی و انبوه قصه‌های کشورمان، حرفی در عرصه جهانی بزنیم؟ بیشتر محصولات ایرانی حوزه انیمیشن حتی در مواجهه با بچه‌های کشور خودمان هم ناکام هستند، چه رسد به این که توقع داشته باشیم این آثار حتی پخش و عرضه مناسبی در سطح جهان و حتی منطقه و کشورهای همسایه داشته باشند.

با این حال ظاهرا اوضاع آن‌طور که فکر می‌کنیم، ناامیدکننده نیست و خبرهای خوشی درباره عرضه موثر داخلی و جهانی تولیدات انیمیشنی ایران و قهرمان سازی و برندسازی در این زمینه به گوش می‌رسد. مرکز پویانمایی صبا (وابسته به رسانه ملی) از مدتی قبل در همین خصوص به گروه‌های مختلف انیمیشن ساز سفارش داده که آثاری مبتنی بر ادبیات و قصه‌های ایرانی بسازند؛ انیمیشن‌هایی که قابلیت عرضه در بازارهای جهانی و ارتباط مناسب و موثر با تماشاگران خارجی را داشته باشد. مجموعه انیمیشنی «روبی و جوجه‌ها» تازه‌ترین اثر تولیدشده در این زمینه است که به تقابل روباه و خروس می‌پردازد؛ قصه‌ای که ریشه در ادبیات فولکلور ایران دارد. این کار را برادران نکویی ساخته‌اند که انیمیشن دیگری از آنها به نام «استریپی» به فهرست اولیه اسکار سال گذشته راه یافت و در سینماهای آمریکا هم اکران شد.

به گزارش جام‌جم، شامگاه دوشنبه باشگاه انیمیشن که عمدتا فیلم‌های انیمیشنی روز جهان را برای علاقه‌مندان انیمیشن نمایش می‌دهد و بررسی می‌کند، چند قسمت از روبی و جوجه‌ها را به کارگردانی بابک و بهنود نکویی به نمایش گذاشت و این اثر را با حضور محمدرضا مقدسیان به عنوان منتقد، مورد نقد و بررسی قرار داد.

در مسیری متفاوت

شکل‌گیری روبی و جوجه‌ها، بر اساس اظهارات دو کارگردان، با این هدف صورت گرفت که به‌عنوان یک برند شناخته شود و کاراکترهای آن به عنوان قهرمانان انیمیشنی در داخل و خارج از کشور معرفی شوند.

بابک نکویی در این‌باره گفت: زمان زیادی صرف شد که از کلیشه‌ها عبور کنیم و به نقطه‌ای برسیم که اثری در حد استانداردهای جهانی شکل بگیرد. با طراحی‌های اولیه اعتماد مدیران صبا جلب و بعد از طراحی شخصیت‌ها، فضاسازی و شکل‌گیری ساختار بصری این اعتماد بیشتر شد. مسیری که در پیش گرفته بودیم قبلا تجربه نشده بود، ولی اهداف ما مشخص بود و با پیشرفت کار، پشتیبانی مرکز صبا از این کار بیشتر شد و تولیدش تداوم پیدا کرد.بر مبنای استراتژی تعریف‌شده برای روبی و جوجه‌ها، این مجموعه به چند استودیوی تولید انیمیشن در مجارستان، کره‌جنوبی و روسیه معرفی شده که پیشنهادهایی را برای مشارکت در تولید یا توزیع آن به همراه داشته است.

نکویی توضیح داد: یکی از انیمیشن‌سازان مطرح کشور مجارستان بعد از دیدن چند قسمت از روبی و جوجه‌ها، نظر جالبی داشت. به اعتقاد او، این مجموعه لهجه و لحنی متفاوت و کاملا ایرانی دارد.

یک برند ایرانی

«روبی و جوجه‌ها» در صد قسمت پیش‌بینی شده و برای کودکان چهار تا هشت ساله تولید می‌شود. بهنود نکویی در نشست نقد و بررسی این مجموعه توضیح داد: بسیاری از استودیوهای انیمیشن‌سازی در جهان از جمله انیماکرد روسیه که «ماشا و خرس» را تولید کرده، از مشاوران اقتصادی کمک می‌گیرند و برای تولید اثر، توزیع و عرضه آن و نیز برای محصولات جانبی برنامه‌ریزی‌های دقیقی دارند اما این اتفاق در ایران کمتر رخ می‌دهد و بسترش فراهم نیست.

این کارگردان انیمیشن، به تلاش‌هایی که به منظور عرضه بین‌المللی روبی و جوجه‌ها صورت گرفته اشاره کرد و گفت: هنوز مشکلات بسیاری سر راهمان وجود دارد و در بسیاری زمینه‌ها زیرساخت‌ها فراهم نیست، اما خوشبختانه این مجموعه به عنوان یک اثر استاندارد پذیرفته شده و در صورت تداوم فرصت آن را خواهیم داشت که برنامه‌هایمان را در زمینه عرضه بین‌المللی و تولید محصولات جانبی پیاده کنیم و از آن یک برند ایرانی بسازیم. از ماه می‌2018 (اواسط اردیبهشت سال آینده) تلاش‌های ما برای حضور در بازارهای جهانی فیلم آغاز می‌شود.

اعتماد دو سویه

تاکنون یک فصل از این انیمیشن ساخته شده و قسمت‌های اول این مجموعه در دهمین جشنواره پویانمایی تهران در دو بخش ملی و بین‌المللی برگزیده شده و هم‌اکنون هم نامزد دریافت شش جایزه از چهارمین جشنواره تولیدات سیماست.

بابک نکویی موفقیت‌های این اثر را نتیجه اعتماد دو سویه میان مرکز صبا و استودیو گنبدکبود دانست و تاکید کرد بازخوردهایی که از این انیمیشن دریافت کرده‌اند از حد انتظارشان فراتر بوده است. به گفته این کارگردان، اگر چه به‌دلیل مشکلات زیرساختی در تولید انیمیشن، این اثر در حد کمال نیست اما به سیستمی دست یافته‌اند که در استودیوهای بزرگ جهان برای تولید انیمیشن‌های تلویزیونی وجود دارد و این تعریف ساختاری اگرچه امروز در ابعادی کوچک اجرا می‌شود، قابل تعمیم و بسط یافتن است.

این کارگردان تصریح کرد در تکنیک‌های تولید موفق‌تر هستند اما در زمینه داستان‌پردازی با توجه به ویژگی این اثر که بدون دیالوگ و مبتنی بر رویداد و اتفاق است، هنوز جا برای کار دارند. او از تکامل شخصیت‌ها در آینده خبر داد؛ تغییراتی که مجموعه را به لحاظ محتوایی ارتقا می‌دهد. از نگاه او همیشه بعد از تولید یکی دو فصل اول و دریافت بازخورد از مخاطبان و منتقدان، الگوی اصلی شکل می‌گیرد و اثر قوام پیدا می‌کند.