اوپک خواب نفتی آمریکا را تعبیر می کند؟

اواسط اردیبهشت‌ماه بود که رئیس‌جمهور آمریکا این کشور را از برجام خارج کرد. آمریکا اعلام کرد تحریم‌هایی که طبق برجام رفع شده بود را تا چند ماه دیگر به طور کامل بازمی‌گرداند که یکی از آنها تحریم صادرات نفت ایران است.

یعنی ایران فرصتی چند ماهه دارد تا قبل از بازگشت تحریم‌های نفتی چاره‌ای برای جلوگیری از کاهش میزان فروش نفت خود بیندیشد.

سهم ایران از تولید نفت جهان نزدیک به 4 درصد است. ایران روزانه حدود 2 میلیون و 250 هزار بشکه نفت صادر می‌کند که 450 هزار بشکه آن به اروپا و یک میلیون و 800 هزار بشکه آن به کشورهای آسیایی ارسال می‌شود تا به ازای هر بشکه 159 لیتری حدود 75 دلار نصیب ایران کند. قیمتی که از سال 2014 تاکنون بالاترین رکورد بوده است.

یکی از علت‌های این افزایش قیمت، تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا یکی از کشورهای عضو اوپک است. بر اساس آخرین گزارش دبیرخانه اوپک، تولید روزانه نفت ونزوئلا از ۲ میلیون و ۱۵۴ هزار بشکه در سال 2016 به یک میلیون و ۴۳۶ هزار بشکه در روز رسیده است.

اتفاقی که شاید دیر یا زود گریبان ایران را هم بگیرد و همین موضوع موجب شده بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در نامه‌ای به سهیل محمد المزروعی وزیر انرژی امارات و رئیس دوره‌ای اوپک خواستار گنجاندن دستور کار جداگانه‌ای در کنفرانس آتی اوپک تحت عنوان «حمایت اجلاس وزرای اوپک از اعضایی که تحت تحریم غیرقانونی، یکجانبه و فرامرزی قرار می‌گیرند» شده است.

این نشست در تاریخ 22 ژوئن (جمعه یکم تیرماه) در وین اتریش برگزار می‌شود. المزروعی در پاسخ به زنگنه تاکید کرده است که این پیشنهاد نمی‌تواند به عنوان دستور کار اصلی ماه ژوئن بین وزرای اوپک مطرح شود و باید در آخر جلسه ماه ژوئن نظر اعضا را در مورد آن جویا شویم یا این‌که در نشست ماه نوامبر که اواخر امسال برگزار می‌شود آن را مطرح خواهیم کرد. پاسخ رئیس دوره‌ای اوپک به خوبی نشان می‌دهد که این سازمان قصد ندارد در دفاع از حق نفتی ایران، گامی بردارد.

فشار آمریکا به خریداران نفت ایران

در چند هفته گذشته مقامات اقتصادی آمریکا با سفر به کشورهایی که از ایران نفت خریداری می‌کنند، به آنها فشار وارد کرده‌اند که تا چند ماه دیگر واردات نفت از ایران را کاهش داده و بتدریج متوقف کنند. ژاپنی‌ ها در واکنش به فشار آمریکا گفته‌اند که برای کاهش واردات نفت از ایران، نیازمند وقت بیشتری هستند. اما چند پالایشگاه بزرگ هندی، نتواسته‌اند جلوی فشار آمریکا تاب بیاورند و اعلام کرده‌اند که از اواسط تابستان، خرید نفت از ایران را متوقف خواهند کرد.

آن‌طور که از اخبار رسانه‌های خارجی به دست می‌آید، عربستان، امارات و حتی خود آمریکا در پی جبران کاهش صادرات نفت ایران هستند.

چرا اوپک بی‌تفاوت است؟

اما این‌که چرا اوپک این‌قدر بی‌تفاوت با تحریم 2 عضو اصلیش برخورد می‌کند چند دلیل دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود. شاید اصلی‌ترین دلیل موضوع حضور عربستان در اوپک است. بلافاصله پس از خروج آمریکا از برجام این مسئولان انرژی سعودی بودند که اعلام کردند می‌توانند خلأ حاصل از کاهش تولید نفت ایران را جبران کنند.

هرچند نماینده عربستان سعودی در اوپک تنها یک رأی از 14 رأی را در اختیار دارد اما نمی‌توان قدرت چانه‌زنی و تأثیرگذاری این کشور را بر رأی دیگر اعضا خصوصا کشورهای عربی منکر شد.

ارادت برخی اعضای اوپک به آمریکا هم یکی دیگر از دلایل بی‌تفاوتی این سازمان به اعمال تحریم‌های نفتی آمریکا علیه 2 عضو اوپک است.

این را سخنان «محمد سینوسی بارکیندو» دبیرکل نیجریه‌ای اوپک اثبات می‌کند. او در پاسخ به یک توییت ترامپ گفته ما در اوپک افتخار می‌کنیم که از دوستان ایالات متحده هستیم.

رئیس‌جمهور آمریکا اوپک را متهم کرده بود که با مدیریت تولید، قیمت نفت را افزایش داده‌اند؛ اما او واقعاً از این افزایش قیمت ناراضی است؟ کاهش قیمت نفت موجب شده بود که تولید نفت شیل در آمریکا که هزینه بالایی داشت متوقف شود؛ اما افزایش دوباره قیمت‌ها نه تنها بازار تولید این نوع نفت را در آمریکا دوباره داغ کرده بلکه راه صادرات آن را حتی به کشورهای دیگر از جمله چین باز کرده است.

آمریکایی‌ها در فوریه سال ۲۰۱۸، ۴۳۰ محموله به میزان ۱۰ میلیون بشکه نفت به چین صادر کرده‌اند درحالی‌که ایران در ماه ژانویه ۴۱۰ محموله به چین فرستاده است.

پس افزایش قیمت بر اثر کاهش تولید ایران ناشی از اعمال تحریم‌ها می‌تواند انگیزه خوبی برای آمریکا باشد تا با اعضای اوپک لابی‌های پشت پرده داشته باشد.

صدای زنگ خطر

کنار هم قرار دادن این موارد کافی است تا صدای زنگ خطر بلند شود. صدایی که زنگنه آن را شنیده است و همین موضوع علت ارسال نامه او به اوپک است.

او در بخش‌هایی از نامه‌اش خطاب به رئیس اوپک گفته است ایران با پیشنهاد برخی از وزرای اوپک مبنی بر افزایش تولید موافق نیست.

او همچنین گفته اگر آخرین تهدیدهای تحریمی آمریکا علیه ایران حل و فصل شود، ایران حق برگشت به سهم بازار نفتی خود را در حداقل زمان ممکن خواهد داشت و تولید معمول خود را در سطح قبلی ادامه خواهد داد و هیچ نوع محدودیتی را راجع به این مساله نخواهد پذیرفت.

وزیر نفت ایران می‌داند این بار اگر بازار نفت ایران به دست عربستان سعودی بیفتد پس گرفتنش کار ساده‌ای نیست و همین موضوع اولین جلسه اوپک را برای او تبدیل به کارزاری دشوار کرده تا شاید بتواند دیگر اعضای اوپک را برای حمایت از 2 عضو تحریم شده این سازمان با خود همراه سازد.

مسلم سروندی - جام جم