تابستان‌های با «کلاس»

بردن بیشترین بهره از سه ماه تابستان! این انگیزه مشترک بسیاری از خانواده‌ها برای ثبت‌نام فرزندانشان در کلاس‌های تابستانی است؛ آنها می‌خواهند فرزندشان تعطیلات پرباری داشته‌ باشد و همین بهانه کافی است تا به نقاط مختلف شهر سر بزنند و گاه کیلومترها راه را برای ثبت‌نام فرزندشان در یک کلاس تابستانی طی کنند. ما برای گفت‌وگو با تعدادی از این خانواده‌ها راهی دو مرکز پرطرفدار پایتخت در روزهای تابستان می‌شویم، مرکزی در خیابان حجاب و مجموعه‌ای فرهنگی ـ ورزشی در خیابان ولیعصر (عج). مراکزی که از روزهای آخر خرداد تا میانه‌های تیرماه، پراند از پدرومادرهایی که دست در دست بچه‌هایشان مشغول برنامه‌ریزی برای تابستان 97 هستند.

کلاس‌های متنوع و خانواده‌های سرگردان

خانم میرزاپور مادر جوانی است که برای ثبت‌نام پسر 10 ساله و دختر 9 ساله‌اش به یکی از این مراکز مراجعه کرده و می‌خواهد آنها را در بسته آموزشی ویژه این مرکز ثبت‌نام کند؛ بسته‌هایی متفاوت که از ساعت 9 تا 15 با سه کلاس آموزشی مختلف در روزهای فرد و زوج به ترتیب به دخترها و پسرها اختصاص داده شده است. این بسته یک میلیون و 200 هزار تومانی برای پسرها شامل کلاس‌های ظریف‌بری با چوب، نمایش خلاق، تصویر‌سازی، سفال دست، دومینو و شطرنج می‌شود و برای دخترها، با آموزش ملیله کاغذی، نقاشی روی سفال، ساخت زیورآلات، مشبک، چاپ و خوشنویسی همراه است. این مرکز البته بجز بسته آموزشی، کارگاه‌های هنری و خلاقانه زیادی را هم از ساعت 9 تا 17 تمام روزهای هفته غیر از جمعه برای بچه‌ها در سنین مختلف تدارک دیده است؛ از نمایش خلاق، ویترای و بادکنک فرمی گرفته تا کلاژ و چرتکه و دومینو. این قسمت البته به خاطر پایین بودن هزینه کلاس‌ها، پرطرفدارتر است و خانواده‌هایی زیادی با فرزندشان در صف ثبت‌نام هستند. کیلومترها آن‌طرف‌تر از خیابان حجاب، نزدیکی‌های نمایشگاه بین‌المللی تهران، یک مجموعه دیگر هم پراست از پدرومادرهایی که برای ثبت‌نام فرزندانشان در صف ثبت‌نام ایستاده‌اند. اینجا البته پیشنهاد‌های ورزشی به فرهنگی می‌چربد و طرفداران رشته‌های تابستانی ورزشی از فرهنگی بیشتر است. دلیلی که باعث شده تعداد زیادی از کلاس‌های هنری با استقبال کم خانواده‌ها روبه‌رو شوند و خالی بمانند. روی میزهای سفیدرنگ ثبت‌نام، اما پراست از بروشورهای بنفش رنگی که اسامی و تعرفه کلاس‌ها را پشت سرهم ردیف کرده‌اند؛ از مینی گلف، رباتیک، پدل، فانکشنال کیدز و نقاشی روی شیشه گرفته تا تصویرسازی، ماکت معماری و عمران، دفاع شخصی، تنیس و گل کوچک، پینت بال و کیک بوکسینگ. اینجا هم، سرگشتگی فصل مشترک کلاس‌های تابستانی است. پدرومادرها نمی‌دانند دقیقا باید فرزندشان را در کدام رشته ثبت‌نام کنند.

کلاس تابستانی؛ فرصت کشف استعداد

انگیزه، علاقه، استعداد و آگاهی. این چهار فاکتور را دکتر آسیه اناری متخصص روان‌شناسی کودک و نوجوان، برای انتخاب یک کلاس تابستانی خوب در کنار هم قرار می‌دهد؛ چهار فاکتوری که خیلی وقت‌ها مورد توجه خانواده‌ها قرار نمی‌گیرد. اناری با اشاره به همین موضوع به ما می‌گوید: کلاس‌های تابستانی بهترین فرصت برای کشف استعداد بچه‌ها هستند، البته در صورتی که درست انتخاب شوند. او توضیح می‌دهد: علاقه اولین و مهم‌ترین عامل در انتخاب یک کلاس تابستانی است، والدین نمی‌توانند فرزندشان را در کلاسی ثبت‌نام کنند که کوچک‌ترین انگیزه‌ای برای یادگیری آن در فرزندشان وجود ندارد.

ترمیم یا تقویت‌؟!

انتخاب درست اما چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ این استاد دانشگاه در جواب می‌گوید، اولین قدم مشورت با خود کودک است، یعنی این‌که در ابتدا انتخاب را به عهده خود او بگذاریم. از او درباره علایق یا مهارت‌هایی که دوست دارد یاد بگیرد، سوال کنیم و بعد با توجه به شناخت روحیات او را در رشته‌ای مناسب ثبت‌نام کنیم. شناختی که والدین از روحیه فرزندشان به دست می‌آورند، شناخت سرنوشت‌سازی است؛ شناختی که می‌تواند در پرورش استعدادهای فرزندشان مفید باشد. همین‌جاست که نسخه متفاوتی برای کودکانی که روحیه برونگرا دارند با درونگرا‌ها پیچیده می‌شود. البته به گفته این روان‌شناس کودک و نوجوان، والدین می‌توانند دو رویکرد متفاوت در انتخاب کلاس تابستانی برای فرزندشان داشته باشند. یک رویکرد بر پرورش توانایی‌ها تمرکز دارد و رویکرد دیگر بر ترمیم نقاط ضعف‌. اناری با اشاره به همین موضوع می‌گوید:بعضی وقت‌ها ما می‌خواهیم از پتانسیل‌های خود بچه استفاده کنیم پس براساس همان‌ها کلاسش را انتخاب می‌کنیم اما زمانی هم هست که می‌خواهیم بُعد دیگری را در او پرورش بدهیم، مثلا اگر درونگراست می‌خواهیم او را برون‌گرا‌تر کنیم، اینجا می‌توانیم او را به سمت رشته ورزشی یا هنری دیگری هدایت کنیم. البته رویکرد روان‌شناسی مثبت‌نگر این است که پدرومادر اول توانمندی‌های فرزندشان را قوی‌تر کنند و بعد به سمت پرکردن نقاط ضعفش حرکت کنند.

این روان‌شناس می‌افزاید: در کل ما باید مربی را از روحیات فرزندمان آگاه کنیم، مخصوصا اگر برای ترمیم نقاط ضعفش او را در رشته‌ای ثبت‌نام کردیم. برای مثال اگر یک کودک درونگرا را در کلاس تئاتر یا نمایش که پر از تعامل اجتماعی و حرکت است، نوشتیم که برونگرا‌تر شود، حتما باید حواسمان باشد که آسیب نبیند و مربی‌اش نسبت به این خصوصیت او آگاه باشد. یا مثلا اگر ما توصیه می‌کنیم که بچه‌هایی که خیلی اضطرابی هستند با آب کار کنند چون آب اضطراب را می‌گیرد و به همین دلیل خانواده این بچه‌ها را در کلاس شنا ثبت‌نام می‌کنند، حتما باید مربی را از این موضوع با خبر کنند تا باعث تشدید اضطراب در این بچه‌ها نشود.

کدام روحیه؛ کدام کلاس تابستانی

بهترین پیشنهاد برای والدین بچه‌هایی با روحیه برونگرا، ثبت‌نام در کلاس‌هایی است که با تحرک و فعالیت زیادتری همراه است، رشته‌هایی که به همکاری تیمی و جمعی نیاز دارد و فصل مشترک‌شان پیشرو بودن در ارتباطات اجتماعی است.

انواع کلاس‌های ورزشی تیمی مثل فوتبال، والیبال و بسکتبال، همینجا به گزینه‌ای مناسب برای بچه‌هایی تبدیل می‌شود که برونگرا هستند؛ بچه‌های برونگرا البته چند گزینه مناسب دیگر هم دارند، مثل ثبت‌نام در کلاس‌های کتابخوانی، داستان گویی و شعر و قصه و نمایش خلاق.

در مقابل بچه‌های درونگرا، حساس و آرام، بهتر است به سمت کلاس‌هایی هدایت شوند که با روحیه آنها سازگاری بیشتری دارد، رشته‌هایی مثل نقاشی، سفالگری و بقیه مهارت‌های هنری.

رشته‌های ورزشی انفرادی هم گزینه‌ای مناسب برای کودکان درونگرایی است که علاقه دارند روزهای بلند تابستان‌شان به فعالیت ورزشی بگذرد.

شطرنج و چرتکه هم گزینه مناسبی برای همین کودکان است، مخصوصا اگر در محاسبات ذهنی نسبت به بقیه مهارت‌ها قوی‌تر باشند.

البته ورزش‌هایی مثل والیبال و بسکتبال هم برای بچه‌هایی که توانمندی حرکتی‌شان ضعیف است و هم بچه‌هایی که توانمندی حرکتی خوبی دارند توصیه می‌شود، یکی در این ورزش از پتانسیلش استفاده می‌کند و یکی نقاط ضعفش را تقویت می‌کند.

مینا مولایی

گروه جامعه