بزرگترین و ارزشمندترین سرمایه یک پزشک اعتماد بیمارش است

جام جم آنلاین- پزشک موهبتی است که با خدمت صادقانه و داشتن نگاهی یکسان به همه اقشار با هر زبان و قومیت به درمان بیمار و کاهش آلام او اقدام خواهد کرد. او سعه­ی صدر، خوش رویی، رعایت انصاف، امانت و صداقت، پاک چشمی، حفظ اسرار و تکریم بیمار را از وظایف اخلاقی و قانونی خود می داند و باور دارد که حفظ شخصیت، حریم و جایگاه مراجعان از مهمترین مسئولیت های یک پزشک می باشد.

پزشکان همواره تلاش می کنند تا با کسب دانش روز در حوزه خود به ارتقاء پژوهش، آموزش متخصصان و بهداشت جامعه همّت گمارند و صیانت از سلامت جسم و روان جامعه را سرلوحه فعالیتهای خود قرار دهند.

حرفه مقدس پزشکی همچون دیگر مشاغل به منظور دستیابی به هدف عالی بهبود سلامت جامعه ملزم به رعایت کامل حقوق بیماران و اخلاق حرفه ای است به گونه ای که این قداست اخلاقی و نیک اندیشی می بایست در فکر و اندیشه یک پزشک، پرورش یابد تا در پیچیده­ترین شرایط اجتماعی و اقتصادی مورد گزند واقع نشود. بی شک، تجلی تعاملی اینچنین پاک و شریف بین بیمار و پزشک اثراتی شگرف در بهبود وضعیت بیماران، تعالی سلامت و توسعه پایدار جامعه خواهد داشت.

بنا به فرموده امیر المومنین علی (ع): «هرکس طبابت را پیشه خود ساخت، باید با تقوا باشد، برای مردم خیرخواهی کند و در تحصیل، تشخیص و درمان بیماری کوشش کند»، دوری از خطا و گناه و ترجیح منافع و مصالح بیمار بر هر پزشکی لازم و واجب دانسته شده است. از این رو، مسئله تعارض منافع را می توان یکی از چالش های حوزه سلامت و اخلاق پزشکی دانست که سبب سلب اعتماد و خدشه دار شدن منافع بیماران می گردد.

معضل تعارض منافع در حوزه پزشکی چه در سطح درمان و چه در سطح آموزش و پژوهش قابل بحث بوده و اتخاذ روش ها و رویکردهای پیشگیرانه در جهت حفظ شأن و جایگاه پزشکان و منافع بیماران ضروری به نظر می رسد. متأسفانه، امروزه تعارض منافع مسئله­ای است که به صورت عینی اتفاق می افتد و ما شاهد مواردی هستیم که در آن کسب منافع مالی، اختصاص هدایا و امتیازات خاص سبب تغییر نگرش برخی پزشکان در تجویز دارو و یا ارجاع بیماران به مراکز تشخیصی و خدمات درمانی خاص می گردد.

بزرگترین و ارزشمندترین سرمایه یک پزشک اعتمادی است که از بیمار خود دریافت می کند، حال اگر این تعامل با سودجویی و اخذ تصمیم های سوگیرانه تزلزل یابد، افزون بر اعتماد بیمار، امیدش به بهبودی نیز از دست خواهد رفت. این خود خلاف اصل دوم اخلاق پزشکی است.

آنچه که در برخورد با مسئله تعارض منافع اهمیت دارد در قدم اول آگاهی و شناخت عوامل زمینه ساز بروز و ظهور این پدیده و آگاه­سازی پزشکان از ترفندهای بازاریابی و ترویج محصولات شرکت های دارویی و خدماتی سودجوست. همچنین ممانعت از حضور ذینفعان، سهامداران بخش خصوصی در سیاست گذاری های بخش بهداشت و درمان را میتوان از مهمترین اقدامات در جهت رفع این مشکل دانست. آشکارسازی تعارض منافع در امور پژوهشی و درمانی از سوی پزشکان یکی دیگر از راهکارهای برون رفت از فساد ناشی از این معضل بوده و سبب تحکیم اعتماد بین پزشک و بیمار می گردد. در آخر نیز لزوم تدوین و اجرای مؤثر مقررات و دستورالعمل های حقوقی و اخلاقی در زمینه تعارض منافع و نیز خودداری از کتمان سازی موارد مشهود را می توان به عنوان راهکارهایی مناسب در مدیریت و کنترل این چالش به حساب آورد.

دکتر سید موید علویان

استاد دانشگاه و رییس شبکه هپاتیت ایران